Chanat krymski
Z Wikipedii
Chanat krymski (krymskotatar. Qırım Hanlığı) - historyczne państwo feudalne na Półwyspie Krymskim, istniejące od XV do XVIII wieku, pod panowaniem tatarskich chanów.
W XIII-XIV wieku tereny te były w składzie mongolskiej Złotej Ordy, a chanat powstał w roku 1427 w wyniku jej rozpadu. W 1475 przyjął zwierzchnictwo imperium osmańskiego. Chanat odegrał ważną rolę w Europie środkowo-wschodniej, najeżdżając Rosję i Rzeczpospolitą, co było powodem wojen polsko-tureckich. W latach 1648-1654 chan Islam III Girej poparł powstanie Chmielnickiego. Jednak widząc klęski Polaków i chcąc utrzymać status quo na tym obszarze, zaczął je zwalczać, przyczyniając się tym do oddania Ukrainy w ręce Rosji (ugoda w Perejasławiu w roku 1654). W wyniku wojny Turcji ze Świętą Ligą w latach 1683-1699 stracił on Azow (definitywnie w 1739 roku, mimo dwóch wojen). Skutkiem przegranej przez Turcję wojny z Rosją było uniezależnienie się państwa od Turcji, zagwarantowane w traktacie w Küczük Kajnardży w 1774. Od tej pory chanat stał się faktycznie rosyjskim protektoratem. W 1783 został anektowany przez Rosję i zamieniony w prowincję Nowa Rosja. Obecnie tereny te należą do Ukrainy (na zachód od Donu) i do Rosji (na wschód od wymienionej rzeki).
Zobacz też:
