Zsità del Vatican

Da Wikipedia, ła ençiclopedia libara.


(Bandiera)	(Stema)

Slogan: Nisun

Ino: Ino e Marcia Papałe

Capital Zsità del Vatican¹
41°54′ N 12°27′ E

Zsità pi granda Zsità del Vatican¹

Łéngue uficiałi Latin par ła Céxa (l'Itałian el vien doparà par el Stato)²

Governo

Capo de Stato
Segretario de Stato
Governador

Monarchìa ełetiva
Papa Benedéto XVI
Angelo Cardinal Sodano
Edmund Cardinal Szoka

Independenzsa
-Tratato firmà Tratato del Lateran
11 de Febraro del 1929

Area
• Total
• Aqua (%) 0.44 km² (193mo)
0.0

Popołazsion
• 2005 est.
• Densità 925 (194mo)
2,093/km² (3zso)

Scheo Euro (EUR)

Fuxo orario
• De istà (DST) CET (UTC+1)
CEST (UTC+2)

Sufiso Ìnternet TLD .va

Prefiso de tełèfono +379

¹Zsità del Vatican l'è na zsità-stato.
²Doprà par uxi uficiałi. De fato vien doparà Itałian, Tedesco, Inglexe, Spagnoło, Franzsexe e Portoghexe, co l'Itałliana come idioma pi parlà.

El Stato de Zsità del Vatican (lat. Status Civitatis Vaticanæ; it. Stato della Città del Vaticano ; engl.Vatican City State ; ted.Vatikan Stadt) el xe el Stato pi ceo del mondo parché l'è grando soło che 0,44 kmq e 'l ga groso modo 900 abitanti.

El xe ła sede del Papa e de ła Céxa Catòłica (el Papa de deso el xe Benedeto XVI).

El xe na enclave rento l'Itałia e 'l confina soło co Roma.

[modifica] Storia

L'è stà fondà l' 11 de Febraro del 1929 col Tratato de Lateran firmà fra l'Itałia e ła Santa Sede (cioè el Papa visto come ente giurìdico internazsionałe) considerà come n' organismo zxa existente e col poter de far tratati internazsionłi.

El Tratato l'era stà firmà parché co ła conquista de Roma jera stà desfà el Stato de ła Céxa e donca el Papa el jera sóto ła lexe itałiana e no'l gavarìa pi avùo ła łibartà de azsion come capo de ła Céxa.

El Vatican, donca, el xe stà creà e dà in governo al Papa, come capo de ła Céxa Catòłica e quindi l'è int'un çerto senso subordenà a ła Céxa: par exenpio no ghe xe mìa diplomàtici vaticani in senso stréto ma gh'è diplomàtici del Papa (S.Sede) che i depende dal Papa come capo de ła Céxa anca se ciaramente i parla anca a nome del Vatican.

[modifica] Governo

In baxe a ła Lexe Fondamentałe (coem che vien ciamà ła Costituzsion Vaticana) modernixà col motu proprio del 2001 el Papa el ga tuti tri i poteri legislativo, executivo e giudizsiaro. El governa jutà da altre Comision che parò łe vien nominàe da eło.

L'è cioè un Re asołuto.

D'altra parte el Papa stéso el va al poter dopo èser stà votà dai Cardinałi riunìi in Conclave

Par 'sto motivo qua ła Zsità del Vatican ła xe na Monarchìa Asołuta Teocràtica Ełetiva.

Ła protezsion del Papa e dei confini l'è in man a łe famoxe Guardie Svìzsere mentre ła Gendarmeria Vaticana ła xe incargà de łe normałi atività de połizsia e sicurézsa.

[modifica] Geografìa

El Vatican, oltre a ła só superfice picenina de 0,44 kmq el ga in gestion de łe parte de teritorio formalmente itałian ma in realtà fora da ła lexe itałiana: łe cusì-ciamàe Zxone Estrateritoriałi.

El teritorio vatican vero e propio l'è fato da Piazsa San Piero, normalmente parò gestìa da ła połizsìa itałiana; ła Baxìłica de San Piero; el quartier aministrativo (a nord) indove che se cata el giornal, ła Banca, i Muxèi Vaticani, ła Farmazsìa e 'l Pronto Socorso; i famuxi Giardini Vaticani (sud, sud-est) onde che se cata ła stazsion feroviaria, el Tribunal Statałe, el Governatorato (sede del Governador), i ufici aministrativi de Radio Vaticana, el Seminario Etiòpico, l'Eliporto, vari pałazsi, parchéji e benzxinari del Stato pi ceo del mondo.

I Giardini Vaticani i òcupa quaxi du terzsi del teritorio de ła Zsità e se pol vixitarli soło co un perméso de sogiorno speciałe (el pi curto del mondo: sol che sie ore) da domandar a l'Uficio Turismo e Pełegrini. I se slarga su par el Cołe Vatican.

[modifica] Economìa

Łe richézse artistiche del Vatican, seben de vaŁor molto alto, no łe xe robe che se pol vèndar fazsilmente donca no łe cónta quaxi gnente dal pónto de vista efetivo. Łe entrade łe vien dal turismo, da oferte dei fedełi e da investiminti bancari.

[modifica] Demografìa

Ła Demografìa de ła Zsità del Vatican ła ga da vegner vałutà in modo particołar parché ła zsitadinazsa vaticana l'è provixoria e ła xe regołà da leji speciałi. El Vatican el xe l'ùnico Stato che par gestir ła zsitadinanzsa l'à bixogno de un Tratato internazsionałe.

[modifica] Varda anca

Governador de Çità del Vatican
Çità del Vaticano (demografia)
Rełijon

Eoropa
Albania \| Andora \| Austria \| Belgio \| Biełorusia \| Bosnia e Erzsegovina \| Bulgaria \| Cipro \| Croazsia \| Danimarca \| Estonia \| Finlandia \| Francia \| Germania \| Grecia \| Irlanda \| Islanda \| Itałia \| Łetonia \| Liechtenstein \| Łituania \| Lusenburgo \| Republica de Macedonia \| Malta \| Moldavia \| Prinzsipato de Mònaco \| Montenegro \| Norvegia \| Ongarìa \| Paéxi Basi \| Połonia \| Portogało \| Renio Unito \| Repubblica Ceca \| Romania \| Rusia \| San Marin \| Serbia \| Slovacchia \| Slovenia \| Spagna \| Svezsia \| Svizsera \| Turchia \| Ucraina \| Vatican
Altri tereni
Akrotiri e Dhekelia · Isołe Fær Øer · Gibiłtera · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Isoła di Man · Svalbard