Roszponka warzywna
Z Wikipedii
| Roszponka warzywna | |
 Valerianella locusta |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Podgromada | Magnoliophytina |
| Klasa | Rosopsida |
| Podklasa | dereniowe |
| Nadrząd | Dipsacanae |
| Rząd | szczeciowce |
| Rodzina | kozłkowate |
| Rodzaj | roszponka |
| Nazwa systematyczna | |
| Valerianella locusta (L.) Latter. | |
Roszponka warzywna syn. roszpunka jadalna, rapunkuł (Valerianella locusta (L.) Latter. em. Betcke) syn. V. olitoria (L.) Pollich) - gatunek rośliny jednorocznej lub dwuletniej należący do rodziny kozłkowatych. Ojczyzną roszponki jest Europa i Azja Mniejsza. W Polsce jest rośliną uprawną, ale zdziczałe formy występują również na siedliskach naturalnych (archeofit).
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Prosto wzniesiona o wysokości 5-20 cm, w górnej części rozgałęziająca się. Tylko krawędzie ma nieco owłosione, poza tym jest naga.
- Liście
- Liście odziomkowe o łopatkowatym kształcie tworzą rozetę. Górne liście łodygowe są lancetowato zaostrzone. Nasada liści z 1-2 tępymi ząbkami, albo całobrzega.
- Kwiaty
- Mają barwę niebieską i są zebrane w główki na wierzchołkach rozgałęzionych pędów łodygi. Kielich składa się z 1-3 działek, czasami brak kielicha. Korona z zewnątrz naga, do połowy zrosła w rurkę, w górnej części składa się z 5 rozchylonych płatków. Przysadki o podługowatym kształcie, tępe i nieobłonione. Kwitnie od lipca do sierpnia.
- Owoc
- Nieregularnie okrągły i spłaszczony z boku o długości 1,5-2,8 mm i z niewyraźnymi bruzdami na bokach. Bez śladu resztek kielicha. W środku posiada silnie zgrubiałą komorę nasienną i dwie komory płone.
- Biotop, wymagania
- Przydroża, zbocza, rowy i pola uprawne (jako chwast lub roślina uprawna). Roślina ruderalna.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna
- Historia uprawy : planową jej uprawę rozpoczęto dopiero w XX wieku.
- Sposób uprawy: nie ma żadnych specyficznych wymagań co do warunków klimatycznych i glebowych. Korzystna jest jednak dla niej łagodna zima, gdyż wówczas zbiór można przeprowadzić także o tej porze roku. Ma krótki okres wegatacji. Wysiewa się ją od początku sierpnia aż do końca września. Zbiera od listopada do kwietnia.
- Sztuka kulinarna
- Ma neutralny, lekko orzechowy smak. Jest bardzo wartościowym warzywem, ponieważ w czasie zimy dostarcza związków mineralnych żelaza, a także witamin A i C. Zawiera ponadto olejki eteryczne. Z jej liści przyrządza się smaczne sałatki.
[edytuj] Ciekawostki
- Dawne ludowe nazwy tego warzywa to: kozłek sałatka, rapontyka, rapunkuł, rapunkuł jarzynny, raszpanka, roszponka warzywna, roszpunka, roszpunka jadalna, roszpunka jarzynna, roszpunka pospolita, sałatka.
