Schots (taal)
Van Wikipedia
Schots, Laagland-Schots of Lallans (in de eigen taal Scots genaamd) is een term die door sommige taalkundigen gebruikt wordt voor het geheel van Germaanse dialecten dat wordt gesproken in Schotland en delen van Noord-Ierland en Ierland en welk geheel dan als aparte taal beschouwd wordt. De taal wordt gezien als nauw verwant aan het Engels, maar te onderscheiden wegens aanzienlijke verschillen in woordenschat en uitspraak. Schots is dichter bij de Angelsaksische oorsprong gebleven dan het Engels. De status van zelfstandige taal wordt door andere taalkundigen sterk betwist en zij zien het Schots dan ook als een dialectgroep van het Engels. Argumenten daarvoor zijn het ontbreken van een Schotse standaardtaal en het bestaan van een dialectcontinuüm met de dialecten in Engeland.
In Schotland wonen er ongeveer 1,5 miljoen mensen die Schots spreken. In Noord-Ierland ligt dit aantal op 30.000.
Het Schots wordt officieel erkend als een onafhankelijke taal door de Europese Unie en wordt nu ook beschermd door deze organisatie. Het Schots wordt gesproken door ongeveer een miljoen mensen in Zuid- en Noordoost-Schotland.
In grote lijnen kent het Schots vijf dialecten:
- Noord-Schots, gesproken ten noorden van Dundee (vaak Doric genoemd) — en Zuidelijk Noord-Schots.
- Midden-Laagland, gesproken van Fife en Perthshire tot Lothian en Wigtownshire.
- Zuidelijk Laagland, gesproken in de Borders.
- Eiland-Schots, gesproken in Orkney en op de Shetland-eilanden.
- Ulster-Schots, gesproken in Noord-Ierland. Dit dialect wordt ook wel Ullans genoemd (een samentrekking van Ulster en Lallans).
Ondanks het grote aantal sprekers van de taal is het Schots voornamelijk een spreektaal, zonder een uniforme orthografie. Dit komt door de lange overheersing van de Engelsen in Schotland.
Er zijn Schotten die het Schots nieuw bestaansrecht willen geven en de schrijftaal willen ontwikkelen. Het Schots heeft wel enkele geschreven bronnen, alleen zijn deze erg oud en gering in aantal. Deze zijn ons vooral nagelaten door een bekend Schots dichter Robert Burns (1759 - 1796).
[bewerk] Externe links
 |
Zie de Scotse editie van Wikipedia |
| Indo-Europese talen > Germaanse talen > | ||
| Noord-Germaanse talen: | West-Germaanse talen: | Oost-Germaanse talen: |
| Deens | Faeröers | IJslands | Noors | Zweeds | Afrikaans | Alemannisch | Duits | Engels | Fries | Jiddisch | Limburgs | Luxemburgs | Nederlands | Nedersaksisch | Scots | Bourgondisch† | Gotisch† | Vandaals† | Krimgotisch† |
