Systematyka wirusów

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Klasyfikacja wirusów - niniejsza klasyfikacja wirusów zwierzęcych jest oparta o system przyjęty przez Międzynarodowy Komitet Taksonomii Wirusów w roku 2000.

Systematyka wirusów jest oparta o zasady tzw. uniwersalny system taksonomii wirusów. Podstawowe jego cechy to:

Nazwy rzędów mają przyrostek -virales w nazwie łacińskiej. W obrębie rzędów grupuje się rodziny o podobnej charakterystyce, różne od pozostałych rodzin i rzędów. Założeniem jest grupowanie rodzin o udowodnionym pochodzeniu monofiletycznym.

Nazwy rodzin mają przyrostek -viridae w nazwie łacińskiej. Rodziny grupują rodzaje wirusów o współdzielonych właściwościach. Czasami rodziny są dzielone na podrodziny (przyrostek -virinae), co pozwala rozróżnić mniejsze grupy rodzajów.

Nazwy rodzajów kończą się przyrostkiem -virus i grupują gatunki o określonych, wspólnych cechach.

Gatunki wyróżnia się na podstawie kryteriów ekologicznych oraz sposobu replikacji.

Zalecenia dotyczące pisowni są następujące. Kursywą powinno wyróżniać się nazwy ustalone przez komitet, niezależnie od tego, czy są to nazwy łacińskie, czy angielskie. Z kolei nazwy nieprzyjęte oficjalnie, nawet jeśli występują w obiegu, powinny być pisane czcionką prostą. Dotyczy to wszystkich taksonów.

Poniżej podano taksonomię do rangi rodzaju. W przypadku wirusów o dużym znaczeniu, zwłaszcza medycznym, podano także nazwy gatunkowe.

UWAGA: W tym miejscu została przedstawiona jedynie taksonomia wirusów zwierzęcych. Systematyka wirusów roślinnych oraz systematyka wirusów pasożytujących na mikroorganizmach zostanie dodana wkrótce. W przypadku niektórych taksonów podano także nazwy rodzajów, które pasożytują na roślinach - celem takiego postępowania jest ukazanie całego taksonu (np. rodziny).

Spis treści

1 Wirusy dsDNA - zawierają dwuniciowy DNA
2 Wirusy ssDNA - zawierają jednoniciowy DNA
3 Wirusy używające odwrotnej transkryptazy
4 Wirusy dsRNA - zawierają dwuniciowy RNA
5 Wirusy ssRNA(-) - zawierają jednoniciowy RNA o ujemnej polarności
6 Wirusy ssRNA(+) - zawierają RNA o dodatniej polarności

[edytuj] Wirusy dsDNA - zawierają dwuniciowy DNA

- Rodzina: Ascoviridae
  - - Rodzaj: Ascovirus
- Rodzina: Asfarviridae
- Rodzina: Baculoviridae (Bakulowirusy)
  - - Rodzaj: Nucleopolyhedrovirus
    - Rodzaj: Granulovirus
- Rodzina: Iridoviridae
  - - Rodzaj: Iridovirus
    - Rodzaj: Chloriridovirus
    - Rodzaj: Ranavirus
    - Rodzaj: Lymphocystivirus
- Rodzina: Herpesviridae (Herpeswirusy)
  - Podrodzina: Alphaherpesvirinae
    - Rodzaj: Simplexvirus (wirus opryszczki pospolitej)
      - Human herpesvirus 1 (HHV-1), ludzki herpeswirus typu 1, zwyczajowo Herpes simplex virus 1 (HSV-1) - wirus opryszczki pospolitej typu 1, herpeswirus typu 2
      - Human herpesvirus 2 (HHV-2), ludzki herpeswirus typu 2, zwyczajowo Herpes simplex virus 2 (HSV-2) - wirus opryszczki pospolitej typu 2, herpeswirus typu 2
    - Rodzaj: Varicellovirus
      - Human herpesvirus 3 (HHV-3), ludzki herpeswirus typu 3, zwyczajowo Varicella-zoster virus (VZV) - wirus ospy wietrznej-półpaśca
    - Rodzaj: "Marek's disease-like viruses"
    - Rodzaj: "ILTV-like viruses"
  - Podrodzina: Bethaherpesvirinae
    - Rodzaj: Cytomegalovirus
      - Human herpesvirus 5 (HHV-5), ludzki herpesvirus typu 5, zwyczajowo wirus cytomegalii, cytomegalowirus (CMV, HCMV)
    - Rodzaj: Muromegalovirus
    - Rodzaj: Roseolovirus
      - Human herpesvirus 6 (HHV-6), ludzki herpeswirus typu 7
      - Human herpesvirus 7 (HHV-7), ludzki herpeswirus typu 7
  - Podrodzina: Gammaherpesvirinae
    - Rodzaj: Lymphocryptovirus
      - Human herpesvirus 4 (HHV-4), ludzki herpesvirus typu 4, zwyczajowo wirus Epsteina-Barr (EBV)
      - Human herpesvirus 8 (HHV-8), ludzki herpesvirus typu 8
    - Rodzaj: Rhadinovirus
- Rodzina: Adenoviridae (Adenowirusy)
  - - Rodzaj: Mastadenovirus (Adenowirusy ssaków)
      - Human adenovirus A (HAdV-A), ludzki adenowirus A
      - Human adenovirus B (HAdV-B), ludzki adenowirus B
      - Human adenovirus C (HAdV-C), ludzki adenowirus C
      - Human adenovirus D (HAdV-D), ludzki adenowirus D
      - Human adenovirus E (HAdV-E), ludzki adenowirus E
      - Human adenovirus F (HAdV-F), ludzki adenowirus F
    - Rodzaj: Aviadenovirus (Adenowirusy ptaków)
- Rodzina: Myoviridae (Fagi T-parzyste)
- Rodzina: Siphoviridae (bakteriofag lambda)
- Rodzina: Polyomaviridae (Poliomawirusy)
  - - Rodzaj: Polyomavirus
      - Simian virus 40 (SV40)
      - BK polyomavirus (BKPyV), wirus BK
      - JC polyomavirus (JCPyV), wirus JC
- Rodzina: Papillomaviridae (Papillomawirusy)
  - - Rodzaj: Papillomavirus
      - Human papillomavirus, wirus brodawczaka ludzkiego
- Rodzina: Poxviridae (Pokswirusy)
  - Podrodzina: Chordopoxvirinae
    - Rodzaj: Orthopoxvirus
      - Vaccinia virus (VACV), wirus krowianki
      - Variola virus (VARV), wirus ospy prawdziwej
    - Rodzaj: Parapoxvirus
    - Rodzaj: Avipoxvirus
    - Rodzaj: Capripoxvirus
    - Rodzaj: Leporipoxvirus
    - Rodzaj: Suipoxvirus
    - Rodzaj: Molluscipoxvirus
      - Molluscum contagiosum virus (MOCV), wirus mięczaka zakaźnego
    - Rodzaj: Yabapoxvirus
  - Podrodzina: Entomopoxvirinae
    - Rodzaj: Entomopoxvirus A
    - Rodzaj: Entomopoxvirus B
    - Rodzaj: Entomopoxvirus C
- Rodzina: Polydnaviridae
  - - Rodzaj: Ichnovirus
    - Rodzaj: Bracovirus

[edytuj] Wirusy ssDNA - zawierają jednoniciowy DNA

- Rodzina: Circoviridae
  - - Rodzaj: Circovirus
- Rodzina: Parvoviridae (Parwowirusy)
  - Podrodzina: Parvovirinae
    - Rodzaj: Parvovirus
      - B19 virus (B19V), zwyczajowo parwowirus B19
    - Rodzaj: Erythrovirus
    - Rodzaj: Dependovirus
  - Podrodzina: Densovirinae
    - Rodzaj: Densovirus
    - Rodzaj: Iteravirus
    - Rodzaj: Brevidensovirus
- Rodzina: Inoviridae (Inowirusy)
  - - Rodzaj: Inovirus
    - Rodzaj: Plectrovirus
- Rodzina: Microviridae (Mikrowirusy)

[edytuj] Wirusy używające odwrotnej transkryptazy

- Rodzina: Hepadnaviridae (Hepadnawirusy)
  - - Rodzaj: Orthohepadnavirus
      - Hepatitis B virus (HBV), wirus zapalenia wątroby typu B
    - Rodzaj: Avihepadnavirus
- Rodzina: Retroviridae (Retrowirusy)
  - - Rodzaj: Alpharetrovirus
    - Rodzaj: Betaretrovirus
    - Rodzaj: Gammaretrovirus
    - Rodzaj: Deltaretrovirus
      - Primate T-lymphotropic virus 1 (PTLV-1), zwyczajowo Human T-lymphotropic virus 1 (HTLV-1) - ludzki wirus T-limfotropowy typu 1
      - Primate T-lymphotropic virus 2 (PTLV-2), zwyczajowo Human T-lymphotropic virus 2 (HTLV-2) - ludzki wirus T-limfotropowy typu 2
    - Rodzaj: Epsilonretrovirus
    - Rodzaj: Lentivirus (Lentiwirusy)
      - Human immunodificiency virus 1 (HIV-1), ludzki wirus upośledzenia odporności typu 1
      - Human immunodificiency virus 2 (HIV-2), ludzki wirus upośledzenia odporności typu 2
    - Rodzaj: Spumavirus
- Rodzina: Pseudoviridae
  - - Rodzaj: Pseudovirus - tylko rośliny i drożdże, zapisany dla zachowania kompletności powyższej rodziny
    - Rodzaj: Hemivirus - zarówno bezkręgowce, jak i drożdże
- Rodzina: Metaviridae
  - - Rodzaj: Metavirus - rośliny i bezkręgowce
    - Rodzaj: Errantivirus

[edytuj] Wirusy dsRNA - zawierają dwuniciowy RNA

- Rodzina: Reoviridae (Reowirusy)
  - - Rodzaj Orthoreovirus
    - Rodzaj Orbivirus (Orbiwirusy)
    - Rodzaj Rotavirus (Rotawirusy)
      - Rotavirus A (RV-A)
      - Rotavirus B (RV-B)
    - Rodzaj Coltivirus
      - Colorado thick fever virus (CTFV), wirus gorączki kleszczowej Kolorado
    - Rodzaj Aquareovirus
    - Rodzaj Cypovirus
    - Rodzaj Fijivirus - wyłącznie roślinne
    - Rodzaj Phytoreovirus - wyłącznie roślinne
    - Rodzaj Oryzavirus - wyłącznie roślinne
- Rodzina: Birnaviridae
  - - Rodzaj: Aquabirnavirus
    - Rodzaj: Avibirnavirus
    - Rodzaj: Entomobirnavirus

[edytuj] Wirusy ssRNA(-) - zawierają jednoniciowy RNA o ujemnej polarności

- Rodzina: Orthomyxoviridae (Ortomyksowirusy)
  - - Rodzaj: Influenza A virus (FLUAV), zwyczajowo wirus grypy A
    - Rodzaj: Influenza B virus (FLUBV), zwyczajowo wirus grypy B
    - Rodzaj: Influenza C virus (FLUCV), zwyczajowo wirus grypy C
    - Rodzaj: Thogotovirus
Rząd: Mononegavirales
- Rodzina: Paramyxoviridae (Paramyksowirusy)
  - Podrodzina: Paramyxovirinae
    - Rodzaj: Respirovirus
      - Human parainfluenza virus 1 (HPIV-1), zwyczajowo wirus paragrypy typu 1, wirus parainfluenzy typu 1
      - Human parainfluenza virus 3 (HPIV-3), zwyczajowo wirus paragrypy typu 3, wirus parainfluenzy typu 3
    - Rodzaj: Morbillivirus
      - Measles virus (MEV) - wirus odry
    - Rodzaj: Rubulavirus
      - Mumps virus (MuV), zwyczajowo wirus nagminnego zapalenia ślinianek przyusznych (wirus świnki)
  - Podrodzina: Pneumovirinae
    - Rodzaj: Pneumovirus
      - Human respiratory syncytial virus (HRSV), zwyczajowo ludzki syncytialny wirus oddechowy (wirus RS)
    - Rodzaj: Metapneumovirus
- Rodzina: Rhabdoviridae (Rabdowirusy)
  - - Rodzaj: Vesiculovirus
      - Vesicular stomatitis New Jersey virus (VSNJV), zwyczajowo wirus pęcherzykowatego zapalenia jamy ustnej
    - Rodzaj: Lyssavirus
      - Rabies virus (RABV), zwyczajowo wirus wścieklizny
    - Rodzaj: Ephemerovirus
    - Rodzaj: Novirhabdovirus
    - Rodzaj: Cytorhabdovirus - wyłącznie roślinny
    - Rodzaj: Nucleorhabdovirus - wyłącznie roślinny
- Rodzina: Bornaviridae (Bornawirusy)
  - - Rodzaj: Bornavirus
      - Borna disease virus (BDV) - wirus choroby Borna
- Rodzina: Filoviridae (Filowirusy)
  - - Rodzaj: Ebola-like viruses
      - Zaire Ebola virus - wirus Ebola
    - Rodzaj: Marburg-like viruses
      - Marburg virus - wirus Marburg
- Rodzina: Bunyaviridae (Buniawirusy)
  - - Rodzaj: Bunyavirus
    - Rodzaj: Hantavirus Hantawirusy - pod tym hasłem znajduje się opis poniższych gatunków
      - Hantaan virus (HTNV), zwyczajowo wirus Hantaan, wirus Hanta, hantawirus
      - Dobrava-Belgrad virus (DOBV), zwyczajowo wirus Dobrawa-Belgrad
      - Puumala virus (PUUV), zwyczajowo wirus Puumala
      - Seoul virus (SEOV), zwyczajowo wirus Seoul
      - Sin Nombre virus (SNV), zwyczajowo wirus Sin Nombre
    - Rodzaj: Nairovirus
    - Rodzaj: Phlebovirus
      - Rift Valley fever virus (RVFV), zwyczajowo wirus gorączki Doliny Rift
    - Rodzaj: Tospovirus
- Rodzina: Arenaviridae (Arenawirusy)
  - - Rodzaj: Arenavirus
      - Lassa virus (LASV), zwyczajowo wirus gorączki Lassa
      - Arenavirusy Nowego Świata
        
        Junin virus (JUNV), zwyczajowo wirus Junin
        
        Machupo virus (MACV), zwyczajowo wirus Machupo
        
        Guanarito virus (GTOV), zwyczajowo wirus Guanarito
        
        Sabia virus (SABV), zwyczajowo wirus Sabia
    - Rodzaj: Deltavirus
      - Hepatitis delta virus (HDV), zwyczajowo wirus zapalenia wątroby typu D

[edytuj] Wirusy ssRNA(+) - zawierają RNA o dodatniej polarności

- Rodzina: Picornaviridae (Pikornawirusy)
  - - Rodzaj: Enterovirus
      - ludzkie enterowirusy (wirusy Coxsackie)
      - wirusy ECHO; echowirusy
      - Poliovirus, zwyczajowo wirus polio, poliowirus
    - Rodzaj: Rhinvirus (Rinowirusy)
      - Human rhinovirus A (HRV-A)
      - Human rhinovirus B (HRV-B)
    - Rodzaj: Hepatovirus
      - Hepatitis A virus (HAV), zwyczajowo wirus zapalenia wątroby typu A
    - Rodzaj: Cardiovirus
    - Rodzaj: Aphthovirus
      - Foot-and-mouth disease virus (FMDV) - wirus pryszczycy
    - Rodzaj: Parechovirus
- Rodzina: Caliciviridae (Kaliciwirusy)
  - - Rodzaj: Vesivirus
    - Rodzaj: Lagovirus
    - Rodzaj: Norwalk-like viruses
      - Norwalk virus (NV), zwyczajowo wirus Norwalk
    - Rodzaj: Sapporo-like viruses
      - Sapporo virus (SV), zwyczajowo wirus Sapporo
- Rodzina: Astroviridae (Astrowirusy)
  - - Rodzaj: Astrovirus
      - Human astrovirus (HastV), zwyczajowo ludzki astrowirus
- Rodzina: Nodaviridae
  - - Rodzaj: Alphanodavirus
    - Rodzaj: Betanodavirus
- Rodzina: Tetraviridae
  - - Rodzaj: Betatetravirus
    - Rodzaj: Omegatetravirus
Rząd: Nidovirales
- Rodzina Coronaviridae (Koronawirusy)
  - - Rodzaj: Coronavirus
    - Rodzaj: Torovirus
- Rodzina: Togaviridae (Togawirusy)
  - - Rodzaj: Alphavirus
    - Rodzaj: Rubivirus
      - Rubella virus (RUBV), zwyczajowo wirus różyczki
- Rodzina: Flaviviridae (Flawiwirusy)
  - - Rodzaj: Flavivirus
      - Tick-borne encephalitis virus (TBEV), zwyczajowo wirus kleszczowego zapalenia mózgu
      - Yellow fever virus (YFV), zwyczajowo wirus żółtej gorączki, wirus żółtej febry
      - Dengue virus (DENV), zwyczajowo wirus dengi
      - West Nile virus (WNV), zwyczajowo wirus gorączki Zachodniego Nilu
    - Rodzaj: Pestivirus
    - Rodzaj: Hepacivirus
      - Hepatitis C virus (HCV), zwyczajowo wirus zapalenia wątroby typu C
- Rodzina: Arterivirdae
  - - Rodzaj: Arterivirus