Tum (województwo łódzkie)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Tum
Województwo	łódzkie
Powiat	łęczycki
Gmina	Góra Świętej Małgorzaty
Położenie	52° 3' 21'' N 19° 13' 58'' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	ok. 600
Strefa numeracyjna (do 2005)	24
Tablice rejestracyjne	ELE
kolegiata łęczycka w Tumie
Położenie na mapie Polski Tum

Tum – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, w gminie Góra Świętej Małgorzaty, na prawym brzegu Bzury, około 2,5 km na wschód od dzisiejszego centrum Łęczycy.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Pomiędzy VI a XII wiekiem na miejscu dzisiejszej wsi Tum i na południowy zachód od niej istniał gród^[1], w VII wieku na ówczesnym prawym brzegu Bzury znajdowała się osada targowa. Prawdopodobnie z fundacji Bolesława Chrobrego i z udziałem świętego Wojciecha powstało tu pierwsze w Polsce (założone prawdopodobnie w 997) opactwo benedyktynów pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny i św. Aleksego. W 1140 opactwo przeniesione zostało do Mogilna, zaś klasztor rozebrany, a jego fundamenty zasypano. Mógł być to rezultat nawrotu pogaństwa w tym regionie kraju lub też przekazania ziem klasztornych arcybiskupstwu gnieźnieńskiemu. W średniowiecznym Tumie, czyli Łęczycy, powstała jedna z pierwszych szkół kolegiackich w Polsce - przetrwała do XVIII w. Archikolegiata Łęczycka w Tumie posiada wspaniały romański tympanon i romańskie freski. Według legendy spoczął w niej Piotr Włost i abp gnieźnieński Jan Janik oraz kilku innych włodarzy Kościoła - znaleziono biskupie groby w trakcie wykopalisk. W podziemiach archikolegiaty zachowały się relikty opactwa NMP związanego ze św. Wojciechem, którego sanktuarium i relikwie znajdują się obecnie w Tumie. Na ścianie jedenj z wież można zobaczyć także ślady diabła Boruty. W archikolegiacie odbyło się kilkadziesiąt synodów kościelnych uznawanych za pierwsze polskie sejmy - kościół był siedzibą arcybiskupów do XVIII w. i pozostawał pod opieką królów polskich. W 1967 r. prymas Wyszyński i kardynał Wojtyła w Archikolegiacie Łęczyckiej w Tumie prowadzili uroczystości kończące Milenium Polski. Archikolegiata jest największym kościołem romańskim w Polsce. Wielokrotnie niszczona przez m.in. LItwinów, Tatarów i Krzyżaków oraz pożary, przebudowana w XVIII w. przez Efraima Schroegera, spłonęła w czasie walk z hitlerowcami w czasie Bitwy nad Bzurą w 1939 roku. Odbudowana po 1947 wg projektu Koszczyc - Witkiewicza.

Dzisiejsza nazwa wsi, a także cała jej historia od połowy wieku XII wiąże się ściśle z tumem, jak dawniej nazywano katedrę lub kolegiatę. Arcybiskup gnieźnieński Jakub ze Żnina w 1141 rozpoczął bowiem na miejscu dawnego opactwa budowę zachowanej do dziś kolegiaty łęczyckiej. Inne publikacje przypisują budowę monumentalnego kościoła będącego kopią katedry wawelskiej Władysława Hermana, bp Aleksandrowi z Mallonne lub księżnej Salomei, któa miałą w Łęczycy swoją siedzibę po śmierci Krzywoustego. Abp Janik konsekrował świątynię w 1161 r.

Oprócz warownego dwunastowiecznego kościoła romańskiego we wsi znajduje się, tuż obok niego, mały drewniany kościółek parafialny z XVIII wieku (powstał w czasie przebudowy kolegiaty przez architekta Efraima Szregera) pod wezwaniem św. Mikołaja. Obok kościółka posadzono w 1999 dąb na pamiątkę sprowadzenia do Tumu relikwi św. Wojciecha.W pobliżu Szwedzka Góra - gród z VI w., będący stolicą plemiennego Państwa Łęczycan i siedzibą Bolesława Krzywoustego w czasie wojny ze Zbigniewem. Cmentarz parafialny kryje groby miejscowej szlachty i duchowieństwa, a także kwatery żołnierzy poległych w 1914 r. i w czasie Bitwy nad Bzurą w 1939 r.

[edytuj] Przypisy

↑ Gród ten, położony w bezpośrednim sąsiedztwie dzisiejszej Łęczycy, był jej poprzednikiem do czasu jego zniszczenia pod koniec XIII wieku i nosił nazwę Łęczyca; teren wsi Tum, a w szczególności XI-wieczne opactwo i powstała na jego miejscu kolegiata zaliczane były do Łęczycy