Servisch
Van Wikipedia
| Servisch (српски (srpski)) | |
|---|---|
| Gesproken in: | Servië, Montenegro, Bosnië, Kroatië, Macedonië als immigrantentaal vooral in Zweden en Hongarije. |
| Moedertaalsprekers: | 8 000 000 |
| Totaal: | 11 000 000 |
| Rang: | 75 |
| Taalfamilie |
Indo-Europees
|
| Officiële status | |
| Officieel in: | Servië, Montenegro en Bosnië en Herzegovina |
| Taalcodes | |
| ISO 639-1: | sr |
| ISO 639-2(B): | srp |
Servisch is een van de standaardvarianten van het Servokroatisch, behorend tot de zuidelijke groep van de Slavische talen. Het is de officiële taal van Servië en Montenegro en een van de officiële talen in Bosnië en Herzegovina, waar het vooral gebruikt wordt in de Republika Srpska.
De Servische standaardtaal is gebaseerd op een Neoštokavisch dialect (zie ook Varianten van het Servokroatisch). In het zuidoosten van Servië wordt ook Torlakisch gesproken, wat als een Servisch-Bulgaars grensdialect gezien kan worden.
Enkele specifieke kenmerken van het Servisch binnen het Servokroatisch (zie daar voor een algemeen beeld):
- "Ekavisch": de Proto-Slavische ě is e geworden: vreme (tijd) , devojka (meisje), hteo ([hij] wilde) vs. Jekavisch (Kroatische en Bosnische standaard) vrijeme, djevojka, htio.
- Woordenschat: in het Servisch worden vaker "internationale" woorden gebruikt dan in het Kroatisch, dat meer nieuwe woorden op basis van Slavische stammen maakt. Voorbeelden: avion (vliegtuig) vs. Kroatisch zrakoplov (lett.: luchtvaarder), fabrika (fabriek) vs. tvornica en fudbal (voetbal) vs. nogomet.
- Enkele woorden onderscheiden zich in geslacht en daardoor in verbuiging, zoals Servisch minut (m) (minuut) vs. Kroatisch minuta (v) en (andersom) planeta (v) (planeet) vs. planet (m). Het Bosnisch gaat hier over het algemeen met het Servisch mee.
- Enkele specifieke spellingsregels, waaronder de spelling van werkwoorden in de toekomende tijd: "ik zal spreken"="govoriću", terwijl in Bosnië en Kroatië "govorit ću", als twee aparte woorden, wordt gespeld (de uitspraak verschilt niet).
- In bepaalde constructies wordt de infinitief vermeden, in plaats daarvan gebruikt men een bijzin: "ik wil schrijven"="hoću da pišem" (letterlijk "ik wil dat ik schrijf"), waar in Kroatië en Bosnië "hoću pisati wordt gezegd en geschreven (pisati is de infinitief).
- Afwijkende klemtoon, toon of klinkerlengte, hierbij moet worden opgemerkt dat voor alle varianten van het Servokroatisch geldt dat de voorgeschreven standaard niet altijd met de werkelijkheid overeenkomt en de accentuatie per dialect behoorlijk kan verschillen.
- Zowel het cyrillische als het Latijnse alfabet worden gebruikt. Traditioneel is het cyrillische alfabet dominant, maar het Latijnse alfabet is in opkomst en geldt in sommige kringen als "modern". Een aantal belangrijke kranten en tijdschriften in Servië verschijnt bijvoorbeeld in Latijns schrift. Op de Servische editie van wikipedia wordt het cyrillische alfabet gebruikt.
