Politieke terminologie in België
Van Wikipedia
België hanteert een eigen politieke terminologie die afwijkt van die in Nederland. Soms heeft de inhoud van een term een andere of enigszins andere betekenis; soms wordt er een heel nieuw woord uitgevonden. Ook verkiezingscampagnes zijn een voedingsbodem voor nieuwe Vlaamse woorden.
- Actieve welvaartsstaat
- Belangrijke doelstelling van de Paars-Groene coalitie onder premier Guy Verhofstadt: meer Belgen aan een baan helpen.
- Arc-en-ciel
- Fr.: regenboog. Waalse term voor de Paars-Groene coalitie.
- Apparentering
- Optelling van reststemmen per partij of samenwerkende partijen in de kiesdistricten om eventueel een restzetel te verkrijgen. Degene die op zo'n zetel mag plaatsnemen wordt een 'geapparenteerde' genoemd. In Nederland heet zoiets de uitwerking van een lijstverbinding. Let op: in de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde geldt de regeling over de grens van de gewesten en gemeenschappen heen.
- Brugpensioen
- VUT (Vervroegde Uittreding).
- Cliëntelisme
- Het verlenen van zekere diensten en hulp aan de kiezer, met het oog stemmen te winnen of in ruil voor hun stem.
- Coöptatie
- Term die partijen gebruiken om de benoeming van kandidaten uit hun midden met specifieke inbreng voor de Senaat aan te duiden.
- Cordon sanitaire
- Gezamenlijke inspanning van partijen om een andere partij te weren uit het openbaar bestuur. Toegepast op het Vlaams Blok/Vlaams Belang.
- Cumul
- Opeenstapeling van politieke en bestuurlijke functies (waardoor belangenverstrengeling in de hand kan worden gewerkt).
- Decumul
- Het tegengaan of ongedaan maken van 'cumul'.
- Effectieven
- Kandidaten op een kieslijst die direct-verkiesbaar zijn.
- Gemeenschapssenator
- Rechtstreeks gekozen senator, die wordt afgevaardigd door een van de 21 Gemeenschapsparlementen in België. De Senaat telt ook 10 rechtstreeks gekozen 'geöpteerde' senatoren.
- Gratis-politiek
- Politieke strategie van Steve Stevaert van de SP.a om collectieve voorzieningen, met name voor de kansarmen, gratis te verstrekken.
- Generatiepact
- Pact uit 2005 over de werkgelegenheid en de pensioenen.
- Kartel
- Lijstverbinding, maar de kandidaten staan tesamen op één lijst.
- Kern
- De groep van belangrijkste ministers (in Nederland: het kernkabinet). De Walen hanteren dezelfde term: Le 'Kern'.
- Kernuitstap
- Term voor de afschaffing van kernenergie in België, waartoe besloten is door de eerste Paars-Groene coalitie.
- KMO's
- Het Midden- en kleinbedrijf.
- Lijstduwer
- Term die in België meestal gebruikt wordt voor een bekend persoon die op een van de laagste, onverkiesbare plaatsen op een kieslijst staat en die daardoor normaal gesproken uitsluitend fungeert als stemmentrekker voor de partij.
- Mestkevers
- Term waarmee VLD-voorzitter Karel De Gucht leden van het Vlaams Blok aanduidde.
- Modelstaat
- Verkiezingsbelofte van de VLD voor België.
- Open debatcultuur
- openlijke discussies binnen de regering.
- Opvolgers
- Term voor mensen die niet direct verkiesbaar zijn, maar die de 'effectieven' opvolgen wanneer die opstappen. Zij worden als opvolger verkozen; anders dan in Nederland schuiven dus niet de lagergeplaatste 'effectieve' kandidaten naar boven.
- Pariteit
- Constitutionele bescherming van de Franse minderheid; elke federale regering moet naast de minister-president evenveel Franstalige als Nederlandstalige ministers tellen. In de praktijk betekent dat voor elke taalgroep maximaal 7 ministers (exclusief premier).
- Platdiets
- Taalkundige aanduiding voor de Limburgs-Ripuarische streektaal in het Noordoosten van de Provincie Luik. Zie hiervoor de lemma's Platdiets en Platdietse streek.
- Pluriform
- Openstaand voor andere politieke meningen en bereid tot samenwerking.
- Scheurlijst
- Afsplitsing van een bestaande politieke partij.
- Snel-Belg-wet
- courante term voor de Belgische naturalisatiewet.
- Stemplicht
- Soort opkomstplicht voor elke kiesgerechtigde Belg in en buiten België. Bij volmacht stemmen en blanco of ongeldig stemmen zijn toegestaan. Wie niet stemt begaat een overtreding die bestraft kan worden met een berisping of boete. Wie binnen 15 jaar vier of meer keren niet stemt riskeert ontneming van het stemrecht voor een periode van tien jaar en bovendien uitsluiting van benoemingen, promoties of onderscheidingen van de openbare overheid voor die periode. In de praktijk worden de sancties nauwelijks opgelegd.
- Teletubbies
- Bijnaam voor vier SP.A-campagneleiders. Ook in België wordt de verkiezingsstrijd voor een groot deel gevoerd via de televisie.
- Tijdsparen
- De mogelijkheid een periode lang meer arbeidsuren te maken, die kunnen worden opgespaard om later meer rustperiodes te kunnen nemen.
- Verruiming
- Versterking van de partij door het binnenhalen van overlopers uit andere partijen.
- Zwarte Zondag
- Term voor de dag waarop het Vlaams Blok doorbrak bij verkiezingen. Tot mei 2003 zijn er al drie van die dagen geweest.
- Zweeppartij
- Oppositiepartij.
