Lodowiec górski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Lodowiec górski – rodzaj lodowca występujący we wszystkich strefach klimatycznych, na terenach górskich i podgórskich.

W zależności od ukształtowania powierzchni Ziemi oraz ilości śniegu, lodowce górskie mogą przybierać różne formy i rozmiary. Największą powierzchnię zajmują w górach Azji, które otaczają Tybet – przede wszystkim w Himalajach. Lodowce himalajskie mają liczne długie jęzory, które łączą się ze sobą jak dopływy z rzeką główną. Lodowce typu alpejskiego, zwane też dolinnymi, mają najczęściej rozłożyste, wklęsłe pole firnowe i wypływający z niego długi jęzor oraz wypukły przekrój poprzeczny. Lodowce norweskie, zwane też fieldowymi, powstają na płaskich grzbietach (fieldach) Gór Skandynawskich, w postaci czap lodowych z krótkimi jęzorami. Z kolei na Alasce występują lodowce zwane podgórskimi (piedmontowymi). Powstają przez połączenie lodowców spływających w jedno pole lodowcowe u podnóża gór – typowym przykładem jest lodowiec Malaspina. W Alpach najdłuższy lodowiec Aletsch ma 26 km długości i osiąga 800 m grubości, lodowce Himalajów osiągają 20-30 km, w Pamirze Lodowiec Fedczenki ma 71 km i 1000 m miąższości. Najdłuższe lodowce występują na Alasce – osiągają 180 km długości (lodowiec Beringa).

Topniejące lodowce górskie często dają początek rzekom i zasilają je nawet w okresach bezopadowych. W postaci lodu tworzącego lodowce zgromadzona jest większość zasobów wody słodkiej na powierzchni lądów (około 24 mln km³). Masa wody zawarta w lodowcach jest tak znaczna, że jej stopienie spowodowałoby podniesienie poziomu Oceanu Światowego o 66 m.

Stałe i wieloletnie pokrywy lodowe tworzą się nie tylko na lądach, lecz również na morzach. Przykładem są pokrywy lodowe wokół bieguna północnego. Są to płaskie pola o grubości 2-10 m, powoli krążące ze wschodu na zachód. Powierzchnia ich zwiększa się zimą, tworzą wtedy ciągłe pokrywy. Latem natomiast dzielą się na mniejsze pola, a w południowych krańcach okresowo zanikają.

Współczesne lodowce zajmują jednak trzykrotnie mniejszą powierzchnię, niż zajmowały w niedawnej przeszłości geologicznej. Obecne tereny północnej Polski lądolód opuścił zaledwie kilkanaście tysięcy lat temu. Było to najmłodsze z kilku zlodowaceń, które w plejstocenie okresu czwartorzędowego obejmowały swym zasięgiem znaczne obszary Ameryki Północnej i Eurazji. Jego pozostałością jest tarcza lodowa Grenlandii. Lądolody w Europie powstawały w Górach Skandynawskich. Zlodowacenia (glacjały) przedzielone były okresami ciepłymi (interglacjałami), w których pokrywa lodowa całkowicie ustępowała. W czasie zlodowaceń kontynentalnych, na obszarach nieobjętych zlodowaceniem, powstawały lodowce górskie, np. w Tatrach, Sudetach, oraz zwiększały swój zasięg lodowce istniejące do dziś, np. w Alpach, na Kaukazie. Ta masa lodu powstawała kosztem wód Oceanu Światowego, który w czasie zlodowaceń obniżał się o około 150 m.

Swoistym odpowiednikiem zlodowacenia jest wieloletnia zmarzlina.

Obecnie lodowce zajmują ok. 10% powierzchni Ziemi. Głównymi miejscami występowania są Antarktyda, Grenlandia i tereny wysokogórskie.

Pod względem geomorfologicznym wyróżniamy wiele rodzajów lodowców górskich: