เจ้าจอมเลียม บุนนาค

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

เจ้าจอมเลียม ตจ.ในรัชกาลที่ 5 เกิดเมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2424 เป็นบุตรีที่ 4 ในเจ้าพระยาสุรวงศ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) กับ ท่านผู้หญิง ตลับ (สกุลเดิม โอสถานนท์) เมื่ออายุ 11 ปี มารดาส่งเข้าไปในพระบรมมหาราชวัง ถวายตัวรับพระมหากรุณาเป็นเจ้าจอม ได้รับพระราชทานเบี้ยหวัดตั้งต้น 40 บาทขึ้นไป ในระหว่างรับราชการ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ตติยจุลจอมเกล้า เหรียญรัตนาภรณ์ เข็มพระชนมายุสมมงคล เข็มพระกำนัล เหรียญรัชฎาภิเศก ประพาสมาลา ทวีธาภิเษก และมีส่วนใน พระราชพินัยกรรม

ภายหลังสิ้นรัชกาลที่ 5 ได้ 2 ปี จึงกราบถวายบังคม ลาออกมาอยู่บ้าน และไปปลูกบ้านอยู่เองที่ตำบลตลาดแขก ฝั่งธนบุรี และ ตลอดชีวิตได้ทำบุญมากมายหลายอย่าง ยกตัวอย่างมาโดยสังเขปดังนี้

พ.ศ. 2464 ส่งเงินเข้าเป็นสมาชิกกิติมศักดิ์ของสภากาชาด 3,000 บาท สร้างเตียงในนามเจ้าคุณ บิดา และสร้างเรือนคนไข้ที่พระประแดง ในนาม ท่านผู้หญิงตลับ มารดา

พ.ศ. 2466 ชักชวนพี่น้อง สร้างพระป่าเลไลก์ ซึ่งเป็นรูปเดิม ของสมเด็จ เจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ปู่ของท่าน ซึ่งบิดาทำค้างไว้จนสำเร็จ ประดิษฐาน ไว้ในภูเขาวัดประยูรวงศ์

พ.ศ. 2484 สมัครเข้าเป็นอาสากาชาด

พ.ศ. 2493 ได้บริจาคทรัพย์บำรุงวัดต้นตระกูล คือ วัดนวลนรดิศ 10,000 บาท วัดศรีสุริยวงศ์ ราชบุรี 10,000 บาท วัดสุรชายาราม 5,000 บาท วัดบุปผาราม (ยกช่อฟ้า) 2,500 บาท วัดประยูรวงศาวาส 2,000 บาท วัดราชบพิธ 1,000 บาท กับบำรุงโรงพยาบาลแผนกเอ๊กซเรย์ อีก 5,000 บาท

พ.ศ. 2494 สร้างหนังสือธรรม 3 ฉบับๆละ 1,000 เล่ม ถวายตามวัดต่างๆ สิ้นเงิน 8,500 บาท กับทั้งถวายพรมปูในพระอุโบสถวัดบุปผาราม สิ้นเงินอีก 8,550 บาท นอกจากนี้ยังได้สร้างหลังคาพระพุทธไสยาสน์ใหญ่ ที่เขาวงกต ลพบุรี สิ้นเงิน 130,000 บาท สร้างตึกประยูรวงศ์ ในวัดบุปผาราม อุทิศให้เจ้าคุณพระประยูรวงศ์ อาของท่าน เมื่อปี 2498 สิ้นเงินกว่า 300,000 บาท สร้างศาลาสมเด็จ อุทิศให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ปู่ของท่าน สิ้นเงิน 280,000 บาท กับทั้งบริจาคเงินบำรุงวัดประจำตระกูลอีกหลายคราว ตลอดชีวิต นอกจากในการบุญกุศลที่ทำเป็นอันมากแล้ว ท่านยังมีฝีมือฉกาจในทางการช่าง เช่น เมื่อคราวอยู่ในวัง ได้อุสาหะรวบรวมกระดาษหัวจดหมาย ของทั้งเจ้านายและ ข้าราชการ รวบรวมเป็นเล่มใหญ่อย่างดี ทูลเกล้าฯถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอม เกล้าเจ้าอยู่หัว เวลาที่วัดมีงานเทศน์มหาชาติเพื่อรวบรวมทุนสร้างอุโบสถ ท่านก็จัด ประดิษฐ์เครื่องกัณฑ์พิเศษ ทำเป็นเรือสำเภาใหญ่บ้าง ตะกร้าใหญ่บ้าง บรรจุของถวาย พระครบจำนวนกัณฑ์ นอกจากนี้ยังได้ประดิษฐ์เรือนตุ๊กตา มีทั้งห้องนอน ห้องครัว ห้องนั่งเล่น ห้องพระฯลฯ งดงามอย่างของจริง เมื่อท่านอนิจกรรมแล้ว ทายาทจึงได้ บริจาคไว้ปรากฎในพิพิธภํณฑ์สถานแห่งชาติ พระนคร จนทุกวันนี้

ครั้งสุดท้ายได้รับพระมหากรุณา พระราชทานเงินค่าครองชีพ จากรัชกาลที่ 9 เป็น เงิน 2,000 บาท ท่านได้ล้มเจ็บด้วยโรคหัวใจ เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2503 อาการมีแต่ทรงกับทรุด จนถึงอนิจกรรม เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2503 เวลา 15.50 น. สิริอายุ 78 ปี

สมเด็จพระบรมราชินีนาถ และ พระภรรยาเจ้า ใน รัชกาลที่ ๕ แก้

พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี พระพันปีหลวง พระบรมราชเทวี สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี · สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสา อัยยิกาเจ้า พระอัครราชเทวี สมเด็จพระนางเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี พระอรรคชายา พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขุนอรรควรราชกัลยา · พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ · พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฎ ปิยมหาราชปดิวรัดา พระราชชายา พระราชชายา เจ้าดารารัศมี เจ้าจอมมารดา เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์แข พึ่งบุญ . ท่านเจ้าคุณพระประยูรวงศ์ (เจ้าคุณจอมมารดาแพ พระสนมเอก) · เจ้าจอมมารดาสุด กุสุมลจันทร์ . เจ้าจอมมารดาตลับ เกตุทัต . เจ้าจอมมารดามรกฎ เพ็ญกุล . เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย อิศรางกูร . เจ้าจอมมารดาอ่วม พิศลยบุตร . เจ้าจอมมารดาแช่ม กัลยาณมิตร . เจ้าจอมมารดาชุ่ม ไกรฤกษ์ · เจ้าจอมมารดาโหมด บุนนาค · เจ้าจอมมารดาจันทร์ กุสุมลจันทร์ · เจ้าจอมมารดาสาย กุสุมลจันทร์ · เจ้าจอมมารดาเรือน สุนทรศารทูล · เจ้าจอมมารดาเจ้าทิพเกษร ณ เชียงใหม่ · เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เกสร สนิทวงศ์ · เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เนื่อง สนิทวงศ์ · เจ้าจอมมารดาทับทิม · เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์จิ๋ว กปิตถา · เจ้าจอมมารดาพร้อม · เจ้าจอมมารดาวง · เจ้าจอมมารดาวาด · เจ้าจอมมารดาเลื่อน · เจ้าจอมมารดาแส โรจนดิศ · เจ้าจอมมารดาแสง · เจ้าจอมมารดาเหม อมาตยกุล · เจ้าจอมมารดาอ่อน บุนนาค เจ้าจอม ท้าวนารีวรคณารักษ์ (เจ้าจอมแจ่ม ไกรฤกษ์) · ท้าวภัณฑสารนุรักษ์(เจ้าจอมเพิ่ม) · ท้าววนิดาพิจาริณี(เจ้าจอมเพิ่ม สุจริตกุล) · ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงปั้ม มาลากุล) · ท้าววรคณานันท์ (เจ้าจาอมหม่อมราชวงศ์หญิงแป้ม มาลากุล) · เจ้าจอมโหมด บุนนาค · เจ้าจอมนวล ณ นคร · เจ้าจอมหม่อมหลวงหญิงถนอม เทพหัสดิน · เจ้าจอมละม้าย สุวรรณทัต · เจ้าจอมสว่าง ณ นคร · เจ้าจอมจีน บุนนาค · เจ้าจอมเนื่อง บุณยรัตพันธุ์ · เจ้าจอมเพิ่ม ณ นคร · เจ้าจอมอ้น บุนนาค · เจ้าจอมเอม พิศลยบุตร · เจ้าจอมช่วง พิศลยบุตร · เจ้าจอมใย บุณยรัตพันธุ์ · เจ้าจอมกลีบ เทพหัสดิน ณ อยุธยา · เจ้าจอมลิ้นจี่ เทพหัสดิน ณ อยุธยา · เจ้าจอมฟักเหลือง เทพหัสดิน ณ อยุธยา · เจ้าจอมประคอง อมาตยกุล · เจ้าจอมสังวาลย์ อมาตยกุล · เจ้าจอมอบ บุนนาค · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงแป้น มาลากุล· เจ้าจอมถนอม ภัทรนาวิก · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงเยื้อน · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงเฉียด ลดาวัลย์ · เจ้าจอมถนอม บรรจงเจริญ · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงข้อ สนิทวงศ์ · เจ้าจอมเจียน โชติกเสถียร · เจ้าจอมเยี่ยม โชติกเสถียร · เจ้าจอมกิมเหรียญ โชติกเสถียร · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงแป้ว มาลากุล · เจ้าศรีแห่งนครน่าน · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงละม้าย สิงหรา · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์หญิงจรวย ปราโมช · เจ้าจอมทิพย์ สกุณะสิงห์ · เจ้าจอมอำ คุรุกุล · เจ้าจอมอิ่ม คุรุกุล · เจ้าจอมปุก บุนนาค · เจ้าจอมพิศว์ บุนนาค · เจ้าจอมเลียม บุนนาค · เจ้าจอมเอี่ยม บุนนาค · เจ้าจอมเอิบ บุนนาค · เจ้าจอมอาบ บุนนาค · เจ้าจอมเอื้อน บุนนาค · เจ้าจอมแก้ว บุนนาค · เจ้าจอมแส บุนนาค · เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์สดับ ลดาวัลย์ · เจ้าจอมสมบูรณ์ มันประเสริฐ . เจ้าจอมน้อม โชติกเสถียร