Nowogródzka Brygada Kawalerii

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Nowogródzka Brygada Kawalerii (Nowogródzka BK) – związek taktyczny kawalerii Wojska Polskiego.

Spis treści

1 Okres międzywojenny
2 Udział w wojnie obronnej 1939 r.
3 Obsada i skład brygady 1 września 1939
4 Zobacz też:

[edytuj] Okres międzywojenny

Nowogródzka Brygada Kawalerii powstała 1 kwietnia 1937 z przeorganizowania Brygady Kawalerii KOP "Baranowicze". Jej dowództwo stacjonowało w Baranowiczach. Skład:

25. Pułk Ułanów Wielkopolskich – Prużana;
26. Pułk Ułanów im. Hetmana Wielkiego Litewskiego Jana Karola Chodkiewicza – Baranowicze;
27. Pułk Ułanów im. Króla Stefana Batorego – Nieśwież;
3. Pułk Strzelców Konnych – Wołkowysk;
9. Dywizjon Artylerii Konnej – Baranowicze;
9. Szwadron Pionierów – Baranowicze;
Szwadron Łączności – Baranowicze.

[edytuj] Udział w wojnie obronnej 1939 r.

Nowogródzka BK pod dowództwem gen. bryg. Władysława Andersa została zmobilizowana już 23 marca 1939 w wyniku tzw. mobilizacji alarmowej i wraz z 20 DP przetransportowana w rejon Sierpca i Płocka. Weszła w skład Armii "Modlin". 8 sierpnia Brygadę postawiono w stan alarmu i skierowano nad granicę Prus Wschodnich w rejon Lidzbarka, gdzie jej zadaniem była osłona zachodniego skrzydła Armii.

1 września broniła pozycji na zachód od Mławy przed niemiecką 217 Dywizją Piechoty gen. mjr. Richarda Baltzera. W dniach 2–3 września osłaniała zachodnie skrzydło Armii pod Lidzbarkiem. 4 września Brygada wykonała udany odciążający atak na Petrykozy, gdzie zdobyła licznych jeńców i sprzęt. Po przełamaniu polskiej obrony pod Mławą rozpoczęła odwrót w kierunku Płocka. Tego samego dnia jej oddziały weszły w skład GO Kawalerii gen. W. Andersa. Brygada została skierowana do obrony odcinka Wisły między Dobrzyniem a Czerwińskiem.

6 września gen. W. Anders został wezwany do Rembertowa, gdzie dowiedział się, że wraz ze swoją jednostką przechodzi pod rozkazy gen. Juliusza Rómmla – dowódcy tworzącej się Armii "Warszawa". 12 września Brygada dostała rozkaz uderzenia na Mińsk Mazowiecki. Natarcie ruszyło 13 września razem z Wołyńską Brygadą Kawalerii. 27 Pułk Ułanów po ciężkich walkach z niemiecką 11 Dywizją Piechoty gen. por. Maxa Bocka zdobył Maliszew (w ramach tej walki odbyła się jedna z pięciu szarż kawaleryjskich kampanii wrześniowej, w której wziął udział głównie pierwszy szwadron pułku; szarża załamała się pod ogniem niemieckich ckm, ale ułani pieszo w bardzo dramatycznym boju na bagnety zdobyli Maliszew), a 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich dotarł do toru kolejowego i zatrzymał się. Odwodowy 25 Pułk Ułanów Wielkopolskich zdobył Grzechowiska. Ostatecznie atak został jednak zatrzymany wobec braku zapowiadanego wsparcia Armii "Modlin", a oddziały zawrócone. Ponieważ kawaleria nie byłaby przydatna do obrony Warszawy, gen. J. Rómmel nakazał GO gen. W. Andersa wycofanie się na południe.

Dotarłszy na Lubelszczyznę, Brygada podporządkowała się gen. Stefanowi Dąb-Biernackiemu, dowódcy Frontu Północnego. Po ciężkich walkach pod Tomaszowem Lubelskim w dniach 22–24 września tylko część Brygady zdołała przerwać się przez niemiecki pierścień okrążenia. Po przebiciu się przez pozycje niemieckie pod Krasnobrodem Brygada ruszyła w kierunku Lubaczowa, gdzie 27 Pułk Ułanów drugi raz w trakcie wojny wykonał nieudaną szarżę na stanowiska niemieckiego batalionu piechoty pod miejscowością Morańce. Poległo w niej lub odniosło rany 80 ułanów i oficerów. Zginęli dowódcy szwadronów rtm. Józef Kwieciński, por. Stefan Olszewski i mjr Włodzimierz Lizoń. Rankiem 27 września Niemcy uderzyli na Brygadę siłami piechoty, artylerii i czołgów, powodując rozproszenie się kawalerii po okolicznych lasach.

[edytuj] Obsada i skład brygady 1 września 1939

Dowództwo i sztab:
- dowódca Brygady – gen. bryg. Władysław Anders
- zastępca dowódcy Brygady – płk Kazimierz Żelisławski
- szef sztabu - mjr dypl. Adam Sołtan
- kwatermistrz – kpt. dypl. Tadeusz Bartoszewski
- komendant Kwatery Głównej – mjr Włodzimierz Lizoń
Szwadron Sztabowy – dowódca rtm. Zygmunt Lassota
25. Pułk Ułanów Wielkopolskich – dowódca płk Bohdan Kazimierz Stachlewski
26. Pułk Ułanów Wołyńskich im. Hetmana Wielkiego Litewskiego Jana Karola Chodkiewicza – dowódca płk dypl. Ludwik Tadeusz Schweizer
27. Pułk Ułanów im. Króla Stefana Batorego – dowódca ppłk Józef Pająk
4. Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej – dowódca ppłk Zygmunt Marszewski
5. Batalion Strzelców – dowódca ppłk Piotr Perucki
9. Dywizjon Artylerii Konnej – dowódca ppłk Tadeusz Erazm Rohoziński
91. Dywizjon Pancerny – dowódca mjr Antoni Śliwiński
89. Bateria Motorowa Artylerii Przeciwlotniczej(*) – dowódca kpt. Janusz Klimontowicz
9. Szwadron Kolarzy – dowódca por. Leszek Edward Iżyłowski
9. Szwadron Pionierów – dowódca rtm. Władysław Wojnikonis
9. Szwadron Łączności – dowódca kpt. Ryszard Aleksander Bajzert
9. Samodzielny Pluton ckm – dowódca por. rez. Mieczysław Wiewiórkowski
9. Pluton Konny Żandarmerii – dowódca ppor. Adam Daszewski
służby:
- Poczta Polowa nr 178
- Sąd Polowy nr 49 – szef kpt. Bolesław Teodor Stypułkowski
- Drużyna Parkowa Uzbrojenia nr 941
- Park Intententury nr 941
- 89 Pluton Sanitarny Konny – dowódca kpt. dr Bolesław Tomaszewski
Zgrupowanie taborów:
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 941
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 942
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 943
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 944
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 945
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 946
- Warsztat Taborowy nr 941
pododdziały przydzielone:
- I Mazurski Batalion Obrony Narodowej – dowódca kpt. Kazimierz Mordzewski
- I pluton 53 Eskadry Obserwacyjnej – dowódca kpt. obs. Stanisław Sawczyński
ośrodek zapasowy w Łukowie – dowódca płk w st. spocz. Włodzimierz Kownacki