SN 1604
Van Wikipedia
| Gegevens (Epoche J2000) |
||
|---|---|---|
| Supernova type | Ia [1] | |
| Restant type | Shell | |
| Sterrenstelsel | Melkweg | |
| Sterrenbeeld | Slangendrager | |
| Rechte klimming | 17h 30m 42s | |
| Declinatie | −21° 29′ | |
| Galactische coördinaten |
G4.5+6.8 | |
| Ontdekking | Oktober 1604 | |
| Piek magnitude (V) | -2.25 to -2.5 | |
| Fysieke karakteristieken | ||
| Progenitor | Onbekend | |
| Progenitor type | Onbekend | |
| Kleur (B-V) | Onbekend | |
| Opmerkelijke eigenschappen |
Laatst geobserveerde supernova in ons sterrenstelsel. Bleef 18 maanden zichtbaar met het blote oog. |
|
Inhoud |
[bewerk] Kepler’s Supernova.
[bewerk] De eerste Waarneming
Brunowski, een assistent van Johannes Kepler, bracht Kepler op de morgen van 11 oktober 1604 het nieuws van een nieuwe ster die hij de avond ervoor gezien had. Kepler wilde er niets van weten, de hemel bleef een week bewolkt, en zo lang kon Kepler in zijn ongeloof volharden. Deze gang van zaken maakt al duidelijk, hoe moeilijk te aanvaarden het verschijnen van een nieuwe ster was. Tycho Brahe had wel een generatie eerder al zoiets ongelooflijks als een nieuwe ster meegemaakt, in 1572, maar de “volmaaktheid” van de hemel had ook voor Kepler door één tegenbewijs nog niet afgedaan.
[bewerk] De Volmaaktheid van de Hemel
Die zogenaamde volmaaktheid bestond sinds Pythagoras hierin, dat de volmaakte godheid alleen een volmaakte kosmos met volmaakte objecten geschapen kon hebben. Vanaf de maan waren alle planeten en sterren volmaakte ronde bollen, die in volmaakte cirkels om de aarde liepen. Sinds Copernicus geloofde de avant-garde van de geleerdenwereld wel dat de zon in het midden van de kosmos stond. Het meest overtuigende argument daarvoor was echter, dat daarmede de banen van de planeten als cirkels te verklaren waren. Ook Kepler geloofde in het jaar waarin hij “zijn” supernova zag nog altijd in de volmaaktheid van de hemel en de cirkelbeweging van de planeten (pas in 1605 ziet hij in dat de consequentie van Tycho's observaties is dat de planeten zich niet in cirkels bewegen). Het verbijsterde in 1604 de wereld dat er een nieuwe ster aan de hemel schitterde. De ster stond in de Boogschutter, samen met Jupiter, Saturnus en Mars.
[bewerk] De Vurige Driehoek
Dat wil zeggen in de vurige driehoek, zoals de astrologen de driehoek Ram-Leeuw-Boogschutter noem(d)en. De astrologen deelden/delen de 12 sterrenbeelden van de dierenriem in vier groepen van drie. De eerste groep was/is de Ram, dan 4 beelden verder de Leeuw en dan weer 4 verder de Boogschutter. Die staan dus ten naaste bij 120* uiteen, een grote gelijkzijdige driehoek aan de hemel, de vurige driehoek. De volgende 3 zo gecombineerde sterrenbeelden van de dierenriem vormden dan de aardachtige of aarden-driehoek, het volgende drietal werd met het element lucht en het laatste met het element water verbonden.
Dat samenkomen van Jupiter en Saturnus daar in die zogenaamde vurige driehoek gebeurt maar eens in de 800 jaar! (800 jaar eerder was Karel de Grote keizer en 800 jaar daarvoor werd Christus geboren). Zouden Jupiter en Saturnus in de vurige driehoek het zaakje in brand gestoken hebben? Zou dit misschien een teken voor de bekering van Amerika zijn? Dat soort dingen opperden de sterrenwichelaars onder andere. De schok was nog groter dan die door Tycho's stella nova van 1572 veroorzaakt was.
[bewerk] Kepler's Publicaties over de Nieuwe Ster
Alle waarnemingen vonden plaats met het blote oog. Pas in 1609 gebruikt Galileo een telescoop om naar de hemel te kijken en pas in 1610 publiceert hij hierover.
Kepler keert zich in 1604 in een Duits boekje tegen alle astrologische speculaties, maar heeft zelf geen idee waarom het dan wel gaat. 2 jaar later geeft hij een Latijns werk uit: De Stella Nova in Pede Serpentarii, et ... ... Trigono Igneo (Over de Nieuwe Ster in de Voet van de Slang, en ... ... de Vurige Driehoek). Ook hier blijft hij uiterst vaag: “Misschien heeft zich daar boven sterrenmateriaal samengebald,” is zo ongeveer zijn overweging. Hij begrijpt wel dat het een verschijnsel van de sterrenhemel is en dat het niet binnen ons zonnestelsel plaats vindt. In 1604 verweet hem meteen al zijn vriend Herwart von Hohenburg dat hij erg vaag bleef.
In datzelfde werk heeft Kepler het ook over het juiste geboortejaar van Christus. (Max Caspar, Johannes Kepler blz 163 etc.)
[bewerk] Kepler's Dilemma
Kepler zocht naar een verklaring voor een verschijnsel, dat volgens alle ideeën van die tijd onmogelijk was, maar in één generatie toch twee keer plaats gevonden had. Hij probeerde een zakelijk antwoord te vinden maar vond geen oplossing. Volgens Herwart von Hohenfels verwarde hij zich in zijn eigen woorden. Hij zocht zijn toevlucht tot verklaringen die nauwelijks van astrologie verwijderd waren, hoe zeer hijzelf daarvoor ook altijd waarschuwde.
[bewerk] Moderne Gegevens van Kepler's Supernova-rest
In 1941 konden astronomen eindelijk met gebruik van de 2.5 m telescoop op Mount Wilson Kepler's supernova-rest localiseren. (Dit is ook de telescoop waarmee Edwin Hubble de uitbreiding van het heelal geconstateerd had, aan de hand van supernovae Ia in andere sterrenstelsels.) Sindsdien wordt de vage zwakke wolk van ongeveer 40 boogseconden met een helderheid van 19 magnituden (= een object dertigmaal kleiner dan de maan en dertigmaal zwakker dan het beste oog kan zien) door sterrenkundigen bestudeerd met behulp van allerlei grote telescopen op de aarde. Maar ze kunnen nu gebruik maken van rond de Aarde cirkelende ruimtetelescopen om zo SN 1604 over het hele spectrum in kaart te brengen. Het blijkt een Type Ia Supernova te zijn, 13000 lichtjaren verwijderd.
