Tadeusz Rolski

Z Wikipedii

Tadeusz Henryk Rolski (ur. 18 sierpnia 1906 w Przeworsku – zm. 27 września 1991 w Warszawie) – polski pilot wojskowy z okresu II wojny światowej.

Po ukończeniu gimnazjum w Jarosławiu w 1926 roku przechodzi unitarny kurs poechorążych piechoty, aby w 1927 roku przybyć do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Jest absolwentem szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (1930) – z piątą lokatą na roku. Ze stopniem podporucznika obserwatora został skierowany do 54 Eskadry Liniowej 5 Pułku Lotniczego w Lidzie, gdzie służył dwa lata. Po ukończeniu kursu pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie w 1932 (instruktor Stanisław Brzezina) służył w 5 Pułku jako pilot, a w 1933 ukończył Kurs Wyższego Pilotażu w Grudziądzu i został dowódcą eskadry szkolnej w 5 Pułku. Także w 1933 został przeniesiony do 142 Eskadry Myśliwskiej 4 Pułku Lotniczego w Toruniu. Następnie ukończył kurs instruktorski na Kursie Wyższego Pilotażu. Był oficerem taktycznym III/4 Dywizjonu Myśliwskiego, a od września 1938 – dowódcą 141 Eskadry Myśliwskiej.

W 1935 roku jest przez jeden sezon instruktorem wyższego pilotażu w Grudziądżu.

Brał udział w kampanii wrześniowej już jako kapitan. 2 września został dowódcą III/4 Dywizjonu (po śmierci poprzedniego dowódcy kpt. Laskowskiego). W czasie walk wrześniowych uzyskał dwa zestrzelenia pewne (3 i 6 września) oraz zaliczono mu dwa samoloty uszkodzone (2 i 6 września). W połowie września kpt. pil. Rolski został wysłany (wraz z Dywizjonem) w kierunku Rumunii w celu odebrania samolotów francuskich i angielskich, które miały przypłynąć do Konstancy (samoloty nigdy na czas nie dotarły do walczącej Polski). 17 września przekroczył granicę rumuńską i poprzez Syrię dotarł do Francji.

We Francji, po przeszkoleniu na samolotach Morane Saulnier 406, miał zostać mianowany dowódcą nowoformowanego dywizjonu myśliwskiego, jednak nie doszło do tego wobec upadku Francji. Poprzez Oran w Afryce Północnej dostał się do Wielkiej Brytanii.

W sierpniu 1940 powierzono mu rolę twórcy i pierwszego dowódcy nowego dywizjonu PSP – Dywizjonu 306 Toruńskiego. 1 listopada 1940 obejmuje dowództwo 306 Dywizjonu. 2 lipca 1941 został dowódcą 1 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego w Northolt, którego samodzielnym dowódcą (po odejściu współdowodzącego Brytyjczyka W/Cdr Kenta) został 1 sierpnia tego roku. W ten sposób Tadeusz Rolski został pierwszym w strukturach RAF dowódcą Skrzydła – nie-Brytyjczykiem. Funkcję dowódcy 1PSM pełnił do 17 kwietnia 1942. W tym okresie zaliczono mu pewne zestrzelenie jednego wrogiego myśliwca, pięć zestrzeleń prawdopodobnych oraz uszkodzenie jednego oraz został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Rolski został także pierwszym nie-Brytyjczykiem odznaczonym medalem Distinguished Service Order.

Od kwietnia 1942 służył w dziale planowania operacyjnego 11 Grupy Myśliwskiej, zaś od 25 września był zastępcą Polskiego Oficera Łącznikowego w Dowództwie Lotnictwa Myśliwskiego RAF.

Następnie (od marca 1943) jako ppłk pil. w randze wing commandera był oficerem łącznikowym w dowództwie RAF Western Desert Polskiego Zespołu Myśliwskiego w Afryce. Według niektórych źródeł Rolski dowodził na zmianę z kpt. pil. Stanisławem Skalskim.

Po powrocie do Anglii, 20 października 1943 został organizatorem i dowódcą 18 Sektora Myśliwskiego będącego częścią 84 Grupy Myśliwskiej (I i III Polskie Skrzydła Myśliwskie). Również w tym przypadku objęcie dowództwa tego szczebla przez ppłk. Rolskiego było pierwszym tego typu przypadkiem w RAF.

Od 25 lutego 1944 Tadeusz Rolski pełnił funkcję zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza do spraw lotnictwa.

Od 17 lutego 1945 był dowódcą III Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. Po zakończeniu wojny w Europie został pierwszym nie-Brytyjczykiem dowódcą bazy RAF (w baza Coltichall).

W 1948 powrócił do Polski, gdzie podjął pracę w PLL LOT, jednak 31 grudnia 1949 został zwolniony z powodów politycznych. Od 1959 pracował w Departamencie Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Transportu. W 1972 przeszedł na emeryturę i mieszkał w Warszawie, gdzie zmarł 27 września 1991.Bliski krewny Agnieszki Rolskiej. Jego kuzynka mieszka obecnie w Warszawie gdzie kultywuje tradycje lotnicze. Jej niezłomny zapał do poszukiwań nowych wątków niezwykle ciekawej historii życia Tadeusza Rolskiego zostanie doceniony w pracy zbiorowej pod redakcją Pawła Sochackiego: Rolski wspomnienia z podniebnych szlaków.

Swoje wojenne wspomnienia opisał w książce pt. Uwaga, wszystkie samoloty.

[edytuj] Zniszczone wrogie samoloty

• Zestrzelenia pewne: 3
• Zestrzelenia prawdopodobne: 5
• Samoloty uszkodzone: 3

[edytuj] Odznaczenia

Miedzy innymi:

• Polskie
  • Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 09112) – 11 sierpnia 1941
  • Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Brytyjskie
  • Distinguished Service Order – 17 lutego 1942