Scherpenzeel (Gelderland)

Van Wikipedia

Gemeente Scherpenzeel

Provincie

Gelderland

Hoofdplaats

Scherpenzeel

Oppervlakte
- Land
- Water

13,84 km²
13,81 km²
0,029999999999999 km²

Inwoners
Bevolkingsdichtheid

8.940 (1 januari 2007)
647 inw./km²

Geografische ligging

52°04' NB 5°29' OL

Geografische ligging

{{{coordinaten}}}

Belangrijke verkeersaders

{{{station}}}

033

3925

Officiële website

www.scherpenzeel.nl

Politiek

Burgemeester (lijst)

Hans Colijn-de Raat (VVD)

Bestuur

{{{bestuur}}}

Zetels
{{{partijen}}}

{{{zetels}}}

Scherpenzeel ( uitspraak (info·uitleg)) (Nedersaksisch: Schaarpezeel of Sjaarpezeel) is een dorp en gemeente in de Gelderse Vallei, in de Nederlandse provincie Gelderland met (per 1 januari 2007, bron: CBS) 8945 inwoners waarvan ca. 6000 stemgerechtigd waren.

De gemeente Scherpenzeel omvat het gelijknamige dorp en een deel van de buurtschap Moorst.

Inhoud

1 Geschiedenis
- 1.1 Het ontstaan van Scherpenzeel
- 1.2 Huis Scherpenzeel
2 Bedrijvigheid
3 Zetelverdeling gemeenteraad
4 Externe links

[bewerk] Geschiedenis

[bewerk] Het ontstaan van Scherpenzeel

Eeuwen geleden was in Nederland nog sprake van verschillende staatjes met aan het hoofd bisschoppen, graven, hertogen en heren. Zij probeerden hun macht te vergroten door het veroveren van grond. Uiteraard ging dit met gepaard met onderlinge twisten en oorlogen. In grensgebieden van die oorlogen werden versterkingen en verdedigingswerken gebouwd. Vermoedelijk was dat ook het geval op de Veluwe, in het grensgebied van de toenmalige regio’s ‘het Sticht’ (de huidige provincie Utrecht) en ‘Gelre’(nu de provincie Gelderland). Juist in die grensgebieden werden burchten en kastelen gebouwd, die konden dienen als veilige plek.

Zo geeft de naam Scherpenzeel, toen ‘Scarpenzele’genoemd, aanleiding te veronderstellen, dat er naast een nederzetting een versterkt huis moet zijn geweest. Het laatste deel van het woord “zeel” is afgeleid van “zale”of “sale”, dat zaal of huis betekent. Het eerste deel “scherpen” kan een aanduiding zijn van de aanwezigheid van staketsels ofwel een rij scherpe palen. Het zou in dit geval dus kunnen gaan om een versterkt huis omgeven door een rij palen, het prototype dus van een oude burcht of kasteel.

[bewerk] Huis Scherpenzeel

Over het ‘Huis Scherpenzeel’ lezen we pas in het midden van de 14e eeuw. Het was toen al bekend dat de heren van Scherpenzeel, een van de oudste riddergeslachten op de Veluwe, een belangrijke rol gespeeld hebben in de ontwikkeling van het ‘Huis Scherpenzeel’. Het huis was van oorsprong een versterkt huis met waarschijnlijk twee grachten eromheen, en er waren 'heerlijke rechten' aan verbonden. In de loop van de eeuwen is het huis verbouwd en verbeterd. In 1856 werd het 18e eeuwse huis onder architectuur van Van Lunteren omgevormd tot buitenplaats. Toen kreeg het huis zijn tegenwoordige neo-gotische vorm. In die tijd was het huis in bezit van mevrouw Benudina Maria Royaards - van Naamen van Scherpenzeel en de heer Herman Royaards, die het gingen gebruiken als buitenhuis; zij woonden in Utrecht aan het Janskerkhof.

Herman Royaards en Benudina Maria Royaards - van Naamen van Scherpenzeel zijn de stamouders van de familie die thans nog het landgoed Scherpenzeel in bezit heeft.

De jongste zoon van het echtpaar erfde in 1898 het huis. Deze jongste zoon werd in 1900 burgemeester van Scherpenzeel en hij heeft samen met zijn vrouw het huis permanent bewoond. Nadat in 1956 beiden waren overleden hebben de twee dochters de buitenplaats geërfd. In afwachting van een duurzame bestemming werd het huis verhuurd aan het echtpaar Van Heusden, die daar het Instituut Van Heusden hebben gevestigd. Het koetshuis diende als woning voor de jachtopziener en kantoor voor de rentmeester. In die tijd is verval opgetreden. In 1975 kwamen huis en koetshuis op de rijksmonumentenlijst. Daarop zijn de gebouwen geschonken- en het park verkocht aan de gemeente. Met restauratiesubsidie kon een rigoreuze renovatie worden uitgevoerd. Huis en koetshuis zijn 25 jaar als gemeentehuis in gebruik geweest. In 2005 is de buitenplaats door de gemeente in erfpacht gegeven aan de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen. Sinds 1975 maakt het huis dus geen deel meer uit van het landgoed Scherpenzeel.

[bewerk] Bedrijvigheid

De grootste werkgever van Scherpenzeel is Interface (voorheen bekend als Heuga). Interface is gevestigd op het industrieterrein 'Het Zwarte Land'. Het internationale (Amerikaanse) bedrijf telt 5500 medewerkers en Scherpenzeel is voor Interface het centrum voor Europa, Australië en Azië.