Impeachment
Z Wikipedii
Impeachment to termin pochodzący z anglojęzycznej tradycji parlamentarnej. Oznacza on procedurę formalnego oskarżenia, o przestępstwa, osób mających immunitet i zajmujących wysokie stanowiska państwowe. Procedura impeachmentu wszczynana jest przez parlament lub inne ciała legislacyjne państwa. Impeachment nie musi być równoważny z automatycznym odsunięciem ze stanowiska oskarżanej osoby, ani z odebraniem jej immunitetu.
Procedura impeachmentu polega zwykle na powołaniu specjalnej komisji parlamentarnej, która przeprowadza dochodzenie. Komisja uzyskuje zazwyczaj prawo przesłuchiwania świadków oraz wglądu w materiały źródłowe. Wyniki dochodzenia ogłaszane są na forum parlamentu, który podejmuje decyzję o ewentualnym odsunięciu oskarżonego od urzędu i pozbawienia go immunitetu. W takim wypadku możliwe staje się postawienie oskarżonego przed zwykłym sądem.
Ze względu na to, że impeachment dotyczy zwykle osób, które zostały powołane na stanowisko w wyniku demokratycznych procedur (np. poprzez głosowanie powszechne, jak to ma miejsce w przypadku prezydenta USA), jest on stosowany bardzo ostrożnie i tylko w sytuacji, gdy istnieją dobrze potwierdzone zarzuty, że dana osoba, sprawując swój urząd, w bardzo poważny sposób naruszyła prawo.
Impeachment ma swoje źródło w brytyjskiej tradycji prawnej, jednak rozpowszechnił się on także w innych krajach - m.in. USA, Australii, Irlandii, Filipinach, Korei Południowej, i Litwie (Rolandas Paksas).
W polskiej tradycji parlamentarnej nie istnieje żadna procedura, którą można by nazwać impeachmentem, czyli usunięciem osób wybranych w demokratycznych wyborach przez komisję parlamentarną. Specjalne komisje parlamentarne, wg Konstytucji RP mają prawo badać naruszenia prawa przez obieralnych polityków wszystkich szczebli, jednak nie posiadają prawa wszczynania procedury ich usuwania.
Zamiast tego w Polsce istnieje stały Trybunał Stanu, który jest rodzajem sądu a nie komisji parlamentarnej, i którego zadaniem jest rozstrzygać kwestie naruszeń prawa osób piastujących najwyższe stanowiska w państwie, jeśli te naruszenia mają charakter ciężkiego nadużycia władzy. Mimo to, procedura wezwania przed Trybunał Stanu jest czasami przez media niepoprawnie określana mianem impeachmentu.
Zobacz też:Odpowiedzialność konstytucyjna
