Piątkowa (powiat przemyski)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Piątkowa
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Dubiecko
Strefa numeracyjna (do 2005)	16
Tablice rejestracyjne	RPR

Cerkiew pw. św. Dymitra

Spalony tartak w Piątkowej

Piątkowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Dubiecko, na Pogórzu Przemyskim nad rzeczką Jawornik, prawobrzeżnym dopływem Sanu.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa przemyskiego.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1448 r., kiedy należała do dóbr dubieckich Kmitów. W XVI w. przeszła w ręce Stadnickich a następnie Krasickich. W latach międzywojennych Piątkowa była jedną z największych wsi Pogórza. Działał tu folusz obsługujący całą okolicę i tartak. W 1785 r. wieś liczyła ponad 1000 mieszkańców (830 wyzn. gr.-kat., 173 rz.-kat., 17 żydów). Według spisu z 1921 r. było tu 374 domów i 2118 mieszkańców (1727 wyzn. gr.-kat., 283 rz.-kat. i 108 mojż.)

Do greckokatolickiej parafii w Piątkowej należała również filialna cerkiew w Żohatynie. W latach 1938-1943 proboszczem greckokatolickiej parafii był ksiądz Wasyl Szewczuk. W latach międzywojennych w zamieszkałym przez Polaków przysiółku Pracówka, położonym w górnym krańcu wsi, wybudowano murowany kościół, identyczny jak w Ropience.

Po II wojnie światowej ukraińscy mieszkańcy zostali przesiedleni do ZSRR na mocy polsko-ukraińskiego porozumienia o wymianie ludności, a w ich miejsce przyjechali polscy osadnicy.

[edytuj] Zabytki

We wsi znajduje się cenna drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra. Na nadprożu głównego wejścia widnieje napis: Oddaje się tą cerkiew Roku Bożego 1732. Data zapisana jest cyframi arabskimi i cyrylicą. Taką datę podają również szematyzmy duchowieństwa greckokatolickiego. Analiza cech architektonicznych sugeruje jednak, że jest to data remontu lub przebudowy cerkwi, a sama konstrukcja jest wcześniejsza. Cerkiew była odnawiana w 1881 roku. Cerkiew jest konstrukcji zrębowej, trójdzielna, na kamiennym podmurowaniu. Nakryta trzema kopułami na ośmiobocznych cokołach. Dookoła opasanie oparte na kamiennych słupach otynkowanych zaprawą wapienną. Wewnątrz posadzka z dzikiego kamienia, w sanktuarium kamienny prestoł. Ściany powyżej opasania i wszystkie połacie dachowe obite gontem. Świątynia w Piątkowej należy do nielicznych na terenie południowo-wschodniej Polski, trójdzielnych cerkwi kopułowych. Cerkiew przeszła gruntowny remont w latach 1958-1961, obecnie nie użytkowana. Piątkowa leży na Szlaku Architektury Drewnianej.