Brzeg (miasto)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta w woj. opolskim. Zobacz też: inne znaczenia słowa "brzeg".

Brzeg


Herb Brzegu	Flaga Brzegu

1248

Wojciech Huczyński
(e-mail)

Powierzchnia

14,7 km²

Położenie

50° 52' N
17° 29' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

38 496
2619 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

(+48) 77

Kod pocztowy

49-300

Tablice rejestracyjne

Położenie na mapie Polski

Brzeg

Miasta partnerskie

Goslar

Beroun

Urząd miejski³

ul. Robotnicza 12
49-300 Brzeg
tel. 416 99 70; faks 416 99 50
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Ratusz w Brzegu

Brzeg (niem. Brieg) - miasto i gmina miejska nad Odrą, siedziba powiatu w woj. opolskim. Do 1 stycznia 2002 był również siedzibą wiejskiej gminy Brzeg, przemianowanej na gminę Skarbimierz z siedzibą w Skarbimierzu Osiedlu.

[edytuj] Historia

Nieco fantastyczna i nie poparta faktami teoria mówi: Ciągłość zasiedlenia tego miejsca udokumentowana źródłami historycznymi sięga blisko 1850 lat. W czasach antycznych istniała tutaj miejscowość o nazwie Budorigum. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza z lat 142-147 naszej ery [1]. O tym, że miejscowość ta znajdowała się w miejscu Brzegu, informuje skorowidz nazw historycznych ORBIS LATINUS [2] oraz wynika to z położenia wśród innych zidentyfikowanych miejscowości Śląska.
w XIII wieku (1234 r.) pierwsze wzmianki o osadzie targowo-rybackiej Wysoki Brzeg
prawa miejskie od 1248 roku
od 1311 roku stolica niezależnego księstwa brzeskiego (potem legnicko-brzeskiego i wołowskiego) - we władaniu najdłuższej linii dynastii Piastów wygasłej w 1675 roku na Jerzym IV Wilhelmie
1329 brzeski ks. Bolesław III Rozrzutny składa hołd lenny królowi czeskiemu
o Brzegu wspominają Jan Długosz w Historii Polski z XV wieku i Jan Kochanowski.
rozkwit w XVI wieku za panowania księcia Jerzego II
W 1741 r. po bitwie pod Małujowicami (10 IV 1741) i zbombardowaniu miasta przez króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego Brzeg przechodzi w ręce Prus
15 sierpnia 1842 r. - otwarcie (najstarszej na Śląsku, a co za tym idzie także najstarszej w obecnych granicach Polski) linii kolejowej Wrocław - Brzeg
ponowny rozkwit miasta od 1842-1939
23 stycznia - 6 lutego 1945 r. — walki o miasto, zdobycie Brzegu przez Armię Czerwoną, jednocześnie początek pobytu wojsk radzieckich (nieprzerwanego do 1992 r.)
26 maja 1966 r. - miała miejsce tzw. pacyfikacja brzeska, wystąpienia ludności miasta w obronie mienia kościelnego, brutalnie stłumione przez oddziały ZOMO i funkcjonariuszy SB.

[edytuj] Edukacja

przedszkola:
- Publiczne Przedszkole nr 7
- Publiczne przedszkole nr 10
szkoły podstawowe:
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Jana Kochanowskiego [3]
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im. Mikołaja Kopernika [4]
- Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 im. Józefa Lompy (tzw. tysiąclatka)
- Zespół Szkół Nr 1 z Oddziałami Sportowymi w Brzegu (dawana Szkoła Podstawowa nr 6)
gimnazja:
- I Gimnazjum Ogólnokształcące
szkoły średnie:
- I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego
- II Liceum Ogólnokształcące im. Zbigniewa Herberta
- Zespół Szkół Budowlanych
- Zespół Szkół Ekonomicznych
- Zespół Szkół Zawodowych nr 1
- Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego
szkoły wyższe:
- Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna
- Zespół Szkół Informatycznych
technika:
- Technikum Informatyczne im.Darka Kotlińskiego

[edytuj] Gospodarka

Fabryki maszyn rolniczych, silników elektrycznych, garbarnia, zakłady tłuszczowe, cukiernicze i ceramiczne.

[edytuj] Zabytki

Gotycko-renesansowy zamek z XIII-XVI wieku, rezydencja Piastów zwana Śląskim Wawelem, obecnie Muzeum Piastów Śląskich, zespół zamkowy (wraz z kaplicą) wpisany na listę zabytków klasy międzynarodowej "0"
Kaplica zamkowa św. Jadwigi, w XIV-XVI w. kolegiata, od XVI w. mauzoleum Piastów.

Układ urbanistyczny Starego Miasta, zaprojektowany w 1250 r., do dziś zachowany jest niemal w całości

Kościoły:
- Gotycki kościół pw. św. Mikołaja (1370-1417)
- Barokowy kościół Podwyższenia św. Krzyża z XVIII wieku, z iluzjonistycznymi malowidłami Jana Kubena
- Ruina dawnego kościoła franciszkanów. Kościół wzmiankowany w 1285 r. wraz z klasztorem. Rozbudowany w latach 1338-1494. W 1582 r. został zamieniony na książęcy arsenał, do lat 80. XX w. pełnił funkcję magazynu.
Barokowe figury Jana Nepomucena i Tadeusza Judy z 1722 r., postawione przed fasadą kościoła Podwyższenia św. Krzyża w 1755 r.
Pomnik św. Trójcy na pl. Zamkowym, barokowy, wzniesiony w 1731 r.
Ratusz, z XIV wieku, przebudowany w latach 1569-72.
Gimnazjum Piastowskie założone w 1569 roku

Kamienice przy rynku

Kamienice mieszczańskie:
- Rynek pod nr 19 - renesansowa fasada z 1621 (rekonstrukcja)
- Rynek cała pierzeja wschodnia zawiera fragmenty kamienic z XIV wieku
- Chopina 1, renesansowa z 1597 r.
- Jabłkowa 5, barokowa kamienica Kreyera z 1715 r.
- Jabłkowa 7, kamienica z 1797 r. w stylu empire.
Brama Odrzańska z l. 1595-96
Stare Koszary fryderycjańskie, z lat 1781-82.
Planty - pozostałości twierdzy bastionowej wzniesionej wokół średniowiecznego miasta. Budowę rozpoczęto od 1572 r., kilkakrotnie rozbudowywana w XVII, XVIII i XIX w., rozebrana 1807 i zamieniona w XIX na zespół parków, dzisiaj Planty
Ciekawy zespół ulic o zabudowie modernistycznej i eklektycznej, które zostały zabudowane w XIX wieku, po likwidacji twierdzy
- Willa Löbbecke z XIX w. przy ul. Chrobrego, z fontanną z Trytonem (fontanna przeniesiona na zamek).
- Budynek sądu na rogu ul. Chrobrego i Armii Krajowej. Zbudowany w l. 1898-1903.
- Willa Neugebaera przy ulicy Jana Pawła II. Wzniesiona w początku XX wieku w stylu eklektycznym, na wzór bajkowego pałacyku.
- Chłopiec z łabędziem - fontanna w Parku Centralnym.

Wieża ciśnień przy ulicy Rybackiej

Dawna kaplica cmentarna św. Krzyża, dziś kościół garnizonowy. Obecnego kształtu nabrała w 1724 r.
Wieża ciśnień przy ulicy Rybackiej z 1877 r.
Czerwone Koszary z pocz. XIX w.
Synagoga z 1799 r.

[edytuj] Pomniki przyrody

W Brzegu jest 9 pomników przyrody: 4 dęby szypułkowe (ul. Nadbrzeżna, ul. Oławska, Park Centralny), buk pospolity (Park Centralny), 3 platany klonolistne, tulipanowiec amerykański (ul. Chrobrego).

[edytuj] Sport

Cukierki Odra Brzeg - klub występujący w Ekstraklasie koszykarek
Orlik Brzeg - II liga piłkarzy ręcznych

[edytuj] Urodzeni w Brzegu

Kurt Masur - niemiecki dyrygent
Marek Omelan - dziennikarz TVP
Krzysztof Żurek - dziennikarz TVP i dyrektor programowy radia Kolor "Złote prezeboje"
Radosław Karabowicz - fizyk