Pielnia

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Pielnia
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Zarszyn
Położenie	49° 33' N 22° 4' E
Liczba mieszkańców (2002) • liczba ludności	870
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Tablice rejestracyjne	RSA

Położenie na mapie Polski Pielnia

Pielnia – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Zarszyn.

Pielnia leży nad potokiem Pielnica, dopływem Wisłoka, przy drodze z Nowotańca do Pisarowiec. Okolica podgórska, pokryta od zachodu lasem Retkowem, na Pogórzu Bukowskim.

[edytuj] Dawne nazwy

Historyczne nazwy wsi to: Pewel 1427, Iohannes Peluelski de Pella 1429, Pella Inferior 1434, Pyella 1450, Pella 1523, Pielli 1561, Pielle 1653, Pielnia XIX i XX w. Lustracja Województwa ruskiego z 1577 roku wymienia trzy części wsi: "Piella Superior, Piella Inferior, Piella Skalczyna". Sugerować można związek nazwy wsi z niem. n. osob. Pella, łem. Pelnia.

[edytuj] Historia

Pielnia historycznie graniczy od południa z Nadolanami, na zachodzie z Odrzechową, na południu z miejscowością Długie i Nowosielcami a na wschodzie z Jędruszkowcami (Andruszkowce), Dudyńcami i Pobiednem. Pierwsze wzmianki pochodzą z roku 1400, osadźcą był wówczas Skalka de Pella, kolonizacja na prawie niemieckim, układ zabudowy wsi w formie łańcuchówki niemieckiej. W roku 1437 własność Mikołaja Burzyńskiego z Bzianki. W tym okresie większe niwy nosiły nazwy Kartjanow las i Radkow pole. Pod koniec XV wieku własność Stanisława Zarszyńskiego, następnie jego córki Anny zamężnej za Jakuba Pieniążka dziedzica Jaćmierza. Po Pieniążku właścicielem był Jan Morochowski. Od 10 listopada 1634 roku własność Wacława i Jerzego Stano, a po nim jego córki zamężnej za Pawła Brzeskiego.

Do roku 1772 wieś leżała administracyjnie w ziemi sanockiej województwa ruskiego. Od 1772 należała do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego. Po reformie administracyjnej w roku 1864, powiat sądowy sanocki, gmina wiejska Sanok w kraju Galicja. W roku 1898 wieś liczyła 1002 osób zamieszkujących 181 domów. Własność szlachecka - dobra Leopoldyny de Ścibor-Rylski Horodeńskiej.

Ostatnim właścicielem majątku był Eustachy Rylski. Po roku 1944 większość Rusinów wyjechała na Ukrainę (rejon tarnopolski) lub została przesiedlana na Ziemie Odzyskane. Wieś palona przez UPA w roku 1946 dwa razy, z pożogi ocalało 10 domów. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.

Pielnia, polskie stroje ludowe

[edytuj] Wyznania

[edytuj] Bracia polscy

Od co najmniej połowy XVII wieku we wsi znajdował się zbór braci polskich, któremu patronował ówczesny właściciel Paweł Brzeski oraz jego synowie Wacław i Paweł (do 1653 ius patronus zboru w Nowotańcu), który przeszedł z kalwinizmu na to wyznanie. Jego zięciem był słynny teolog i astronom Stanisław Lubieniecki. Zbór braci polskich upadł po ich wygnaniu z Polski w 1662 roku.

[edytuj] Katolicy obrządku greckiego

Parafia greckokatolicka pw. Św. Jana Ewangelisty obejmowała niegdyś zasięgiem miejscowości:

Dudyńce (cerkiew filialna do 1947)
Jędruszkowce (Andruszkowce)
Markowce
Pobiedno (Pobidno)
Podgaj,
Prusiek
Pisarowce (Pisarzowice)

Na miejscu pozostał stary cmentarz greckokatolicki.

[edytuj] Katolicy obrządku łacińskiego

Parafia łacińska dla Pielni znajdowała się w Nowotańcu. Obecnie we wsi znajduje się kościół rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych, erygowany w 1946 roku.

[edytuj] Mieszkańcy

Nazwiska mieszkańców XIX wiek : Bednarczyk, Brechun, Burnatoski, Czajkowski, Czupil, Drozd, Dziadyk, Furtak, Fornal, Gagatko, Glistak, Jakubowski, Jankowski, Jurczyk, Juszik, Kocoń, Koncik, Kotlarz, Kowalczyk, Kuzmak, Laskowski, Lipka, Lisnak, Łuczka, Maczużak, Miedziuch, Martyniak, Mołocznik, Ołowiany, Orybkiewicz, Pałuk, Paskanik, Patrylak, Pich, Pluskwa Pluskwik, Polnyj, Polywka, Proćko, Prokopyk, Pyrkan, Pospolitak, Przystasz, Rasewicz, Seńko, Słysz, Sokołoski, Struś, Suszko, Świstak, Szajnak, Szczerba, Szerda, Wajs, Warcholak, Wasylenko, Watral, Wiewiorski,

[edytuj] Źródła

metryki rzymskokatolickie od 1784 roku
metryki greckokatolickie z lat 1784-1876

[edytuj] Architektura

W Pielni znajdowała się do 1945 greckokatolicka cerkiew parafialna pw. św. Jana Ewangelisty, erygowana w 1805. Obecnie we wsi znajduje się kościół rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych, erygowany po 1946. We wnętrzu późnobarokowy ołtarz główny i dwa boczne klasycystyczne. Ambona rokokowa. Na ścianach epitafia, patronów świątyni, kolatorów: Stanisława i Magdaleny Truskolaskich z 1806 r. W miejscu zabudowań dworskich stoi dziś remiza strażacka.