Kazimierz Kaczmarczyk
Z Wikipedii
Kazimierz Kaczmarczyk (ur. 3 lutego 1878 w Wiśniczu, krakowskie, zm. 6 kwietnia 1966 w Poznaniu), historyk polski, archiwista, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, członek PAU.
Był synem Jakuba (chłopa małorolnego) i Marianny z Liszków. Uczęszczał do szkoły elementarnej w Wiśniczu (do 1891), gimnazjów w Bochni (do 1896) i Podgórzu (do 1899). W latach 1900-1904 studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1909 obronił na tej uczelni pracę doktorską Ciężary ludności wiejskiej i miejskiej na prawie niemieckiem w Polsce XIII i XIV wieku (przygotowaną pod kierunkiem Stanisława Krzyżanowskiego). Jeszcze w czasie studiów praktykował w Archiwum Akt Dawnych Miasta Krakowa, od 1904 był tamże asystentem, w latach 1910-1918 adiunktem, 1918-1919 archiwariuszem. Później pracował jako archiwista w Archiwum Skarbowym w Warszawie (1919-1920), a od 1920 był związany z Archiwum Państwowym w Poznaniu; był jego wicedyrektorem (1920-1925), dyrektorem (1925-1940, 1945-1953), kustoszem (od 1953). W czasie okupacji hitlerowskiej więziony w Poznaniu i Ostrowcu Świętokrzyskim (1939-1940), później pracował jako archiwariusz w Archiwum Państwowym Miasta Krakowa i Województwa Krakowskiego (1940-1945). W 1957 został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Poznańskiego.
Uczestniczył w rokowaniach archiwistycznych w Berlinie (1925) i Wiedniu (1930-1932), a po II wojnie światowej w akcji rewindykacyjnej materiałów archiwalnych, wywiezionych przez hitlerowców do Czechosłowacji. W latach 1922-1931 był kolejno zastępcą kierownika i kierownikiem Komisji ds. Likwidacyjnych Niemieckich w Poznaniu.
W 1929 został powołany na członka-korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności, od 1948 brał udział w pracach Komisji Etnograficznej PAU. Należał także do Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa (1914-1920 sekretarz, 1937 członek honorowy), Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1920 członek zwyczajny, 1945-1947 wiceprzewodniczący), Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania (1923-1939 członek zarządu). W czasie nauki gimnazjalnej należał do organizacji patriotycznej "Przebudzenie" w Bochni (1896). Miał stopień kapitana Wojska Polskiego (1918). Otrzymał szereg odznaczeń, m.in. Krzyż Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie), Krzyż Komandorski Orderu Państwa Austriackiego, odznakę honorową za Zasługi dla Miasta Poznania. Był zaprzyjaźniony z Franciszkiem Bujakiem.
Jego zainteresowania naukowe obejmowały archiwistykę oraz historię prawa polskiego XIII i XIV wieku. Był jednym z współtwórców nowoczesnej archiwistyki polskiej. Prowadził prace inwentaryzacyjne dokumentów i ksiąg starego Krakowa, skatalogował rękopisy klasztoru Bożego Ciała w Krakowie, kościoła paulinów na Skałce oraz kapituły krakowskiej. Założył lub unowocześnił archiwa miejskie w Poznaniu, Bydgoszczy, Toruniu, Łodzi. Przygotował do wydania m.in. Libris iuris civilis craciviensis 1399-1506 (1913, z indeksami), Katalog Archiwum Opactwa Cystersów w Mogile (1919, z Gerardem Kowalskim), Acta consularia posnaniensia 1454-1506 (1925-1948, 3 tomy), Najstarszą księgę ławniczą toruńską, 1363-1428 (1936), Kodeks dyplomatyczny klasztoru Jasnogórskiego (1929, z Janem Nepomucenem Fijałkiem), Księgę ziemską poznańską, 1400-1407 (1960); wydawał również teksty podań ludowych z okolic Wiśnicza.
Niektóre publikacje:
- Proces o czarostwo w roku 1688 i 1680 (1901)
- Zarys dziejów Archiwum Miasta Krakowa (1913)
- Działalność niemieckiego zarządu archiwalnego w Warszawie w latach 1915-1918 (1923)
- Malarze poznańscy w XV wieku i ich cech (1924)
- Przegląd literatury poświęconej dziejom Wielkopolski (1925)
- Nasze archiwa w latach 1901-1925 (1926)
- Literatura archiwalna odrodzonej Polski (1928)
- Lokacja starej Łodzi na prawie niemieckiem w roku 1387 (1928)
- Włosi w Poznaniu na przełomie XV na XVI wiek (1928)
- Potrzeby naszych archiwów (1929)
Źródła:
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K-P, Wrocław 1984