Báp têm
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Báp têm (từ tiếng Pháp: baptême; cũng được gọi là lễ rửa tội) là nghi thức thanh tẩy bằng nước được thực hành trong các tôn giáo như Cơ Đốc giáo, đạo Mandae, đạo Mormon, đạo Sikh và một số giáo phái của Do Thái giáo. Thuật ngữ báp têm trong nguyên ngữ Hi văn có nghĩa là "tắm" hoặc "nhúng vào", nhưng chính xác hơn có nghĩa là "nhúng toàn bộ một nguời hay vật vào trong nước sao cho nước phủ lấp hoàn toàn".
Ngày nay báp têm được biết đến nhiều nhất qua Cơ Đốc giáo, nghi lễ tôn giáo này được dùng như một biểu tượng cho sự thanh tẩy tội lỗi cũng như cho sự hiệp nhất của tín hữu với Chúa Cơ Đốc trong sự chết, sự chôn và sự sống lại của Ngài. Lễ báp têm được xem là có khởi nguồn từ Giăng Báp-tít (Gioan Tẩy Giả hay Gioan Rửa Tội), theo Tân Ước, là người đã làm báp têm cho Chúa Giê-xu tại sông Jordan. Báp têm được thực hành trong cộng đồng Cơ Đốc giáo theo các hình thức khác nhau như rảy nước, đổ nước hay dầm mình trong nước. Một số giáo hội chỉ làm báp têm cho người đủ hiểu biết để xin thụ lễ (credobaptism), một số khác ban lễ này cho trẻ em chiếu theo sự xưng nhận đức tin của cha mẹ (paedobaptism), trong khi một số khác chấp nhận cả hai chọn lựa này. Tương tự, nghi thức rảy nước phổ biến tại một số giáo hội, một số khác chọn hình thức đổ nước trong khi nghi thức dầm mình được yêu thích tại một số giáo hội khác. Theo dòng lịch sử Cơ Đốc giáo đã nảy sinh nhiều dị biệt về bản chất và cung cách hành lễ báp têm. Một số giáo phái như Baptist chỉ ban lễ báp têm cho người đủ hiểu biết vì họ tin rằng báp têm không cứu rỗi linh hồn, nhưng đúng hơn là nghi thức để tín hữu công khai xưng nhận rằng bởi đức tin người ấy đã được cứu qua sự hiệp nhất với Chúa Cơ Đốc trong sự chết, sự chôn và sự sống lại của Ngài. Những người khác, kể cả Martin Luther, nhấn mạnh vào tầm quan trọng của lễ báp têm như ông viết: "Nói cách đơn giản nhất, quyền năng, hiệu quả, lợi ích, kết quả và mục đích của báp têm là sự cứu rỗi. Không ai nhận lễ báp têm để trở thành vương hầu, nhưng để được cứu rỗi. Được cứu rỗi, như chúng ta biết, không gì khác hơn là được giải thoát khỏi tội lỗi, sự chết và quyền lực ma quỷ hầu có thể vào vương quốc của Chúa Cơ Đốc và sống với Ngài đời đời."
Đối với tín hữu Cơ Đốc, đổ nước hay rửa bằng nước ngụ ý họ được thanh tẩy tội lỗi, trong khi nghi thức dầm mình trong nước là biểu tượng cho sự thanh tẩy tội lỗi và đồng chôn với Chúa Cơ Đốc. Cử hành lễ báp têm trước mọi người là lời chứng về đức tin của một cá nhân, và bày tỏ sự hiệp nhất của người ấy với Chúa Cơ Đốc trong giao ước với Thiên Chúa.
Mục lục |
[sửa] Từ nghi thức Do Thái giáo
Tiền thân của lễ báp têm đã có mặt trong nghi lễ và truyền thống Do thái giáo. Trong kinh Tanakh và kinh Torah, nghi thức tắm rửa (mikvah) để được thanh tẩy khỏi sự bất khiết được thực hiện trong một số hoàn cảnh đặc biệt như phụ nữ sau kỳ kinh hoặc sau khi sinh nở để được kể là "tinh sạch" trở lại theo nghi lễ. Nghi thức này biểu trưng cho sự thanh tẩy và phục hồi, những điều kiện cần thiết để gia nhập hoàn toàn vào đời sống cộng đồng.
Những người mới qui đạo được yêu cầu phải chịu lễ mikvah. Như thế, ở đây có sự tương đồng giữa Do Thái giáo và Cơ Đốc giáo dù thuật ngữ báp têm không hề được sử dụng cho người qui đạo Do Thái giáo.
[sửa] Giải thích
Khởi nguồn từ Giăng Báp-tít, anh em họ với Chúa Giê-xu, theo quan điểm Cơ Đốc, báp têm là thánh lễ mấu chốt để người thụ lễ bày tỏ ước muốn trở nên xứng hiệp để tham dự vào đời sống giáo hội. Những người tin John (Giăng hoặc Gioan) là nhà tiên tri nối kết báp têm với thông điệp của ông về sự hối cải và chuẩn bị cho sự xuất hiện của Đấng Messiah. "Giăng đi khắp các vùng gần kề sông Jordan, rao giảng về báp têm của sự hối cải để được tha thứ tội lỗi, như lời đã chép trong sách của Isaiah nhà tiên tri: 'Có tiếng kêu trong hoang mạc, Hãy dọn đường cho Chúa, ban bằng các lối đi cho Ngài. Mọi thung lũng sẽ được lấp đầy. Mọi núi và đồi sẽ bị hạ thấp. Đường quanh co sẽ được làm thẳng. Đường gập ghềnh sẽ được san bằng. Và toàn thể nhân loại sẽ nhìn thấy sự cứu rỗi của Thiên Chúa'." (Luca 3.3-6)
Giăng rao giảng rằng sự hối cải là cần thiết và đến trước sự tha thứ. Cần phải trở lại với Thiên Chúa, ngụ ý rằng vết nhơ của tội lỗi có thể tẩy xoá được, bằng cách từ bỏ mọi hành vi bất khiết và trở về để bước đi trong đường của Chúa. Đó là những gì mà lễ báp têm biểu trưng cho.
Theo Tân Ước, Giăng Báp-tít dạy rằng báp têm ông đang cử hành là chưa trọn vẹn, rằng sự hối cải mà không phân ly hoàn toàn khỏi tội lỗi là không xứng hiệp với một lễ báp têm lớn hơn mà chính ông cũng không đủ thẩm quyền cử hành. Theo Phúc âm Luca, Giăng nói: "Tôi làm báp têm cho anh em bằng nước, nhưng có một Đấng quyền bính hơn tôi sẽ đến, tôi không xứng đáng mở dây giày cho Ngài. Ngài sẽ làm báp têm cho anh em bằng Chúa Thánh Linh và bằng lửa. Ngài sẽ dùng nia mà giê thật sạch sân lúa mình, rồi thu lúa mì vào kho, nhưng đốt trấu trong lửa không hề tắt." (Luca 3.16-17)
Theo Phúc âm Giăng, sau khi cử hành báp têm cho Chúa Giê-xu, Giăng Báp-tít chứng thuật rằng: "Tôi đã thấy Thánh Linh như chim bồ câu từ trời xuống đậu trên Ngài. Tôi không biết Ngài, nhưng Đấng sai tôi làm báp têm bằng nước bảo tôi rằng: Đấng mà ngươi sẽ thấy Thánh Linh ngự xuống và đậu lên trên là Đấng sẽ làm báp têm bằng Chúa Thánh Linh. Tôi đã thấy, nên chứng thuật rằng: Ngài là Con Thiên Chúa."
Khi thấy Chúa Giê-xu đến cùng ông, Giăng nói với mọi người xung quanh: "Kìa, Chiên con của Thiên Chúa, là Đấng cất bỏ tội lỗi của thế gian." (Giăng 1.29)
Từ đây, cử hành báp têm bằng nước được gắn kết với các môn đồ của Chúa Giê-xu, đấng đã rao giảng "Hãy hối cải, vì vương quốc của Thiên Chúa đã gần kề."
Vào những ngày cuối cùng khi sống trên đất, Chúa Giê-xu uỷ thác các sứ đồ đi ra làm báp têm "nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Linh" trong nội dung của "Sứ mạng lớn" (Mat. 28.19), câu nói này trở nên công thức chung khi cử hành lễ báp têm. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý Tân Ước đã ký thuật rằng trong Sách Công vụ, các sứ đồ cũng làm báp têm chỉ trong danh Chúa Giê-xu mà thôi (Công vụ: 2.38; 8.16; 10.48; 19.5).
[sửa] Công giáo La Mã và Chính thống giáo Đông phương
Theo giáo nghi và truyền thống của Công giáo và Chính thống giáo, báp têm không chỉ là biểu trưng cho sự chôn và phục sinh, mà còn là sự chuyển hoá siêu nhiên tương tự như kinh nghiệm của Noah trong cơn Đại hồng thuỷ và kinh nghiệm dân Do thái có được khi họ vượt qua Hồng Hải được rẽ nước bởi Moses (Môi-se hoặc Mô-sê). Như thế, báp têm, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, không chỉ là sự thanh tẩy mà còn có ý nghĩa đồng chết và đồng sống lại với Chúa Giê-xu. Tín hữu Công giáo tin rằng báp têm là cần thiết để tẩy sạch tội tổ tông, vì vậy họ cử hành thánh lễ này cho trẻ sơ sinh. Chính thống giáo cho phép trẻ sơ sinh nhận lễ báp têm dựa trên lời của Chúa Giê-xu chép trong Mat. 19.14 ("Hãy để con trẻ đến cùng ta, đừng ngăn trở chúng, vì nước thiên đàng thuộc về những người giống như con trẻ.").
Đổ nước là nghi thức truyền thống trong Công giáo trong khi Chính Thống giáo theo nghi thức dầm mình. Tuy nhiên, sự chọn lựa theo cách dầm mình ngày càng phổ biến tại các nhà thờ Công giáo.
Cả Công giáo và Chính Thống giáo đều cử hành lễ báp têm trong danh Ba Ngôi.
[sửa] Baptist
Tín hữu Baptist mang lấy tên gọi này hoặc vì cớ quan điểm truyền thống của họ về cách thức và đối tượng của nghi lễ báp têm hoặc vì cớ thuật ngữ này là tên rút ngắn của chữ Anabaptist (có nghĩa là làm báp têm lại). Tín hữu Anabaptist cho rằng những người đã thụ lễ báp têm khi còn là trẻ con hoặc bằng cách rảy nước cần phải thụ lễ báp têm lần nữa. Còn tín hữu Baptist tin rằng lễ báp têm chỉ phù hợp với sự dạy dỗ của Kinh Thánh khi được cử hành theo nghi thức dầm mình và người thụ lễ phải đủ hiểu biết về ý nghĩa của thánh lễ. Họ đòi hỏi người thụ lễ phải thành tâm xác chứng đức tin vào Chúa Cơ Đốc với kết quả hiển nhiên trong đời sống. Những người này được xem là đã được tái sinh (Giăng 3.1-8). Tín hữu Baptist tin rằng sự cứu rỗi là sự kiện cụ thể xảy ra trên thập tự giá khi Chúa Giê-xu chịu đóng đinh và trong đời sống của tín hữu xưng nhận đức tin của mình.
Cùng với tín hữu thuộc các giáo phái khác nhau chịu ảnh hưởng thần học Baptist, tín hữu Baptist cử hành thánh lễ báp têm trong nhà tại hồ báp têm, hồ bơi, hay ngoài trời nơi sông, suối. Tóm lại, nơi nào có nước là họ có thể cử hành lễ báp têm. Họ nhấn mạnh đến ý nghĩa của nghi lễ là biểu trưng cho sự đồng chết, đồng chôn và đồng sống lại với Chúa Giê-xu (La mã 6) trong ân điển của Thiên Chúa, những điều này là nền tảng cho sự hối cải và sự sống mới dành cho những ai xưng nhận đức tin nơi Chúa Giê-xu. Họ tin rằng báp têm chỉ là dấu chứng bên ngoài và sự xưng nhận của một cá nhân nhằm thể hiện trải nghiệm của người ấy về sự kiện tội lỗi của mình đã được thanh tẩy trên thập giá, và rằng đời sống của họ cũng được thay đổi theo đức tin mới. Lễ báp têm, theo tín hữu Baptist, cũng được hiểu là nghi thức của giao ước (covenant), qua đó, người thụ lễ bước vào một giao ước mới với Chúa Giê-xu (Jemeriah 31.31-34; Hêbrơ 8.8-12, La mã 6).
