Stomako
El Vikipedio
Muskoleca organika ronda sako provizita per specialaj glandoj, kiu komunikas kun la ezofago kaj la intesto, kaj en kiu komenciÄas la digestado.
vidu
- kropo, postkropo de birdoj (maĉostomako)
- remaĉula stomako
Stomako estas digesta organo de ĉiuj bestaj organismoj. La plej primitiva formo troviiÄas en polpoj, kie srtomako estas ankaÅ sekrecia organo. Stomako estas kava organo el muskola histo, kiu estas kovrita interne per mukozo. En tiu kavo estas digestita la nutraĵo-kaĉo per stomaksuko, kiu konsistas el protein-malkombina enzimo pepsino kaj klorida acido. Eĉ dum ripozo de digestado sekrecias la glandoj ĉ. 10 ml stomaksukon je horo. Dum nutrado povas la sekreciado de stomaksuko altiÄi Äis 1000 ml je horo. La sekreciado estas direktita jam antaÅ la nutrado per nervo-impulsoj kaj per hormonoj. La nutrokaĉo transportiÄas per muskolkuntiirÄo (peristaltiko) al piloro. Tiu formas pordon inter stomako kaj intesto. Äœi malfermiÄas regule, por ke la nutrokaĉo pluiru al duodeno.
RondbuÅuloj, pulmofiÅoj, kelkaj ostaj fiÅoj ne havas stomakon. La stomako estas Äenerale unuparta kaj simpla (la mukozo estas unueca). La birdoj havas dupartan stomakon (glandan kaj muskolan).
La plantovoraj mamuloj havas grandan kaj kompleksan stomakon ofte plurpartan. (remaĉula stomako: rumeno, omaso, abomaso, retikulo (reta stomako))
Enhavo[kaÅu] |
[redaktu] Biologia signifo
[redaktu] AntaÅdigesto
Stomako servas por antaÅdigestado de la manÄaĵoj. La vera digestasdo okazas ĉe la bestoj kaj ĉe la homoj en inteso aÅ en special maldika intesto. En la stomako eriÄas antaŠĉio la proteinoj al konstrupartoj. La grasoj tarpasas stomakon grandparte sen malkombiniÄo, ĉar la stomsuko enhavas nur en malgranda kvanton da lipazoj. En la stomako la solidaj materialoj iÄas fluidecaj kaj tiel antaÅpreparitaj por la plia digestado.
[redaktu] Mortigo de bakterioj
La acida stomaksuko obstaklas efektive travivon de la plimulto de bakterioj. Unu escepto estas la bakterio Helicobacter pylori, kiu kovras Åin per speciala Åirma mukoz-tavolo.
[redaktu] Regula plia digestado
Stomako ebligas bonfarton per malmulta manÄo je tago. Piloro zorgas pri reteno de materialoj en stomako, por ebligi daÅran digestadon de tiuj. Tiuj materialoj estas plukondukitaj al intesto nur malrapide.
[redaktu] Konstruo de stomako ĉe homo
[redaktu] Makroskope
Deekstere, oni dividas grandan kaj malgrandan kurbiÄon (Curvatura major kaj minor), kiuj reprezentas la dekstarn kaj maldekstran parton kaj la t.n. ’'grandan kaj malgrandan reton' (Omentum majus und minus).
Makroskope oni dividas la sekvajn terenojn:
- kardjo aÅ stomaka buÅo (Cardia) staras inter ezofago (Oesophagus) kaj stomako.
- Stomaka fundo (Fundus) estas parto de stomaka blazo, kieu super la stomaka buÅo situas normale aerplenita.
- Korpo (Corpus), el tiu konsistas granparto de stomako.
- Sub la Corpus troviÄas antro antrum.
- ĉe trairo al duodeno troviÄas Pylorus (piloro), kiu funkcias kiel ferma muskolo.
[redaktu] Histologio
Spektata per mikroskopo konsistas stomako el multaj stomaglandoj, kiuj plenumas diversajn taskojn kaj staras el diversaj ĉeloj:
- ĉefĉeloj, kiuj sekrecias pepsinogenon.
- kromĉeloj, kiuj sekrecias mukozon, kiu protektas la stomakon de stomakacido.
- kovrantaj ĉeloj, produktantaj stomakan acidon kaj ? Intrinsic Factor? (v. Vitamino B12).
- entero-ĥromafinformaj ĉeloj, kiuj enhavas histaminon (kiu liveras stomaksekrteciaĵon).
[redaktu] Vidu
- stomaka ulcero
- gastrito
- stomakkarcinomo
- gastroskopio
![]() |
Ĉi tie estas aldonaj bildoj por la artikolo. Vi povas helpi al Vikipedio se vi elektos la taÅgajn bildojn kaj metos ilin en la artikolon. |