Józef Andrzej Gierowski
Z Wikipedii
Józef Andrzej Gierowski (ur. 19 marca 1922 w Częstochowie zm. 17 lutego 2006 w Krakowie).
Syn lekarza, brat Stefana Gierowskiego profesora warszawskiej ASP.
W latach II wojny światowej żołnierz Związku Walki Zbrojnej, następnie Armii Krajowej. Był kierownikiem referatu informacyjnego VI Wydziału Okręgu Kielecko-Radomskiego, wydawcą i redaktorem pisma "Prawda Polska". W styczniu 1945 r. został mianowany porucznikiem AK. W tym czasie studiował również na tajnych kompletach Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był uczniem prof. Władysława Konopczyńskiego. Studia ukończył w 1946 r. W tym samym roku rozpoczął pracę naukową na Uniwersytecie Wrocławskim zostając równocześnie członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Stopień doktora uzyskał w 1947 r., stopień profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1958 r., a profesorem zwyczajnym został w 1970r.
Działał w Polskiej Akademii Nauk, w latach 1953-1968 był kierownikiem Instytutu Historii PAN w Krakowie, a następnie w latach 1977-1981 kierował Zakładem Historii Śląska PAN.
W 1965 r. przeniósł się do Krakowa na Uniwersytet Jagielloński obejmując kierownictwo Katedry Historii Polski XVI-XVIII w., kierując następnie Zakładem Historii Nowożytnej Powszechnej. W latach 1967-1972 był dyrektorem Instytutu Historii UJ. W 1981 r. zostaje wybrany w pierwszych do dziesięcioleci demokratycznych wyborach rektorem UJ. Uniwersytetem jako rektor kieruje do 1987. po wprowadzeniu stanu wojennego uadło mu się szybko doprowadzić do uwolnienia internowanych pracowników i studentów UJ (przed końcem 1981). W 1983r wręczył papieżowi Janowi Pawłowi II doktorat honoris causa UJ. W 1984 r. powołał komisję, która, chociaż pomysł wówczas wydawał się nierealny rozpoczęła cały proces budowy nowego kampusu UJ. Prace kontynuowali później jego następcy prof. Aleksander Koj, prof. Andrzej Pelczar, a do końca doprowadził prof. Franciszek Ziejka. Jako rektor i poseł na sejm w latach 1985-1989 prof. Gierowski walczył o jak najszerszą autonomię szkół wyższych.
W 1986 r. założył na UJ pierwszy w Polsce Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce podniesiony później do rangi Katedry Judaistyki. W 1989 r. został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. 27 marca 1990 r. został wybrany dyrektorem Wydziału II Filozoficzno-Historycznego PAU. W latach 1991-1995 wchodził w skład Rady do spraw stosunków polsko-żydowskich przy prezydencie RP. W 1993 r. został przewodniczącym Rady Fundacji Judaica. Od tego samego roku uczestniczył w pracach Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Wielokrotnie odznaczany w 1976- medalem Komisji Edukacji Narodowej, w 1989- Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski,1994 Krzyżem Armii Krajowej, a w grudniu 2005 nagrodą Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa.
Profesor J.A. Gierowski jest autorem 380 prac naukowych i publikacji, w tym kilku książek o charakterze monograficznym:
- "Między saskim absolutyzmem,a złotą wolnością" z 1953 r.
- "Sejmik Generalny Księstwa Mazowieckiego".
- "Dzieje Wrocławia 1618- 1741"
- "W cieniu Ligi Północnej' z 1971 r.
- "Historia Włoch" z 1986 r.
- "Historia Polski t. II 1505-1764 i t. III 1764-1864 praca ta w czterech tomach została napisana wspólnie z profesorami: Jerzym Wyrozumskim (Historia Polski do 1505r t. I) i Józefem Buszką (tom IV) Pierwsze wydanie ukazało się w 1978 r.
Źródła:
- "Encyklopedia Krakowa", Wydawnictwo PWN, Kraków, 2000 r.
- Marian Nowy " Wspomnienie o prof. Józefie A. Gierowskim Rzeczpospolita i Uniwersytet" artykuł ukazał się w Dzienniku Polskim 24 lutego 2006 r.
- Lesław Peters "Historia była mu busolą" artykuł ukazał się w miesięczniku "Kraków" nr 17 w marcu 2006.
