Faszyzm klerykalny
Z Wikipedii
Faszyzm klerykalny lub klerofaszyzm to ideologiczny konstrukt łączący polityczne i ekonomiczne doktryny faszyzmu z teologią lub religijną tradycją. Termin ten używany jest dla określenie organizacji i ruchów łączących elementy religijne z faszyzmem, organizacji religijnych wspierających faszyzm czy też faszystowskie reżimy w których kler odgrywa wiodącą rolę. W odniesieniu do katolickiego czasem używane jest określenie katolicki integralizm, który jednak w wielu punktach nie zgadza się z ideologią faszyzmu.
Termin ten pojawił się w latach 20. XX wieku w celu określenia związków pomiędzy Kościołem a włoskim faszyzmem.[2] Współcześnie jest on używany przez naukowców, takich jak Hugh Trevor-Roper, którzy dążą do stworzenia typologii faszyzmu, rozróżniając pomiędzy faszyzmem klerykalnym a bardziej radykalnymi rodzajami faszymu, takimi jak nazizm.[1]
[edytuj] Przykłady faszyzmu klerykalnego
Przykłady dyktatur lub politycznych ruchów zawierających w sobie elementy faszyzmu klerykalnego to m.in. António Salazar w Portugalii, Maurice Duplessis w Quebecu[2], Engelbert Dollfuß w Austrii, Jozef Tiso na Słowacji, Getúlio Vargas w Brazylii, Ante Pavelić i Ustasze w Chorwacji, Żelazna Gwardia w Rumunii, rexiści w Belgii czy Rząd Vichy we Francji. Reżim generała Franco propagował m.in. tzw. nacionalcatolicismo (narodowy katolicyzm) jako część swojej ideologii. Niektórzy włączają do tej wyliczanki także obecny rząd w Iranie i jego ideologicznych sojuszników takich jak Hezbollah.
Inni, tacy jak Walter Laqueur zaliczają do tego chrześcijański rekonstrukcjonizm w USA, militarne formacje islamskiego fundamentalizmu, hinduskiego nacjonalizmu w Indiach (Rashtriya Swayamsevak Sangh / Bharatiya Janata Party).
Niektórzy jednak, tacy jak Juan Cole, wskazują na to, iż obecnie termin ten używany jest pejoratywnie przez tych, którzy sprzeciwiają się jakiemukolwiek wpływowi religii na życie polityczne w ogóle.
[edytuj] Przypisy
- ↑ H.R. Trevor-Roper, The Phenomenon of Fascism, [w:] S. Woolf (red.), Fascism in Europe, Londyn 1981, s. 26.; cytowane w Roger Eatwell Reflections on Fascism and Religion http://staff.bath.ac.uk/mlsre/ReflectionsonFascismandReligion.htm
- ↑ [1]
[edytuj] Literatura
- Braham Randolph, Miller Scott, The Nazis Last Victims: The Holocaust in Hungary, Detroit: Wayne State University Press 1998, ISBN 0-8143-2737-0
- Volovici Leon, Nationalist Ideology and Antisemitism: The Case of Romanian Intellectuals in the 1930s, Oxford: Pergamon Press 1991, ISBN 0-08-041024-3
- Nicholas-Talavera Nagy, The Green Shirts and the Others: A History of Fascism in Hungary and Romania, Iaşi and Oxford: The Center for Romanian Studies 2001, ISBN 973-9432-11-5
- Bloomberg Charles i Dubow Saul, Christian–Nationalism and the Rise of the Afrikaner Broederbond in South Africa, 1918-48, Bloomington: Indiana University Press 1989, ISBN 0-253-31235-3
- Phares Walid, Lebanese Christian Nationalism: The Rise and Fall of an Ethnic Resistance, Boulder, Colo.: L. Rienner 1995, ISBN 1-55587-535-1
- Embree Ainslie, The Function of the Rashtriya Swayamsevak Sangh: To Define the Hindu Nation [w:] Martin E. Marty, Appleby Scott, Accounting for Fundamentalisms, The Fundamentalism Project, Chicago: The University of Chicago Press 1994, ss. 617-652, ISBN 0-226-50885-4
- Banerjee Partha, In the Belly of the Beast: The Hindu Supremacist RSS and BJP of India, Delhi: Ajanta, 1998, ISBN 81-202-0504-2
- Andersen Walter, Bharatiya Janata Party: Searching for the Hindu Nationalist Face, In The New Politics of the Right: Neo-Populist Parties and Movements in Established Democracies, New York: St. Martin’s Press, 1998, ss. 219-232, ISBN 0-312-21134-1 lub ISBN 0-312-21338-7
- Juergensmeyer Mark, The New Cold War?: Religious Nationalism Confronts the Secular State, Berkeley: University of California Press 1993, ISBN 0-520-08651-1
- Eatwell Roger, Reflections on Fascism and Religion [3]
- Laqueur Walter, Fascism: Past, Present, Future, New York: Oxford: Oxford University Press 1997, ISBN 0-19-511793-X
