Erich von Falkenhayn
Z Wikipedii
Erich von Falkenhayn (ur. 11 września 1861 w Grudziądzu, zm. 8 kwietnia 1922 w Lindstedt pod Poczdamem) - niemiecki generał, w latach 1914-1916 naczelny dowódca armii niemieckiej.
Służbę wojskową rozpoczął w 1880 r. W 1890 r. ukończył Akademię Sztabu Generalnego. Przez kilka lat był instruktorem armii chińskiej, a w czasie powstania bokserów pracował w sztabie niemieckich sił interwencyjnych. Po powrocie do kraju służył w niemieckim Sztabie Generalnym. Od czerwca 1913 r. (do stycznia 1915) pełnił funkcję pruskiego ministra wojny.
Niepowodzenie niemieckiej ofensywy w początku września 1914 r. spowodowało, że cesarz Wilhelm II zdymisjonował poprzedniego szefa Sztabu Generalnego Helmutha von Moltke i 14 września 1914 r. zastąpił go Falkenhaynem. Nowy wódz naczelny podjął wkrótce kolejną próbę rozstrzygnięcia wojny na Zachodzie, usiłując odciąć Anglików i Francuzów od dostępu do morza ("wyścig ku morzu"). Próba ta nie powiodła się, więc Falkenhayn przyjął strategię powstrzymywania przeciwnika na froncie zachodnim i prowadzenia aktywnych działań na innych frontach, głównie na wschodnim, przez co zamierzał zmusić Rosję do przyjęcia odrębnego pokoju. W 1915 r. przygotował zwycięskie ofensywy na froncie wschodnim oraz doprowadził do zajęcia Serbii. Znalazł się jednak w konflikcie z naczelnym dowództwem na froncie wschodnim - Hindenburgiem i Ludendorffem, ponieważ sprzeciwiał się skierowaniu całego wysiłku przeciw Rosji. Nie wierzył bowiem w możliwość odniesienia pełnego zwycięstwa nad tym państwem i obawiał się osłabienia frontu zachodniego. Oczekując na rozstrzygnięcie polityczne z Rosją, zdecydował się osłabić aliantów zachodnich: poprzez ataki łodzi podwodnych na żeglugę angielską oraz przez "wykrwawienie" armii francuskiej. Temu drugiemu celowi służyła ofensywa pod Verdun rozpoczęta w lutym 1916 r.
Porażka tego planu, ofensywa Brusiłowa na wschodzie i przystąpienie do wojny Rumunii poderwały zaufanie do Falkenhayna jako naczelnego wodza. Naciski ze strony polityków i wojskowych spowodowały, że 29 sierpnia 1916 r. Falkenhayn został zdymisjonowany. Zastąpili go Hindenburg i Ludendorff.
Falkenhayna mianowano dowódcą 9 Armii walczącej przeciwko Rumunii (wrzesień 1916 - czerwiec 1917), gdzie odniósł znaczące sukcesy. Wiosną 1917 r. wyjechał do Turcji, tam jednak jako dowódca tureckiej Grupy Armii Palestyna poniósł szereg porażek i w lutym 1918 r. został odwołany. Przed końcem wojny dowodził jeszcze niemiecką 10 Armią stacjonującą na Ukrainie (od marca 1918 do lutego 1919).
W stan spoczynku przeszedł 5 czerwca 1919 r. Po wojnie opublikował wspomnienia "Niemieckie naczelne dowództwo w latach 1914-1916" (1920, wyd. polskie 1926 w tłum. B. Merwina).
