Konotop (województwo lubuskie)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Konotop
Województwo	lubuskie
Powiat	nowosolski
Gmina	Kolsko
Położenie	51° 56' N 15° 54' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	68
Kod pocztowy	67-416
Tablice rejestracyjne	FNW
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Położenie na mapie Polski Konotop

Konotop – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, w gminie Kolsko, nad rzeką Obrzycą, nieopodal Jeziora Sławskiego.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie zielonogórskim.

[edytuj] Historia

Konotop wzmiankowany jest już w średniowieczu.

Tradycyjny przekaz głosi, że nazwa miejscowości wywodzi się od mokradła, w którym topiły się konie. Zmodyfikowana wersja tej opowieści twierdzi, że nazwa Konotop to imię wodnika, który zamieszkiwał okoliczne bagna i wciągał do nich przejeżdżających kupców. W istocie przepływająca opodal rzeka Obrzyca (nazywana także Leniwą Obrą lub Gniłą Obrą) mogła w średniowieczu tworzyć niebezpieczne rozlewiska.
Najprawdopodobniej pierwsza osada powstała tu w XIII wieku. Już w 1308 istniał miejscowy kościół św. Anny. W XV wieku wieś należała do rycerskiego rodu von Zabel/Zabeltitz. Ich posiadłością był również pobliski Otyń. Imienna wzmianka o właścicielu Konotopu pochodzi z 1451 – wspomniany jest Sigismund von Zabeltitz. Jako że członkowie rodu Zabeltitz byli rycerzami-rabusiami (z niem. Raubritter), to najprawdopodobniej oni, wzorem innych raubritterów, wznieśli murowaną siedzibę rycerską, która wymieniana jest w źródłach z połowy XVI wieku. Za swoją zbójecką działalność dwóch członków rodu zostało skazanych na śmierć przez księcia głogowskiego Jana II. Konotop znajdował się w rękach Zabelów do roku 1482.

Na początku XVI wieku nowym panem Konotopu został Balthasar von Löbell, a następnie Wolff von Dyherrn (w 1572). Najprawdopodobniej w XVI w. wzniesiony został renesansowy dwór o charakterze obronnym (otoczony fosą). Pierwszy kościół zbudowany w Konotopie najprawdopodobniej uległ zniszczeniu (pożar?), gdyż źródła wspominają o budowie kościoła w połowie XVI w. Wkrótce po zakończeniu budowy został przejęty przez protestantów i znajdował się w ich rękach w okresie 1550–1654. W trzech kryptach świątyni grzebano właścicieli majątku (zachowały się renesansowe i barokowe płyty grobowe).

Około 1576 Konotop przeszedł we władanie Sigismunda von Kottwitz, spokrewnionego z Wolffem Dyherrnem (szwagier?). W końcu XVI w. przy kościele wzniesiono drewnianą dzwonnicę, do której dzwon ufundowała Anna von Kottwitz w 1595. Dzwonnica i dzwon (bogato pokryty inskrypcjami) istnieją do dziś. Adam Wenzel von Kottwitz w latach 1693-1696 sfinansował gruntowną przebudowę dawnego renesansowego dworu. Na jego miejscu powstała barokowa rezydencja, z powodu bagnistości terenu posadowiona na osadzonych w gruncie dębowych palach. Zachowano fosę, którą rozbudowano i wkomponowano w założenie parkowe.

Aby podnieść rangę miejscowości, właściciele uzyskali dla Konotopu prawa miejskie. Cesarz Józef I w 1706 nadał miejscowości herb i stosowne przywileje. Uwzględniając nazwę i legendarny przekaz, w herbie umieszczono konia zanurzonego do połowy w wodzie. Mimo uzyskania praw miejskich i dogodnego położenia między szlakami handlowymi, Konotop nigdy nie rozwinął się w większy ośrodek. Także jego zabudowa zachowała cechy wiejskie. W 1706 do kościoła dobudowano prezbiterium, nadając mu cechy barokowe. W 1742 zbudowano w Konotopie zbór ewangelicki, nazywany w źródłach Bethaus (Friedenskirche). Na polecenie Adama Heinricha von Kottwitz otwarto w Konotopie, w 1790, szkołę ewangelicką. Pod koniec XVIII wieku ludność miasteczka liczyła 831 osób. W XVIII-wiecznym Konotopie prócz założenia pałacowo-parkowego znajdował się folwark, szkoła, szpital (ze względów epidemiologicznych umiejscowiony na obrzeżach), dwa domy parafialne, młyn wodny i 3 wiatraki (identyczne zachowały się w pobliskim Lubięcinie). W tym czasie miejscowość podzielona była na dwie części – miejską i dominialną.

Zniszczenia okresu napoleońskiego oraz przejście miasta pod panowanie pruskie przyczyniły się do zmiany statusu prawno-ekonomicznego Konotopu. Prawo Prus uzależniało posiadanie praw miejskich od spełnienia licznych warunków i obowiązków, na które Konotopu nie było stać. W efekcie Konotop utracił prawa miejskie. W drugiej połowie XVIII w. nastąpiły liczne zmiany właścicieli wsi. Od 1788 władali nią kolejno von Luckowie, von Rothenburgowie (do 1811), von Falkenhaynowie, von Kalckreuthowie i Foersterowie (od 1845). W XIX wieku infrastruktura części wiejskiej wyglądała następująco: browar, gorzelnia, 2 folwarki i 2 wiatraki, placówka poczty królewskiej, 67 domów. Część wiejską zamieszkiwało 476 ludzi. Część dominialna obejmowała: 2 wiatraki, 4 kuźnie, 3 piekarnie, 4 zakłady krawieckie, folwark, pałac i 62 domy. Część tę zamieszkiwało 471 ludzi (w tym 34 katolików). Majątek ziemski obejmował również okoliczne folwarki: Marienhof (obecnie Marianki), Mesche (obecnie Mesze) i Heinrichau (obecnie Strumiany). Rządy rodziny Foersterów przyczyniły się do rozwoju gospodarczego. Zadbano o budowę nowych zabudowań gospodarczych, między innymi w folwarku przypałacowym wybudowano gorzelnię (istnieje do dziś). Foersterowie nakazali także przebudowę pałacu, w którym zmieniono dachy i wystrój wnętrz. Odnowiono i przebudowano także założenie pałacowo-parkowe. Wzdłuż brzegów fosy założono park angielski, na jego terenie postawiono altanę i neoklasycystyczną okazałą kaplicę grobową (obecnie niemal zupełnie zdewastowana). Główny zarys założenia parkowego przetrwał do dziś (aleje spacerowe, kanały boczne fosy, ślady po parkowych rzeźbach). W 1885 r. otwarto w Konotopie szkołę katolicką. W końcu XIX w. zbudowano z czerwonej cegły okazały gmach sądu grodzkiego, W 1900 wieś liczyła 1073 mieszkańców. Ostatnim przed II wojną światową właścicielem majątku był Kurt Foerster.

Ożywienie gospodarcze wsi nastąpiło na początku XX wieku dzięki budowie linii kolejowych. Konotop stał się stacją, w której krzyżowały się linie Nowa Sól – Wolsztyn i Leszno – Sulechów. Oprócz dużej stacji kolejowej zbudowano tu również parowozownię i wieżę ciśnień, a w opodal stacji założono składnicę drewna. Regularnie pociągi osobowe i towarowe kursowały przez Konotop do lat dziewięćdziesiątych XX w., kiedy to z powodu nierentowności zlikwidowano linie pasażerskie. Do dziś jednak na stację w Konotopie wjeżdżają pociągi towarowe (drewno) oraz muzealne składy osobowe ze skansenu parowozów w Wolsztynie. Z kolei linia do Sulechowa została zdewastowana (kradzieże szyn) i na początku XXI wieku rozebrana.

Po wojnie w majątku ziemskim utworzono PGR, nastawiony w głównej mierze na produkcję mleka. W folwarku przypałacowym uruchomiono gorzelnię pracującą na potrzeby Polskiego Monopolu Spirytusowego. Niestety wspaniały pałac został zdewastowany i obecnie pozostaje w ruinie (widoczne w ruinach pozostałości zdobień, lokalizacja sal kominkowych). W ramach tworzenia ruchu spółdzielczego utworzono (opodal kościoła) Spółdzielnię Kółek Rolniczych. Po wojnie rozebrano protestancką świątynię, a budynek parafialny przekazano repatriantom na cele mieszkalne. W budynku sądu zlokalizowano szkołę podstawową, która funkcjonuje do chwili obecnej (przejściowo miała tu również siedzibę zaoczna rolnicza Zasadnicza Szkoła Zawodowa). Szpital przekazano również repatriantom na potrzeby mieszkaniowe. Dewastacji uległy również niemieckie pomniki na dwóch głównych placach wsi (cesarza Wilhelma II i żołnierzy pruskich poległych w wojnie z Francją w 1870 r.). W latach osiemdziesiątych dla rozwijającego się PGR-u postawiono w okolicy cmentarza trzy wielkopłytowe bloki mieszkalne. W miejscowości znajduje się stanica wodna oraz boisko do gry w piłkę nożną (klub sportowy Mieszko Konotop).

W 2006 roku na szkole została wywieszona tablica upamiętniająca 300-lecie nadania Praw Miejskich Konotopowi

[edytuj] Zabytki

Kościół z XVII-XVIII w.
Dzwonnica przykościelna z XVI w. odnawiana najprawdopodobniej w XVIII w.
Dzwon ufundowany z 1595 r.
Dwór (pałac dworski) z XVII w. - w ruinie
Mauzoleum (kaplica grobowa) z XVIII-XIX w. - w ruinie
Kolejowa wieża ciśnień z początku XX w.
Budynek szkoły podstawowej (przed II wojną światową gmach sądu)z końca XIX w.

[edytuj] Galeria

Dzwonnica przy kościele św. Anny	Dzwon z 1595 r.	Fragment inskrypcji wraz z herbem fundatorki umieszczonym na dzwonie.	Ruiny pałacu dworskiego
Ruiny mauzoleum]]	Zachowana klasycystyczna kolumnada wewnątrz mauzoleum	Zachowane płyty nagrobne w mauzoleum	Wieża ciśnień i zachowany semafor kolejowy
Zabytkowy budynek szkoły (widoczne na fasadzie powyżej drugiego piętra ślady skuwania niemieckich napisów