Steenbergen (Noord-Brabant)
Van Wikipedia
- Dit artikel betreft Steenbergen in Noord-Brabant, voor andere plaatsen die Steenbergen heten zie: Steenbergen (begripsverklaring).
|
||||
 |
||||
| Provincie |  Noord-Brabant |
|||
| Hoofdplaats | Steenbergen | |||
| Oppervlakte - Land - Water |
158,79 km² 146,61 km² 12,18 km² |
|||
| Inwoners Bevolkingsdichtheid |
23.307 (1 januari 2007) 159 inw./km² |
|||
| Geografische ligging | 51°35' NB 4°15' OL | |||
| Geografische ligging | {{{coordinaten}}} | |||
| Belangrijke verkeersaders | A29, N259 | |||
| Station(s) | {{{station}}} | |||
| Netnummer | 0167 | |||
| Postcodes | 4650-4655, 4670-4671,4680-4681, 4756 | |||
| Officiële website | www.gemeente-steenbergen.nl | |||
| Politiek | ||||
| Burgemeester (lijst) | Jan Hoogendoorn (VVD) | |||
| Bestuur | {{{bestuur}}} | |||
| Zetels {{{partijen}}} |
{{{zetels}}} | |||
Steenbergen (Brabants: Stééjnbergé) (
uitspraak (info·uitleg)) is een stad en gemeente in de provincie Noord-Brabant. De gemeente telt 23.307 inwoners (1 januari 2007, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 160 km² (waarvan 10 km² water). Sinds 1 januari 1997 bestaat de gemeente Steenbergen in zijn huidige vorm. De stad heeft een haven, aan de Steenbergse Vliet.
Voor het stadhuis is een standbeeld te vinden van een heraut, ter herinnering aan het feit dat Steenbergen vroeger een vestingstad was. Ook de puntige vorm van de Krommeweg herinnert aan de vestingtijd. De plattegrond van Steenbergen laat dit duidelijk zien. Als vestingstad was Steenbergen onderdeel van de West-Brabantse waterlinie.
Inhoud |
[bewerk] Steenbergen
De "Nassaustad" Steenbergen verkreeg in 1272 stadsrechten en vervult van oudsher een regiofunctie. Het sfeervolle winkelcentrum getuigt daar nadrukkelijk van. Er is een rijk gevarieerd winkelbestand, er zijn goede horecavoorzieningen en meerdere merken vertegenwoordigende garagebedrijven. Het bankwezen is in ruime mate aanwezig. Op het gebied van voortgezet onderwijs en maatschappelijke dienstverlening zijn regionale instellingen aanwezig. Naast de basisgezondheidszorg beschikt de stad over een polikliniek, een verpleegtehuis, en een 3-tal verzorgingstehuizen, welke laatste gelegen zijn in de kernen Steenbergen, Dinteloord en Nieuw-Vossemeer. Iedere woensdagmiddag heeft Steenbergen een markt met regionale uitstraling. Naast de agrarische ontwikkeling, o.a. in de glastuinbouw, kent Steenbergen een sterke industriële bedrijvigheid.
[bewerk] Geschiedenis
 Zie Geschiedenis van Steenbergen voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Steenbergen wordt het eerst genoemd in het jaar 1272 in een officiële akte, waarin Arnoud van Leuven, de Heer van Breda, het grondgebied en inwoners van Steenbergen beschrijft en een aantal bepalingen stelt ten aanzien van straffen bij overtredingen.
In de vroege 14e eeuw ondergaat Steenbergen echter een periode van grote groei. Onder de klei ligt zogenaamde moer. Deze wordt uitgegraven, gedroogd en gebruikt als brandstof. De inwoners koken de as van die brandstof, wat door kristallisatie weer zout oplevert. Steenbergen ontwikkelt zich tot een zogenaamde moerstede. Het zout dat werd gewonnen werd verscheept naar de rijke Vlaamse steden, voornamelijk Antwerpen, Brugge en Gent. Tot 1500 kon de plaats leven van zijn zoutopbrengsten.
In het jaar 1286 viel het oude Land van Breda uiteen in twee delen: het Land van Breda en het Land van Bergen op Zoom. Een deel ervan, waaronder Steenbergen, bleef gemeenschappelijk bezit van de beide heerlijkheden.
In de loop van de 14e eeuw ontwikkelt Steenbergen zich van dorp tot stad. Er vestigden zich poorters, welke de handelsactiviteiten opbouwden en uitbreidden. Dit had tot gevolg dat Steenbergen belangrijke rechten verwierf, zoals de aanleg van een ommuring, het openen van een haven en het houden van een jaarmarkt.
Steenbergen was nu een handelsstad en een van de belangrijkste havenplaatsen in West-Brabant. Ondermeer omdat Steenbergenaren deelnamen aan de veel bredere handel met Groot-Britannië, Vlaanderen en Denemarken.
Na een aantal geschillen tussen het Land van Bergen op Zoom en Breda werd Steenbergen in het jaar 1458 verdeeld. Als een gevolg hiervan kwam Steenbergen aan Nassau toe, en is de stad tot 1795 toe een Heerlijkheid van Johan van Nassau en Oranje gebleven.
Door de gestage toename van het inwoneraantal rond 1890 breidde de stad zich van lieverlee uit. De vergroting van de stadskern vond aanvankelijk plaats langs de toegangswegen tot de stad in de vorm van lintbebouwing. In 1941 volgde echter de vaststelling van een eerste grote uitbreidingsplan, dat zich hoofdzakelijk beperkte tot het gebied binnen de oude vestinggrachten. De uitvoering van dit plan, gestagneerd door de oorlog, kwam tot stand van 1948-1956. De volgende uitbreidingsplannen voorzagen in woningbouw ten noorden van de Molenweg, Steenbergen-Zuid en recentelijker in Steenbergen Noord-Oost.
[bewerk] Overige kernen in de Gemeente Steenbergen
[bewerk] De Heen
Met 600 inwoners is De Heen het kleinste dorp van de gemeente Steenbergen. Gelegen aan de Steenbergse Vliet, maakt een recreatieve ontwikkeling door. Grotendeels door haar ligging bij een stilte natuurgebied, gelegen tussen de slikken van De Heen en de Dintelse Gorzen.
[bewerk] Dinteloord
Met ruim 5.600 inwoners is Dinteloord de op één na grootse nederzetting in de gemeente Steenbergen. In tegenstelling tot de rest van de gemeente doet Dinteloord, dankzij haar cultuur-historische ontwikkeling, Hollands aan. Het plaatselijke dialect, behorend tot het Westhoeks, is dan ook niet Brabants maar Hollands van aard, met Brabantse invloeden. In 1693 kreeg het van de koning-stadhouder Willem III een kerk aangeboden. Deze Nederlands Hervormde kerk is een historische bezienswaardigheid. In 2005 werd het 400 jarig jubileum gevierd.
[bewerk] Kruisland
Een dorp met zo'n 2.500 inwoners. Kruisland wordt gekenmerkt door een bijzonder hecht verenigingsleven, vooral de plaatselijke harmonie en voetbalploeg zijn hiervan goede voorbeelden. Doordat het zich tussen Roosendaal en Steenbergen bevindt heeft een bijzonder eigen karakter. In 1987 vierde het haar 500-jarig bestaan.
[bewerk] Heense Molen
De Heense Molen is een buurtschap van ongeveer 50 inwoners, en wordt als zodanig niet als officiële kern door, en van ,de gemeente steenbergen erkent. De molen, waarna het gehucht vernoemd is, is in slechte staat, maar er zijn plannen om de molen te restaureren.
[bewerk] Welberg
Het dorp Welberg, met zo'n 1.500 inwoners, was oorspronkelijk een zelfstandig dorp maar sinds de uitbreidingen van Steenbergen op het einde van de 19e eeuw zijn de gemeente besturen vastgelegd. Vandaag de dag vormen Steenbergen en Welberg één stedelijk gebied.
[bewerk] Nieuw-Vossemeer
Een landelijke gelegen dorp met ongeveer 2.300 inwoners. Het dorp ligt aan het Schelde-Rijnkanaal en is vooral bekend geworden door de Merijntje Gijzen romans van A.M. de Jong. In Nieuw-Vossemeer zijn o.a. gevestigd het Nederlands Molenmuseum en het A.M. de Jongmuseum. Haar inwoners kennen een sterke rivaliteit met Oud-Vossemeer, wat zich op het voormalige eiland Tholen, in Zeeland, bevindt.
[bewerk] Openbaar vervoer
Het openbaar vervoer wordt per bus verzorgt door Veolia Transport. Steenbergen heeft daardoor goede verbindingen met Bergen op Zoom, Rotterdam Zuidplein, Roosendaal, Oud Gastel en een buurtbusverbinding naar Sint-Philipsland. Op de bus naar Rotterdam na, stoppen alle busdiensten op het busstation gelegen aan de Burgemeester van Loonstraat, nabij de Lidl
[bewerk] Politiek
[bewerk] Zetelverdeling gemeenteraad
- Steenbergen Anders 4 zetels
- PvdA 4 zetels
- CDA 3 zetels
- VVD 3 zetels
- Gemeentebelangen 3 zetels
- D66 2 zetels
[bewerk] Economie
Naast de agrarische ontwikkelingen, onder anderen in de glastuinbouw, kent Steenbergen een sterke industriële bedrijvigheid. Bedrijven zoals Fuji Color (PrestoPrint), Pontmeyer, Koopmans meelfabrieken en de Suikerunie hebben Steenbergen als vestigingsplaats gekozen.
[bewerk] Industriegebieden
De uitstekende ligging tussen de wereldhavens Antwerpen en Rotterdam, maakt Steenbergen aantrekkelijk voor ondernemers.
Er zijn 3 grote industriegebieden, met diverse grote bedrijven:
- Reinierpolder I
- Reinierpolder II
- Molenkreek
[bewerk] Onderwijs
[bewerk] Basisonderwijs
- Basisschool Merijntje (Nieuw Vossemeer)
- Basisschool de Nieuwe Veste (Steenbergen)
- R.K. basisschool De Gummarus (Steenbergen)
- R.K. basisschool Maria Regina (Steenbergen)
- Basisschool De Zonneberg (Kruisland)
- Basisschool de Regenboog (Dinteloord)
- Groen van Prinsterer (Dinteloord)
- R.K. petrus en paulusschool (Dinteloord)
- R.K. basisschool Pius X (Welberg)
[bewerk] Voortgezet onderwijs
- Mollerlyceum (Steenbergen)
[bewerk] Cultuur
[bewerk] Evenementen
- Carnaval, een unieke samensmelting van leut (plezier) en steenbergse folklore.
- De Steenbergse jaarmarkt, staat ieder jaar bol van kramen en muziek.
- Borstrock, hét rockgebeuren van West-Brabant. Sinds jaar en dag gehouden in Nieuw-Vossemeer.
- Muza, hét muziekfeest van Dinteloord. Het wordt vaak het carnaval van Dinteloord genoemt (ook al vindt het plaats in Augustus), duurt drie dagen lang en is een begrip in Steenbergen en omstreken.
- Het Jaarconcert van Harmonie Volharding. Een gethematiseerd muziekspektakel, met plaats voor honderden mensen.
[bewerk] Carnaval
| Zie Strienestad voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Elk jaar wanneer carnaval weer losbarst, verandert Steenbergen in Strienestad. De inwoners zijn dan geen Steenbergenaren meer, maar Bietboerkes en Meerminnekes.
Strienestad (de Striene was een water dat liep tussen de Schelde bij Tholen en de Maas. Na de Sint-Elisabethsvloed in 1421 is het water de Striene opgehouden te bestaan) is de carnavalsnaam voor (de stad) Steenbergen. Kenmerkend voor het Steenbergs carnaval is dat veel namen en personages hun oorsprong vinden in de geschiedenis van de stad.
Bietboerkes, ("suikerbietboeren") is de benaming voor mannen tijdens het feest, en refereerd naar de, inmiddels naar Dinteloord verschoven, suikerindustrie die zich in 1871 in de stad vestigde en de plaatselijke industrie en landbouw bijna een eeuw domineerde. De vrouwen worden Meerminnekes ("zeemeerminnen") genoemt was weer verwijst naar het stadswapen.
Op een Prins Carnaval na, komen in het Steenbergse carnaval enkel nog unieke figuren voor. Deze zijn de Deftige Flodder, de Mussenkoning en Jan Oorlog. Bij het jeugdgevolg wordt hieraan een leutvrouwke aan toegevoegd.
Naast Steenbergen hebben ook de meeste andere kernen een carnavalsnaam:
- De Heen: Strienedurpke
- Dinteloord: Peejlòòfdurp
- (Opmerking: doordat het protestantisme Dinteloord tot min of meer de secularisatie heeft gedomineerd, is er amper een lokale carnavalstraditie.)
- Welberg: Raldal
- Kruisland: Pompedurp
- Nieuw-Vossemeer: 't Vossen-ol
[bewerk] Bibliotheken
In Steenbergen-Stad is er 1 bibliotheek te vinden, gevestigd in het centrum van de stad. Verder beschikken de kernen Dinteloord, Nieuw-Vosmeer en Kruisland over hun eigen bibliotheken.
[bewerk] Sport en recreatie
De gemeente Steenbergen heeft een aantal bekende clubs en verenigingen:
[bewerk] Steenbergen
- Duikvereniging Emergo
- Tennis vereniging Steenbergen
- Harmonie Volharding
- Harmonie Amicitia
- Accordeon orkest Osivio
- VV Steenbergen (voetbal)
- Theatergroep Totaal Cameleon
- Kreatief centrum Steenbergen
- The Strienestars (majorettes)
- Zwemvereniging De Meermin
- Tafeltennisclub Steenbergen
- Badminton Vereniging Steenbergen (BVS)
- Turnvereniging TRAFO Steenbergen
[bewerk] Dinteloord
- Tennis vereniging Dinteloord
- Harmonie Volharding
- Voetbalvereniging DIVO
- VV Dinteloord (voetbal)
- Voleybalvereniging Voverdi
[bewerk] Kruisland
- Theatergroep TV Souffle
- Sportclub Kruisland (voetbal)
- Ponyclub Graaf Engelbrechtjes
- Tennisvereniging Krego
- Tourclub Kruisland (wielrennen)
- Harmonie St Cecilia
[bewerk] De Heen
- VV De Heen (voetbal)
[bewerk] Welberg
- VV SC Welberg (voetbal)
[bewerk] Nieuw-Vossemeer
- Voetbalvereniging NVS
- Tennisvereniging NVTV
- Harmonie Semper Crescendo
- Majorette-vereniging The Diamonds
[bewerk] Monumenten
Naast diverse historische panden, beschikt Steenbergen over een aantal monumentale gebouwen. De door Jos Cuypers en Jan Stuyt ontworpen Sint-Gummaruskerk is met 78,5 meter het hoogste gebouw van Steenbergen. De protestantse kerk en oude watertoren, nu een kinderdagverblijf, zijn eveneens symbolen van de stad. In Dinteloord is de Nederlands Hervormde kerk, geschonken vlak na de 80-jarige oorlog, te vinden. Naast de diverse kerken en gebouwen zijn ook de restanten van de vestingwerken nog te zien.
[bewerk] Bekende Steenbergenaren
[bewerk] Geboren in Steenbergen
- Ad van Baal, generaal bij de Landmacht
- Ella Vogelaar, minister van Wonen, Wijken en Integratie in kabinet-Balkenende IV
- Pierre van Hooijdonk, voetballer
[bewerk] Bekende (oud-)inwoners van Steenbergen
- Koos Moerenhout, wielrenner
[bewerk] Externe link
|
|
 |
|---|---|
| Hoofdplaats: Steenbergen | |
| Dorpen: De Heen | Dinteloord | Kruisland | Nieuw-Vossemeer | |
|
|
|
|---|---|
|
Aalburg | Alphen-Chaam | Asten | Baarle-Nassau | Bergeijk | Bergen op Zoom | Bernheze | Best | Bladel | Boekel | Boxmeer | Boxtel | Breda | Cranendonck | Cuijk | Deurne | Dongen | Drimmelen | Eersel | Eindhoven | Etten-Leur | Geertruidenberg | Geldrop-Mierlo | Gemert-Bakel | Gilze en Rijen | Goirle | Grave | Haaren | Halderberge | Heeze-Leende | Helmond | 's-Hertogenbosch | Heusden | Hilvarenbeek | Laarbeek | Landerd | Lith | Loon op Zand | Maasdonk | Mill en Sint Hubert | Moerdijk | Nuenen, Gerwen en Nederwetten | Oirschot | Oisterwijk | Oosterhout | Oss | Reusel-De Mierden | Roosendaal | Rucphen | Schijndel | Sint Anthonis | Sint-Michielsgestel | Sint-Oedenrode | Someren | Son en Breugel | Steenbergen | Tilburg | Uden | Valkenswaard | Veghel | Veldhoven | Vught | Waalre | Waalwijk | Werkendam | Woensdrecht | Woudrichem | Zundert |
|
| Nederland | Provincies | Gemeenten | |
