Śliwa tarnina
Z Wikipedii
Śliwa tarnina | |
Systematyka | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | różowce |
Rodzina | różowate |
Podrodzina | śliwowe |
Rodzaj | śliwa |
Gatunek | śliwa tarnina |
Nazwa systematyczna | |
Prunus spinosa | |
L., 1753 |
Śliwa tarnina, tarnina, (Prunus spinosa L., Sp. Pl. 2, 1753), krzew z podrodziny śliwowych (Prunoideae Focke) rodziny różowatych (Rosaceae Juss). Występuje w Europie (poza północno-wschodnimi krańcami), północnej Afryce i zachodniej Azji. W Polsce pospolita na niżu i niższych położeniach górskich (do ok. 500 m n.p.m.). Przypuszcza się, że krzyżówka tego gatunku z ałyczą (Prunus cerasifera Ehrh.) wydała obecnie uprawianą śliwę domową (Prunus domestica L.).
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Najczęściej krzewiasty o wysokości do 3 m (bardzo rzadko niskie drzewko do 4 m), gałęzie gęste, rozmieszczone krokwiasto lub lekko wzniesione. Tworzy gęste zarośla dzięki licznym odrostom korzeniowym.
- Pień
- Młode pędy delikatnie omszone - omszenie zanika wraz ze wzrostem; kolor czerwonawo-ciemnobrunatny z licznymi, drobnymi jasnymi punktami. Końcówki krótkopędów przekształcone w ciernie. Pączki drobne, kuliste, owłosione, osadzone po 2-3 obok siebie (serialnie).
- Liście
- Osadzone skrętolegle, wąskolancetowate do 4 cm długości, u podstawy i na szczycie zaostrzone, o ząbkowanym brzegu. Młode obustronnie omszone, rozwinięte z wierzchu nagie, matowe, pod spodem delikatnie omszone, głównie przy nerwach. Przylistki wąskie, owłosione.
- Kwiaty
- Białe, niezwykle obfite, ale krótkotrwałe; pojawiają się przed rozwojem liści w końcu kwietnia, osadzone najczęściej pojedynczo (rzadko po 2-3). Kielich niekiedy owłosiony, działki na brzegu orzęsione.
- Owoc
- Kulisty, krótkoszypułkowy pestkowiec o średnicy około 2 cm, barwy czarnosinej z niebieskawym nalotem. Smak cierpkogorzkawy, do spożycia i na przetwory nadaje się po przemrożeniu.
- Biotop
- Roślina niewybredna, rosnąca na prawie wszystkich glebach (piaszczyste, kamieniste), porasta brzegi lasów, miedze, przydroża. Cenna dla środowiska, gdyż tworząc gęste zarośla (tzw. czyżnie), trudne do przebycia dla człowieka i większych zwierząt, stanowi dobre miejsce lęgowe dla ptaków i małych ssaków.
[edytuj] Zastosowanie
- Surowiec zielarski: Kwiat tarniny - Flos Pruni spinose; owoc tarniny - Fructus Pruni spinose.
- Skład chemiczny: Kwiaty tarniny zawierają flawonoidy (kwertycynę i kempferol), śladowe ilości glikozydów cyjanogennych, garbniki i sole mineralne. Owoce zawierają glikozyd amygdalinę, garbniki, związki pektynowe, cukry (glukozę i fruktozę), prowitaminę A i witaminę C.
- Zbiór: Kwiaty zbiera się natychmiast po zakwitnięciu, są one bardzo delikatne, łatwo się gniotą i czernieją. Dobrze wysuszone powinny mieć barwę kremowobiałą i delikatny zapach gorzkich migdałów. Owoce zbiera się po pierwszych przymrozkach, w innym przypadku wymagają przemrożenia. Po wysuszeniu są pomarszczone, w smaku cierpkie i sciągające, kwaśne, bez zapachu.
- Używana do umacniania skarp i na żywopłoty.