Willibrord

Ut Wikipedy

Willibrord, ek Willibrordus (658 - 7 novimber 739) neamd, wie in biskop die oanskreaun stie as de "apostel fan de Friezen."

[bewurkje seksje] Libben

Willibrord waard berne yn Northumbria (Ingelân) as soan fan tige kristlike âlden, dy't noch net sa lang lyn ta it kristlike leauwen bekeard wienen. As sânjierrige jonge fertrouwde syn heit, dy't Wilgis hiete, him ta oan it kleaster fan Ripon (flakby York) as oblaat. De heit fan Willibrord sels waard hearremyt.

Yn Ripon groeide Willibrord op ûnder ynfloed fan Sint-Wilfridus (Egbert), de biskop fan York. Dizze biskop wie, oars as de doe yn Grut-Brittanje hearskende katolike-Keltyske tradysje, in foarstanner fan de Roomske line.

Doe Willibrord 20 jier âld wie, gong er fuort nei it "eilân fan de Hilligen", (Ierlân). Dêr moast er him ûnderwerpe oan tige stringe tucht yn it kleaster fan Rathmelsigy. Hy waard yn 688 as preester wijd. Fûl mei de geast fan "peregrinatio", en mei de winsk om't de heidenkse folken fan dy tiid te bekearen, stiek hy yn 690 mei alve maten oer nei it Jeropese festelân. Hy kaam oan lân by Katwijk en ferkundigde dêr it evangeelje oan de Friezen, dy't net yn Kristus leauden mar heidensk wiene.

Yn 690 reizge hy mei tolve oaren, werûnder Werenfried fan Elst, nei de Fryske kening Redbad om syn foarbyld Jesus Kristus te folgjen dy't ek omreizge om de blide boadskip te ferkundigjen. Hy besocht it heidenske Fryske ryk dat fan de Weser (Noard-Dútslân oant de Swin yn Belgje rûn. It Fryske heidendom waard krekt as by oare Germaanske folken sterk bepaald troch natuerferearing, mei hillige beammen en stiennen en wetter as libbensboarne. Yn de ûnstiene leginden oer de apostel spilen de wetterboarne en putten in wichtige rol, omdat Willibrord tsjinoer de natueurferearing fan de Friezen Kristus sette as guon en ivige boarne.

Yn tsjinstelling ta de missy metoade fan de Iers-Skotse muontsen, dy't by de evangelysaasje gjin systeem brûkten, organisearre Willibrord syn missy pragmatysk en goed trochtocht. Sa socht hy earst de beskerming by Pipyn II, dy't de Fryske kening Redbad oer de Ryn ferdreaun hie, en fersekere hy him fan de pauslike goedkarring doe't hy yn Rome nei twa swiere reizen yn 695 oankaam. Hy waard troch Paus Sergius I as aartsbiskop fan de Friezen wijd, wêrby Utert him tawiisd waard as syn haadsit.

Troch oanrikkemendaasje fan Pepyn waard Willibrord fan de Frankyske eallju ek in protte lân skonken, en dêrmei koe hy hiel wat tsjerken en kleasters bouwe. Sa krige hy yn 698 de earste helte fan it folle grutter lânguod fan Irmina, de abdis flakby Trier, dy't de mem fan Plektrudis, de frou fan Pepyn, wie. Doe't Pepyn him letter ek it restant fan dit lânguod skonk, wie Willibrordus yn steat om de abdij fan Echternach te stiftsjen, it plak wêr't hy syn missytochten tariede nei it Fryske ryk, en sels nei Denemarken en Thuringia (Thüringen yn Dutslân) ta.

Willibrord hie lykwols by de Friezen te krijen mei in soad tsjinslaggen. Dizze tsjinslaggen waarden benammen feroarsake troch de tsjinwurking fan de heidenske kening Radboud. Hjiroan kaam pas in ein, doe't Karel Martel nei de dea fan kening Radbod, syn opfolger ferslein hie. Yn 719 brige Willibrord besyk fan Winfrid, better bekend as Bonifatius, dy nei in ferbliuw fan trije jier nei oare heidenkse Germaanske lannen luts om dêr it evangeelje te ferkundigjen.

De metoade dy't Willibrord brûkt hat om it evangeelje by de Friezen te bringen wie feitlik fernederjend foar harren. Hy socht politike en militêre stipe by de grutste tsjinstanner fan it Fryske ryk ûnder kening Redbad, nammentlik by it doe al kristlike Frankyske ryk. Benammen hofmeier Pipyn wie Willibrord syn grutte beskermhear.

[bewurkje seksje] Literatuer

• A.G. Weiler, Willibrords missie. Christendom en cultuur in de zevende en achtste eeuw, Hilversum, 1989;
• K. van Gulik, e.o., Willibrord tussen Ierland en Rome. Een bundel historische en muzikaal-liturgische bijdragen, Utrecht, 1995;
• A.H. de Jong, e.o, Woest en ledig? Nederland vòòr Willibrord, Hilversum, 1995;
• Catalogus tentoonstelling Museum Het Catharijneconvent, Willibrord en het begin van Nederland, Utrecht, 1995.