Reconquista
El Vikipedio
La Reconquista (vorto de la hispana kaj portugala lingvoj signifanta Rekonkeron) estas termino uzata en Historio por nomi la bataladon de la reĝlandoj kristanaj de la nordo de la ibera duoninsulo kontraŭ la maŭroj kiuj estis regintaj ĝin dum la Mezepoko. Ĝi komencis en 718, kaj finis ja la 2-a de januaro 1492 kiam Fernando la 2-a de Aragono kaj Izabela de Kastilio, la «Katolikaj Gereĝoj» (Los Reyes Católicos), okupis la urbon de Granado, per kio ankaŭ finiĝis la unuiĝo de la nuna Hispanio — escepte de Navaro kiu estis aligita en 1512.
[redaktu] La araba konkero
Post la fino de la Romia Imperio, la Visigotoj regis la iberan duoninsulon.
En 711 la araboj eniras la duoninsulon kaj venkas la visigotajn reĝojn en la batalo de la rivero Guadalete, kio kondukas al la tuta rompo de la antaŭa povo, kaj al la dominado de preskaŭ la tuta duoninsulo en malpli de kvin jaroj. La muzulmanoj estas venkitaj en nuan Poitiers kaj ne transpasas la Pireneoj. Ili ankaŭ apenaŭ atentas la nordan parton de Iberio, kie fortikiĝas lokaj povoj, kiuj eĉ sukcesas venki la islamajn trupoj en la nuna Asturio, en 718, kiam nobelo nomata Pelajo (Pelayo) firmigas lokan povon kiu kondukos al la komenco de la astura reĝlando. Aliaj lokoj kie iom post iom firmiĝas rezistado estas la nuna Vaskio, Navaro kaj diversaj nukleoj en la Pireneoj, kiuj poste formos la bazon de la aragonaj kaj katalunaj reĝlandoj.
[redaktu] La kristana rekonkero
Dum la komencaj tempoj la konkero estas tre disa, kaj ne estas malofta la lukto de iuj reĝlandoj kontraŭ aliaj de la sama religio. Ankaŭ la araboj estis dividitaj en unuoj nomataj taifoj, sendependaj inter si.
La plej rapida aktivado estis organizita de la astura nukleo, kiu post la transpaso de la Kantabra Montaro konkeras la urbon de Leono, kreante la Leonan Reĝlandon. La orienta parto de tiu ĉi akiras propran elanoj kiu kondukas al la sendependeco kaj al la formiĝo unue de la Graflando kaj poste de la Reĝlando de Kastilio.
En 1085 la kastilianoj konkeras Toledon, antikvan ĉefurbon de la visigotoj.
Dume, en la orienta parto la frankoj formas markon en Katalunio, kiu sendependiĝas en iom poste. Post la unuiĝo kun la aragona reĝlando, oni formas la Aragonan Kronlandon, kiu konkeros Valencion kaj Balearojn.
La araba parto unuiĝas en 1147, post la eniro de berbera tribo, la Almohadoj, kiu venkas la kristanajn reĝlandojn en Alarcos. Tiuj ĉi poste venkas en la batalo de Las Navas de Tolosa en 1212, kio reduktigas la islaman regadon al la suda Andaluzio.
Iom post iom tiu regado ankoraŭ ŝrumpiĝas (en 1248 Fernando la 3-a prenas Sevilon), ĝis la fina kolapso en 1492.
[redaktu] Popolado
Dum la konkero kaj rekonkero multaj homoj restis en la antikva lando, konservante sian religion aŭ ĝin ŝanĝante. Oni povas mencii:
- La Mozaraboj estis la descendantoj de la romianoj aŭ visigotoj kiuj restis en konkerita lando kaj ne konvertiĝis al Islamo.
- La Muladioj estis la kristanoj konvertitaj al Islamo post la konkero.
- La Mudeĥaroj (mudéjar) estis la muslimoj kiuj ne konvertiĝis al kristanismo post la rekonkero kaj restis en la nun kristanaj landoj. Post la fino de la rekonkero ili estis nomataj moriscos, kaj estis fine forpelitaj post kelkaj jaroj.
