Z Wikipedii
Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) - gatunek drzewa, należący do rodziny lipowatych (wg systemu Reveala). Pochodzi z Europy i Azji Zachodniej. W Polsce występuje pospolicie na terytorium całego kraju. Występuje w stanie naturalnym, ale jest także bardzo często sadzona przy domach, w parkach i przy drogach, jako roślina ozdobna i użyteczna. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy lub zadomowiony.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Duże drzewo liściaste, osiągające wysokość do 30 m. Korona jest regularna - szerokojajowata lub kulista. Na młodych drzewach gałęzie są pod dużym kątem wzniesione do góry, a ich kora jest gładka i ma szary kolor. Na starych drzewach konary zwisają w dół, a ich kora jest gruba i nieregularna. Cieńsze gałązki są nagie, górą brunatnoczerwone.
- Liście
- Pod spodem nagie, tylko w kątach nerwów mają pęczki rudych włosów. Po górnej stronie są żywozielone, dolna ich strona jest jaśniejsza. Blaszki, z regularnie piłkowanym brzegiem, mają okrągłosercowaty kształt i charakterystycznie zakończony wierzchołek. Są szersze niż dłuższe i lekko wcięte u nasady. Ustawione są skrętolegle. Liście mają średnicę 30–70 mm (wyjątkowo do 90 mm) i brzegi lekko zawinięte do góry. Błyszczące, jajowate pąki czerwonobrunatnego koloru okryte są dwiema łuskami. Jesienią liście przyjmują żółty kolor.
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo lub pęczkami po 2-12, są wzniesione ponad liście. Mają dość długą szypułkę i w dolnej części podługowatą podsadkę. Całe kwiaty mają jasnożółtą barwę i wydzielają intensywny, przyjemny zapach. Ich pręciki są zbliżone wielkością do płatków korony. Kwiaty mają miodniki i zapylane są przez owady. Podczas kwitnienia są odwiedzane przez ogromne ilości pszczół. Okres kwitnienia: koniec czerwca – lipiec. Kwitnie około dwa tygodnie później niż lipa szerokolistna.
- Owoc
- Kulisty, twardy, nagi orzech, wielkości 6-8 mm ze skrzydełkiem (pochodzącymi z podsadki kwiatu).
- Biotop, wymagania
- W stanie naturalnym występuje w lasach, głównie dębowo-grabowych. Często jest nasadzana w parkach, alejach, przy domach i drogach. W zimie nie wymarza, jest dobrze przystosowana do naszego klimatu, jednak duże zanieczyszczenia powietrza szkodzą jej. Megafanerofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Carpinion i gatunek wyróżniający dla Ass. Aceri-Tilietum.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza :
- Surowiec zielarski: kwiaty wraz z podsadkami(Flos Tilia). Zbiera się je ręcznie przy bezdeszczowej pogodzie i suszy w miejscu przewiewnym i zacienionym, w temperaturze do 35 ° C. Należy je zbierać z drzew oddalonych od głównych dróg i nierosnących na intensywnie opryskiwanych polach. Nie należy zbierać kwiatów lipy srebrzystej, której liście są srebrzyste na dolnej powierzchni.
- Działanie: kwiatostan zawiera ponad 20 flawonoidów, fitosterole, terpeny, garbniki, pektyny, olejek eteryczny, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminę C i PP. Napar z kwiatów lipy stosuje się przede wszystkim w stanach gorączkowych w niektórych chorobach zakaźnych: w anginie, grypie, przy zapaleniu gardła i oskrzeli, oraz w tzw. przeziębieniach, jako środek napotny. Czasami jest stosowana również jako środek moczopędny, uspokajający i poprawiający apetyt.
- Z kwiatostanów lipy można przyrządzać wartościową herbatę.
- Jest cenną rośliną miododajną. Miód lipowy ma podobne własności lecznicze, jak jej kwiaty.
- Inne
- Jej miękkie drewno ma zastosowanie w rzeźbiarstwie i jest przydatne na wyroby tokarskie.
- Z jej łyka wytwarza się plecionki i maty.
- Z nasion można otrzymywać bardzo dobry olej jadalny.
[edytuj] Ciekawostki
- Istnieje wiele mieszańców międzygatunkowych, oraz odmian lipy.
- Jest drzewem długowiecznym – może żyć do tysiąca lat.
- Przez Słowian uważana była za drzewo święte. Miała chronić przed piorunami i złymi duchami. Przekonanie to przejęli potem chrześcijanie i bardzo często wieszali figurki Matki Boskiej na lipie i budowali kapliczki pod lipami.
- W Starożytnej Grecji była uważana za symbol niewinności i czystości.
- Największa lipa drobnolistna w Polsce rośnie w miejscowości Cielętniki, gmina Dąbrowa Zielona. Ma ona wysokość 35 m, obwód 995 cm i liczy ok. 520 lat (dane z 2005 r.).
- Uważana jest za drzewo obdarzone pozytywną energią, korzystnie wpływające na zdrowie człowieka.
- Poeci pisali o niej wiersze. Jeden z bardziej znanych to fraszka Jana Kochanowskiego "Gościu siądź pod mym liściem".
[edytuj] Bibliografia
- 1. Krejča, Jindřich i Macků, Jan. Atlas roślin leczniczych. Warszawa : Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 8304032813.
- 2. Kulesza, W.. Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa : PWRiL, 1955.
- 3. Matuszkiewicz, Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301144394.
- 4. Mazerant-Leszkowska, Anna. Mała księga ziół. Warszawa : Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 8320208106.
- 5. Podbielkowski, Zbigniew. Słownik roślin użytkowych. Warszawa : PWRiL, 1989. ISBN 8309002564.
- 6. Rutkowski, Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428.
