Birmenstorf
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Wappe | |
|---|---|
 |
|
| Basisdate | |
| Kanton: | Aargau |
| Bezirk: | Bade |
| BFS-Nr.: | 4024 |
| PLZ: | 5413 |
| Koordinate: | 47° 28' n. Br. 8° 15' ö. L. |
| Höchi: | 382 m ü. M. |
| Flächi: | 7.80 km² |
| Iwohner: | 2'416 (31. Dezember 2006) |
| Websyte: | www.birmenstorf.ch |
| Charte | |
 |
|
 |
Dialäkt: Aargauerdüütsch |
| Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Birmischtorf (AG)« |
Birmischtorf (AG) isch e Gmeind im Bezirk Bade im Schwiizer Kanton Aargau. Sie liegt a de Rüüs, ugfähr vier Kilometer weschtsüdweschtlich vo Bade.
[ändere] Geographie
Birmischtorf liegt uf ere Schotterebeni uf de rächte Site vo de Rüüs, numme e paar Kilometer weg vo ire Mündig i d Aare. De Stettbärg, de Bollrai un de Stutz, drei chlineri Usläufer vom Gäbischtorfer Horn, rage i d Ebeni inne. De Dorfchern liegt an ere enge Stelli zwischem Stutz und de Rüüs. Die sonschten flachi Ebeni fällt kurz vor em Flussufer steil ab.
S Gemeindgebiet isch 780 Hektare gross, dodervo sin 285 bewaldet, 10 sin mit Räbe bepflanzt un 122 überbaut. D höchsti Stelli isch uf em Stutz uf 573 Meter, die tüfsti uf 340 Metern a de Rüüs.
Nachbargemeinde sin Gäbischtorf im Norden, Bade im Oschte, Fislisbach un d Badener Exklav Rütihof im Südoschte, Wohlenschwil im Süden, Birrhard im Südweschte un Müllige un Windisch im Weschte.
[ändere] Gschicht
Di erschte Spure von ere Bsiedlig z Birmischtorf sind us de Jungsteizit. Us der Römerzit sin a de Bollstrass Spure vo enem Gutshof gfunde word. Der isch zur Versorgig vom Legionslager Vindonissa da gsi, des in unmittelbarer Nöchi vo Birmischtorf im hütige Windisch gläge isch. D Gründig vom hütige Dorf isch alemannische Siedler zverdanke, die sich vermutlich im 6. Jahrhundert hier niederglasse hei. S erschte Mal isch s Dorf 1146 urkundlich erwähnt worde, als de Bernhard von Clairvaux uf ere Reis hier gschlofe het.
D Landesherre vo Birmischtorf sind ab 1172 d Grafe vo Länzbrg gsi und als die Usgstorbe sind, d Grafe vo Kyburg, danach d Herre von Liebegg (bi Gränichen). 1363 het d Königin Agnes von Ungarn s Dorf in Bsitz gno, un sofort ans Chloschter Königsfälde in Windisch abgä. Als 1415 d Eidgnosse de Aargau un Birmischtorf erobert hei und die d Grafschaft Bade als gmeini Herrschaft verwaltet hei, isch Bimischtorf de Sitz vo enem Amt worde. D Patronatsrecht für d' Chile und d niederi Grichtsbarkeit isch bi Königsfälde blibe. Di Konschtellation het in de Reformationszit grossi Uswirkige gha. Königsfälde het nämlich zum Bärner Aargau gehört und als Bärn d Reformation aagnoh het, isch z' Königsfälde Kloschter ufghobe und en Hofmeischter iigsetzt worde. Der het versuecht d Reformation au z'Birmischtorf (und im Nachbarort Gäbischtorf) iizführe und het de noii Glaube unterstützt. En Drittel vo de Birmischtorfer isch reformiert worde, zwai Drittel sin katholisch blibe. De Gägesatz zwische beide Konfessione het s Läbe im Dorf noch bis ins lätschte Johrhundert prägt.
