Adolf Hitler
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Adolf Hitler (20. apríl 1889 – 30. apríl 1945) var kanslari Þýskalands á árunum 1933-1945 og á árunum 1934-1945 „foringi og kanslari“ (Führer und Reichskanzler) Þýskalands.
Hitler fæddist í Braunau í Austurríki, nálægt þýsku landamærunum. Hann var fjórði í röð sex barna Alois Hitler og konu hans, Klöru. Sem ungur maður reyndi Hitler að komast inn í listaháskólann í Vín, en var hafnað. Þegar fyrri heimsstyrjöldin braust út gerðist hann sjálfboðaliði í þýska hernum og barðist á vesturvígstöðvunum nær allt stríðið, þar til hann særðist þann 15. október 1918 eftir gasárás og var fluttur á herspítala. Eftir ósigur Þjóðverja settist Hitler að í München í Bæjaralandi og gekk 1919 í þann stjórnmálaflokk sem seinna átti eftir að verða kallaður Nasistaflokkurinn. Hitler varð formaður þess flokks 1921 og leiddi flokkinn til æviloka. Völd Hitlers jukust með árunum og 1933 var hann útnefndur kanslari þýskalands af Hindenburg, forseta Þýskalands. Eftir fráfall Hindenburgs árið eftir tók Hitler sér titil kanslara og foringja og var í reynd orðinn einræðisherra í Þýskalandi. Á valdatíma sínum leiddi Hitler Þýskaland út í stríð við flesta nágranna sína. Með innrás Þjóðverja í Pólland 1939 hófst seinni heimsstyrjöldin sem lauk með algerum ósigri þjóðverja sex árum síðar. Á lokadögum stríðsins, þegar rauði herinn hafði nánast alla Berlín á sínu valdi, framdi Hitler sjálfsmorð í neðanjarðarbyrgi í Berlín sem hann hafði hafst við í frá upphafi árs 1945.
