Eer
Vun Wikipedia
De Eer is de Planet, op den wi all leven, und de drütte in uns Sünnsystem, wenn man vun de Sünn ut kiekt. Un as de Eer so good wie runn is, kannst all stuur liekut löpen un kümmst all wedder trüch. Duurt nur en beten un musst ok mal swimmen, denn de Eer is bannig groot (de Ümfang is 40.076,592 km am Äquater) un natt (blots 29,3 % sünd Land, de Rest is Water). De Eer is villicht 4,55 Milliarden Johr oolt un de eenzig Planet, op den överhaupt wat leevt. De Lüüd luurt ok jümmers, ob se Leven op annere Planetens finnen doon, aber se hebbt to Dag nix funnen.
Dat grote tosamenhangende Land is en Eerddeel (ok Kontinent nöömt), dat geev Afrika, Amerika (Noord un Süüd), de Antarktis, Asien, Australien un Europa. Dat geev ok Lüüd de seggen dat Europa un Asien een Kontinent sünd un anner Lüüd de seggen, dat Ozeanien en Art Kontinent is, man blots ohne veel Lann dor bünn. Dat is man blots en Snack und hett nix to doon mit de wetenschopliche Indeelung. Dorna is en Kontinent, wat ut dat lichtere Granit maakt is, und dat annere is de ozeanische Krust, de ut Basalt maakt is. De Wetenschoplers kiekt naar de Steen und wo dick de Eerdkrust is un woneem de Eer in ehrn Innern opboot is. So is Iesland so dick as en Kontinent, ok wenn dat man blots en Insel is.
Üm de Eer is de Atmosphäär, dat is de Luft de wi all brukt to’n atmen. Baven an’n Heben kreist de Maand, dat is en lütt Trabant, de jümmers üm de Eer lööpt. Wi hebbt blots den enen. Un den bruukt wi för de Tied, för Ebb un Floot.
Aber de Eer dreiht sik ok sülven, dorum gifft dat Dag un Nacht. Un se löpt ok jümmers üm de Sünn un dat duert slankweg een Johr. Aver de Ass üm de sik de Eer dreiht, steiht nich pielliek na baven, man is üm 23,5° scheev, un dorum gifft dat Fröhjohr, Sommer, Harvst un Winter.
Kannst ok en lüttjen Modell vun de Eer köpen un kieken woneem de Länner un de See sünd un wo se heten. Dat is denn en Globus.
