Акротири и Декелија

Из пројекта Википедија

Akrotiri i Dekelija
Suverene vojne baze
Akrotiri and Dhekelia
Sovereign Base Areas

Lokacija unutar Kipra
Službeni jezik	Engleski
Glavni grad	Episkopi Cantonment
Administrator	Piter Pirson
Površina	254 km²
Stanovništvo	~7,000 Kiprana; ~ 7,500 britanskih vojnika i njihove porodice
Valuta	britanska funta , GBP

Akrotiri i Dekelija su suverene vojne baze Ujedinjenog Kraljevstva na ostrvu Kipar. Baze su ostale u sastavu UK posle tranzicije Kipra od britanske kolonije do nezavisne republike unutar Zajednice Zemalja (Commonwealth of Nations). Ujedinjeno Kraljevstvo je zadržalo baze zbog strateškog položaja Kipra unutar Sredozemnog mora.

Baze su podeljene na Akrotire (енг. Akrotiri, грчки: Ακρωτήρι), zajedno sa Episkopskim garnizonom, koje je deo Western Sovereign Base Area ili WSBA i Dekelija (енг. Dhekelia, грчки: Δεκέλεια) sajedno sa Aios Nikolasom, koje je deo Eastern Sovereign Base Area ili ESBA.

Садржај 1 Istorija 2 Politika 3 Geografski položaj 4 Demografija 5 Spoljašnje veze

[уреди] Istorija

Suverene baze su nastale 1960 kada je Kipar, kolonija unutar Britanskog Carstva dobila nezavisnost. Ujedinjeno Kraljevstvo je zadržalo suverenitet na tim područjem zbog velikog strateškog značaja tih teritorija (neposredna blizina Sueckog kanala i Bliskog Istoka).

1974, Turska vrši invaziju na severni Kipar i osniva Tursku Republiku Severi Kipar. Ovo nije uticalo na status baza, zato što Britanija nije bila umešana u sukob. Grčki Kiprani sa severa su imali dopuštenje prelaska preko baze Dekelija, gde su dobijali humanitarnu pomoć. Turska vojska nije smela napasti baze, u strahu od rata sa Britanijom.

Kipar je tražio povratak Akrotira i Dekelije zbog razloga da baze zauzimaju veliku teritoriju koja može služiti u civilne svrhe. Četiri godine posle nezavisnosti 1960, Britanska Vlada je platila iznajmljivanje baza Republici Kipar. Posle sukoba 1963-64 isplaćivanje je stalo, pod izgovorom da nisu obe strane na Kipru imale doprinos od tog novca. Kiparska Vlada i dalje traži novac od 1964. pa do danas. Procenjuje se da su za taj period zaostala plaćanja od nekoliko stotina hiljada do milijardu evra.

U julu 2001 su izbili protesti u bazama domaćih Kiprana zbog britanskih planova da naprave radio odašiljač u bazi, pod izgovorom poboljšanja veze sa drugim britanskim bazama po svetu. Domaće stanovništvo je tvrdilo da postoji opasnost po njihovo zdravlje, kao i negativni uticaj na prirodu u okolini. Britanska Vlada je odbacila te tvrdnje.

UK nije pokazala nikakvo interesovanje u predaji baza, ali je ponudila da preda 45 kvadratnih milja (oko 97 km²) zemlje ako se usvoji plan Kofija Anana za ponovno ujedinjenje Kipra. Danas se na teritorijama nalazi oko 3.000 vojnika.

[уреди] Politika

Administratora službeno postavlja britanski monarh, na preporuku Ministarstva odbrane. Administrator ima izvršnu i zakonodavnu vlast kao guverner u preko-okeanskim teritorijama. Administrator imenuje Glavnog oficira, koji je zadužen za svakodnevnu civilnu vlast. U bazama se ne održavaju izbori, iako britanski državljani imaju pravo glasa na izborima u Ujedinjenom Kraljevstvu.

Baze imaju svoje zakone, različite od UK i Kipra. Sastoje se od zakona kolonije Kipar od pre avgusta 1960, uz amandmane. Zakoni na Akrotirima i Deleliji su u velikoj meri slični sa zakonima Kipra.

Sud na teritoriji služi samo za zakonske prekršaje civila počinjenih unutar Akrotira i Dekelije; za vojnike postoji vojni sud.

[уреди] Geografski položaj

Akrotiri i Dekelija zauzimaju 3% površine ostrva Kipra, ukupno 254 km². 60% teritorija je u privatnom vlasništvu britanskih i kiparskih državljana. Ministarstvo odbrane drži 40% teritorije, koje ima status "krunskog poseda".

Akrotiri se nalaze u južnom delu ostrva, u blizini grada Limasol. Dekelija se nalazi na jugo-istoku, blizu Larnake. Na obe teritorije se nalaze vojne baze, kao i poljoprivredno zemljište i stambene četvrti. Akrotiri je okružen teritorijom Republike Kipar, dok se Dekelija graniči, pored Republike Kipar, graničnom zonom Ujedinjenih nacija kao i turskim delom ostrva.

[уреди] Demografija

Na teritorijama nije naseljeno domaće stanovništvo. Baze su odabrane u nenaseljenim delovima ostrva. Oko 14.000 stanovnika živi u bazama. Oko 7.000 Kiprana rade u bazama ili se bave poljoprivredom na teritoriji. Britanski vojnici i njihove porodice čine ostatak stanovništva.

Ne postoji posebno državljanstvo za baze, iako postoji britansko državljanstvo prekookeanskih teritorija (British Overseas Territories citizenship (BOTC)). Za razliku od ostalih britanskih teritorija, BOTC državljani ne mogu tražiti puno britansko državljanstvo.

[уреди] Spoljašnje veze

• ((en)) Službene stranice baza
• ((en)) Informacije od CIA: Akrotiri i Dekelija