M1 Abrams
Z Wikipedii
M1 Abrams to czołg będący głównym pojazdem bojowym Armii Stanów Zjednoczonych. Jego produkcja została rozpoczęta w roku 1980 i jest kontynuowana do dzisiaj. M1 występuje w trzech wersjach: M1, M1A1, M1A2. Najnowsze modyfikacje wariantu A2 wprowadziły nowe opancerzenie oraz zmiany w zastosowanej elektronice.
Czołg został nazwany imieniem generała Creightona Abramsa - dowódcy 37 Batalionu Pancernego Armii Stanów Zjednoczonych.
Spis treści |
[edytuj] Charakterysytka
| Wersja | M1 Abrams | M1A1 Abrams |
| Długość kadłuba (m) | 7,92 | 7,92 |
| Długość maksymalna (m) | 9,77 | 9,83 |
| Długość z lufą skierowaną do tyłu (m) | 8,97 | 9,03 |
| Szerokość (m) | 3,65 | 3,65 |
| Wysokość na dachu wieży (m) | 2,38 | 2,44 |
| Wysokość maksymalna (m) | 2,88 | 2,89 |
| Masa bojowa (kg) | 54 545 | 57 154 |
| Powierzchnia boczna (m²) | 15,07 | - |
| Powierzchnia czołowa (m²) | 7,5 | - |
| Prześwit (m) | 0,48 | - |
| Pokonywanie brodów bez przygotowania (m) | 1,22 | 1,22 |
| Pokonywanie brodów z przygotowaniem (m) | 1,98 | 1,98 |
| Pokonywanie ścian pionowych (m) | 1,24 | 1,07 |
| Pokonywanie rowów (m) | 2,74 | 2,74 |
| Maksymalne nachylenie stoku (%) | 60 | 60 |
| Prędkość maksymalna po drodze (km/h) | 72,42 | 66,77 |
| Prędkość maksymalna w terenie (km/h) | 48,3 | 48,3 |
| Zasięg (km) | 498 | 465 |
| Uzbrojenie podstawowe | armata kal. 105 mm | armata gładkolufowa kal. 120 mm |
| Uzbrojenie dodatkowe | 1 karabin maszynowy M2 kal. 12,7 mm 2 karabiny maszynowe M240 kal. 7,62 |
1 karabin maszynowy M2 kal. 12,7 mm 2 karabiny maszynowe M240 kal. 7,62 |
| Napęd | turbina gazowa Avco Lycoming AGT-1500C o mocy 1103 kW(1500 km) przy 3000 obr/min | turbina gazowa Avco Lycoming AGT-1500C o mocy 1103 kW(1500 km) przy 3000 obr/min |
| Załoga | 4 | 4 |
[edytuj] Historia produkcji
M1 został zaprojektowany przez Korporację General Dynamics, a do służby w Armii Stanów Zjednoczonych trafił po raz pierwszy w 1980 roku. Czołg skonstruowano w układzie klasycznym wieżowym z tylnym napedem. Pod względem ogólnej budowy (w tym pancerza) jest bardzo zbliżony do niemieckiego Leoparda 2, którego produkcję seryjną rozpoczęto kilka lat wcześniej. W roku 1985 została wprowadzona ulepszona wersja M1 - M1A1. M1A1 posiada 120 mm działo gładkolufowe opracowane przez niemieckie zakłady Rheinmetall, ulepszony pancerz o podwyższonej wytrzymałości oraz system ochrony NBC. Kolejną modyfikacją jest M1A2, który został wyposażony w elektroniczny system kierowania ogniem FCEU z bezpiecznym dla oka dalmierzem laserowym; wewnętrzny system informacyjny IVIS; dodatkowy termowizjer dowódcy; system nawigacyjny oraz ulepszone podzespoły elektroniczne. Armia zmodernizowała wszystkie starsze M1-ki i M1A1-ki do wersji A2. Obecnie tylko Piechota Morska używa nieulepszonych czołgów w konfiguracji M1A1.
W roku 1999 został rozpoczęty program modernizacji elektroniki (i innych podzespołów) czołgów M1A2 zwany SEP.
Podczas operacji Desert Shield i Desert Storm oraz na potrzeby konfliktu w Bośni, pancerz niektórych M1 został zmodyfikowany. Jeśli jest to wymagane, czołg M1 może być wyposażony w sprzęt do niszczenia min (pług). Konstrukcja M1 służy także jako podstawa dla bojowego pojazdu inżynieryjnego Grizzly lub dla mostu Wolverine.
Zostało wyprodukowanych ponad 8800 sztuk czołgów M1 i M1A1.
Istnieje wiele wariantów eksportowych, posiadających różne modyfikacje (silnik diesla, zmodyfikowane opancerzenie).
[edytuj] Służba
Abrams pozostawał nieprzetestowany w warunkach bojowych do operacji Desert Storm. Około 1800 czołgów M1A1 zostało wysłanych do Arabii Saudyjskiej, gdzie okazało się, iż M1A1 znacznie przewyższa rosyjskie czołgi T-72, T-62 i T-55 wystawione przez Irakijczyków. Jedynie 18 Abramsów zostało wyłączonych ze służby z powodu uszkodzeń odniesionych w boju (nie było ofiar wśród załogi). M1A1 okazał się zdolny do ostrzału wrogich jednostek z odległości przekraczającej 4000 m.
M1 został ponownie użyty w roku 2003, gdy siły amerykańskie dokonały inwazji na Irak i obaliły dotychczasowego przywódcę - Saddama Husseina. W trakcie kampanii Abrams znów wykazał się bardzo wysokimi osiągnięciami, wydajnością i elastycznością. Jak poprzednio, nie odnotowano strat w załogach Abramsów, których przyczyną byłby ogień nieprzyjaciela. Jednakże, 29 października 2003r, dwóch amerykańskich żołnierzy zginęło, a jeden został ranny w wyniku uszkodzenia czołgu przez iracką minę, która najprawdopodobniej została wzmocniona dodatkowymi materiałami wybuchowymi w celu zwiększenia jej mocy.
Były to pierwsze odnotowane ofiary wśród członków załóg Abramsów wynikłe w trakcie prowadzenia walk.
27 listopada 2004 roku w wyniku wybuchu w pobliżu czołgu niezmiernie silnego ładunku-pułapki, złożonego z połączenia 3 pocisków L15 155 mm (o całkowitej masie materiału wybuchowego wynoszącej 34,5 kg), jeden z Abramsów został zniszczony, a jego kierowca zginął. Pozostałym członkom załogi udało się uciec z wraku.
Żaden Abrams nie został nigdy zniszczony w wyniku trafienia z wrogiego czołgu. Jednakże pewna liczba została uszkodzona w zasadzkach przy użyciu granatników przeciwpancernych oraz ppk krótkiego zasięgu (jak np. rosyjski RPG-7, RPG-18 lub AT-14 "Kornet"). Poza tym, podczas operacji Desert Storm kilka Abramsów zostało omyłkowo zniszczonych przez rakiety AGM-114 Hellfire wystrzelone z amerykańskich śmigłowców AH-64 Apache.
[edytuj] Budowa
[edytuj] Opancerzenie
M1 jest chroniony przez pancerz wielowarstwowy (oparty na brytyjskim projekcie Chobham) wykonany z licznych warstw płyt stalowych i ceramicznych. Może być także wzmocniony pancerzem reaktywnym. Paliwo wraz z amunicją znajduje się w opancerzonych komorach w celu ochrony załogi (nisza amunicyjna w wieży jest oddzielona od wnętrza przedziału przesuwaną grodzią pancerną, która ma chronić przed ewentualną eksplozją amunicji. W razie wybuchu tzw. miękkie, elementy stropu tylnej części wieży zostają odrzucone, co uwalnia groźną energię powstałą w wyniku eksplozji. Przedział bojowy oddziela od napędowego także pancerna gródź ogniowa, co z kolei chroni załogę przed skutkami wybuchu zbiorników paliwa). Dodatkową ochronę stanowi pancerz ze zubożonego uranu, który zamontowano na czołowym, bocznym pancerzu wieży i czołowym pancerzu kadłuba. Znacznie poprawia on odporność na wszelkiego rodzaju broń przeciw-czołgową.
[edytuj] Uzbrojenie
[edytuj] M68A1 - Działo 105 mm
Głównym uzbrojeniem wersji M1 jest działo M68A1 105 mm, które wystrzeliwuje pociski scalone APFSDS, APFSDSDU, HEAT oraz dymne.
[edytuj] M256 - Działo gładkolufowe 120 mm
Głównym uzbrojeniem wariantów M1A1 i M1A2 jest gładkolufowe działo M256 120 mm, zaprojektowane przez niemieckie zakłady Rheinmetall i produkowane przez fabrykę General Dynamics w mieście Lima w stanie Ohio. Wystrzeliwuje ono pociski M827, M829, HE M-830, HE M-959. Najnowsza amunicja podkalibrowa pozwala skutecznie zwalczać najnowsze rosyjskie czołgi z odległości ponad 2 km. Teoretycznie działo M256 posiada zdolność ostrzału pojazdów latających na niskim pułapie, jednak nie zostało to przetestowane w warunkach bojowych. Lufa działa wyposażona jest w izolację termiczną, zmniejszającą odkształcenia powstające w związku z nierównomiernym przepływem ciepła, oraz przedmuchiwacz, eliminujący szkodliwe dla załogi gazy powstające po strzale. Szybkostrzelność praktyczna wynosi 9 strzałów na minutę.
[edytuj] Uzbrojenie dodatkowe
Abrams jest wyposażony w trzy karabiny maszynowe:
- 12,7 mm karabin maszynowy M2 zamontowany przy włazie dowódcy. Karabin ten posiada celownik o 3x powiększeniu.
- 7,62 mm karabin maszynowy M240 zamontowany przy włazie ładowniczego na ruchomym wózku.
- 7,62 mm karabin maszynowy M240 umieszczony współosiowo z głównym działem.
Na wieży zamontowane są także dwie wyrzutnie granatów dymnych, a silnik może być użyty w celu postawienia zasłony dymnej.
[edytuj] Mobilność
M1 Abrams jest zasilany przez silnik turbowałowy Avco Lycoming AGT-1500C (4 biegi w przód i 2 w tył) o mocy 1103 kW(1500 KM). Dzięki niej, Abrams osiąga prędkość około 67 km/h na nawierzchni utwardzonej i około 48 km/h w terenie (Jest to ograniczenie mechaniczne, a nie wydajnościowe, które ma na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa i optymalnej pracy), jednakże są niepotwierdzone raporty o załogach, które usunąwszy ograniczenie, osiągały prędkość około 90km/h na równym terenie. Silnik turbowałowy czołgu Abrams jest zdolny do pracy na oleju napędowym, kerozynie, paliwie rakietowym JP-1, niskoktanowej benzynie a nawet na wysokoprocentowym alkoholu.
Abrams może być przewożony przez C-5 Galaxy i C-17 Globemaster III. Ograniczona pojemność samolotów transportowych (jeden gotowy do walki czołg lub dwa przygotowane do transportu dla C-5 oraz jeden gotowy do walki dla C-17) była poważnym problemem logistycznym w trakcie operacji Desert Storm pomimo, iż wystarczyło czasu na przetransportowanie ponad 1 800 czołgów drogą morską.
M1 przewożony w konfiguracji transportowej wymaga tankowania, załadunku amunicji oraz montażu opancerzenia. M1 przewożony w konfiguracji "bojowej" pozwala od razu rozpocząć walkę.
[edytuj] Linki zewnętrzne
| Amerykańskie pojazdy wojskowe z okresu po 1945 roku | |
| Czołgi | |
| M41 • M551 • M46 • M47 • M48 • M60 • M1 • M103 | |
| Działa samobieżne | |
| M42 • M43 • M44 • M50 • M52 • M53 • M55 • M56 • M104 • M107 • M108 • M109 • M110 • M163 VADS | |
| Transportery opancerzone | Bojowe wozy piechoty |
| M44 • M59 • M75 • M113 • M114 | M2 • M3 |
| Inne pojazdy | |
| M38 • M151 • HMMWV (Humvee) | |
