พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย (พ.ศ. ๒๓๘๑-๒๔๕๗) หรือพระนามเดิม หม่อมเจ้าหญิงแฉ่ ศิริวงศ์ พระมเหสีในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
หม่อมเจ้าหญิงแฉ่ ศิริวงศ์ ทรงเป็นพระธิดาพระองค์ที่ ๖ ในสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ พระองค์เจ้าศิริวงศ์ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ต้นราชสกุลศิริวงศ์ ทรงมีพระพี่ยา พระน้องยา พระพี่นางเธอ และพระน้องนางเธอ รวม ๘ พระองค์ คือ [1] [2] [3]
- หม่อมเจ้ามงคล ศิริวงศ์ ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็น พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามงคลเลิศ ในรัชกาลที่ ๔ (พ.ศ. ๒๓๙๖)
- หม่อมเจ้าหญิงรำเพย ศิริวงศ์ ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็น สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี
- หม่อมเจ้าหญิงชมชื่น ศิริวงศ์ ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็น พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชมชื่น ในรัชกาลที่ ๕ (พ.ศ. ๒๔๓๖)
- หม่อมเจ้าหญิงพื้นพงศ์ ศิริวงศ์ ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็น พระประพันธวงษ์เธอ พระองค์เจ้าพื้นพงศ์ประยุรวงศ์สนิท ในรัชกาลที่ ๕ (พ.ศ. ๒๔๑๓) ภายหลังรัชกาลที่ ๕ ทรงเปลี่ยนคำนำหน้าเป็น พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพื้นพงศ์ประยุรวงศ์สนิท
- หม่อมเจ้าหญิงประสงค์สันทน์ ศิริวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงพรรณราย ศิริวงศ์ ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็นพระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย
- หม่อมเจ้าฉายเฉิด ศิริวงศ์ (หรือ ฉายฉันเฉิด) ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็น พระประพันธวงษ์เธอ พระองค์เจ้าฉายเฉิด ในรัชกาลที่ ๕ (พ.ศ. ๒๔๑๘) ภายหลังรัชกาลที่ ๕ ทรงเปลี่ยนคำนำหน้าเป็น พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉายเฉิด กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์
- หม่อมเจ้าหญิงสารพัดเพชร ศิริวงศ์
- หม่อมเจ้าประเสริฐศักดิ์ ศิริวงศ์ ทรงได้รับสถาปนา เลื่อนพระยศเป็น พระประพันธวงษ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์ ในรัชกาลที่ ๕ (พ.ศ. ๒๔๑๒) ภายหลังรัชกาลที่ ๕ ทรงเปลี่ยนคำนำหน้าเป็น พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์
หม่อมเจ้าหญิงแฉ่ ศิริวงศ์ ทรงเป็นพระขนิษฐาในสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี จึงทรงเป็นพระมาตุจฉาในรัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระเจ้าน้องยาเธอ น้องนางเธอร่วมพระมารดาตรัสเรียกว่า "น้าแฉ่" ส่วนพระเจ้าลูกเธอในรัชกาลที่ ๔ ตรัสเรียกว่า "ท่านแม่" [4] หลังจากที่พระเชษฐภคินีของพระองค์เสด็จสวรรคตแล้ว พระองค์จึงทรงเป็นพระมเหสีเพียงพระองค์เดียวในขณะนั้น และได้ทรงปกครองฝ่ายในสืบมา สังเกตได้จากการเสด็จออกรับแขกเมืองในฐานะ "ควีน" (รัชกาลที่ ๔ ทรงใช้คำว่าเจ้าฝ่ายใน) แต่อย่างไรก็ตามไม่มีการเฉลิมพระอิสริยยศให้สูงขึ้นแต่อย่างใด
หม่อมเจ้าหญิงแฉ่ ศิริวงศ์ ทรงได้รับสถาปนาเป็น พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย ในรัชกาลที่ ๕ และเสด็จสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๖ [1] ทรงให้ประสูติพระราชโอรส และพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ๒ พระองค์ คือ
- สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรรณิการ์แก้ว กรมขุนขัตติยกัลยา (พ.ศ. ๒๓๙๘-๒๔๒๕)
- สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจิตรเจริญ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ (พ.ศ. ๒๔๐๖-๒๔๙๐) (พระองค์เจ้าชายจิตรเจริญ)
- ↑ http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetail.asp?stcolumnid=517&stissueid=2421&stcolcatid=2&stauthorid=13
- ↑ http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetail.asp?stcolumnid=878&stissueid=2448&stcolcatid=2&stauthorid=13
- ↑ http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetail.asp?stcolumnid=1460&stissueid=2486&stcolcatid=2&stauthorid=13
- ↑ ตามธรรมเนียมที่ต้องทรงพระดำรัสตรัสเรียกพระมเหสีในพระราชบิดาว่า แม่ ทุกพระองค์ตามแต่พระอิสริยศักดิ์ของพระมเหสีพระองค์นั้น เช่นพระเจ้าลูกเธอในรัชกาลที่ ๕ ตรัสเรียกสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรีฯ ว่าสมเด็จแม่ที่บน เป็นต้น สำหรับการเรียกพระองค์เจ้าหญิงพรรณรายว่าท่านแม่นั้น ปรากฏในสาส์นสมเด็จ ซึ่งกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงพระดำรัสเรียก และในพระราชหัตถเลขาสมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี ถึงสมเด็จเจ้าฟ้าบริพัตรฯ
![]() |
พระมเหสี เจ้าจอมมารดา เจ้าจอม ใน รัชกาลที่ ๔ แก้ | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
![]() |
พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย เป็นบทความที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |