Troll (mitologia)
Z Wikipedii
Troll (norw., szw. troll, duń. trold, fin. peikko) - baśniowy, przypominający wyglądem człowieka stwór ze skandynawskich wierzeń ludowych wywodzący się z mitologii nordyckiej.
[edytuj] Wierzenia
Trolle różniły się między sobą zarówno wyglądem, jak i charakterem, ale najczęściej były to stworzenia bardzo stare, brzydkie i złośliwe, lecz mało inteligentne. Można wśród nich znaleźć trolle-olbrzymy (norw. jutul, rise, duń. jætte, szw. jätte), ale także niewielkiego wzrostu skrzaty (norw. nisse) i karły (norw. dverg).
Niektóre większe trolle ze starości porastały lasem. Trole mieszkały w trudno dostępnych dla człowieka miejscach - lasach, górach i jaskiniach, niektóre żyły też w morzu. Wyrządzały szkody ludziom i zwierzętom. Pod tym względem były podobne do orków, lecz o wiele od nich większe, silniejsze i agresywniejsze. Zajmowały się też wydobyciem i gromadzeniem srebra, złota oraz kosztowności. Były bardzo chciwe i skąpe. Nie znosiły światła słonecznego, dlatego pojawiały się wyłącznie w nocy - troll, który na czas nie schował się przed promieniami słońca, zamieniał się w kamień. Żeńskim odpowiednikiem trolla była huldra.
[edytuj] Literatura i sztuka
Po raz pierwszy na kartach książek trolle pojawiły się w Eddzie Snorri Sturlusona około 1220 roku. Sturluson opisuje tam wielogłowego olbrzymiego potwora - trolla. O trollach wspomina też w XVII wieku norweski, ale tworzący w języku duńskim pisarz Ludvig Holberg.
Trolle wielokrotnie pojawiały się później w skandynawskich wierzeniach ludowych - w Norwegii opisali je w swoich baśniach m.in. Peter Christen Asbjørnsen i Jørgen Moe. Najczęściej w tych opowieściach przedstawiano trolle jako wielkie i silne, złośliwe i niebezpieczne. Były brzydkie, miały ogromne nosy i oczy "jak cynowe talerze". Były wrogo nastawione zarówno do ludzi, jak i bogów, i ożywiały się, czując "zapach krwi chrześcijanina".
W Peer Gyncie norweskiego pisarza Henryka Ibsena główny bohater trafia do królestwa trolli, w którym rządzi Stary z Dovru (Dovregubben). Daje się też omotać huldrze - Kobiecie w Zieleni (En grønnkledd kvinne). W literaturze szwedzkiej o trollach pisała Selma Lagerlöf w Troll och människor, w duńskiej - Hans Christian Andersen.
Autorami najpopularniejszych wizerunków trolli są w Norwegii - Theodor Kittelsen i Erik Werenskiold, w Szwecji - John Bauer.
