Socialistische Partij (Nederland)
Van Wikipedia
| Socialistische Partij | |
|---|---|
 |
|
| Partijvoorzitter | Jan Marijnissen (dagelijkse leiding is in handen van partijsecretaris Hans van Heijningen) |
| Partijleider | Jan Marijnissen |
| Fractieleider Eerste Kamer | Tiny Kox |
| Fractieleider Tweede Kamer | Jan Marijnissen |
| Delegatieleider Europees Parlement | Erik Meijer |
| Oprichting | oktober 1971 (als Kommunistiese Partij Nederland/Marxisties Leninisties) |
| Richting | Links |
| Ideologie | Socialisme |
| Jongerenorganisatie | ROOD |
| Europese fractie | GUE/NGL |
| Website | www.sp.nl |
De Socialistische Partij (SP) is een Nederlandse politieke partij van socialistische signatuur, die sinds mei 1994 als oppositiepartij vertegenwoordigd is in de Tweede Kamer.
Hoewel voortgekomen uit de maoïstische beweging van de jaren '70, staat de partij tegenwoordig een gematigder socialisme voor gebaseerd op de kernwaarden "menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit", fundamentele kritiek op het kapitalisme en democratisering van de maatschappij, inclusief de economie. De SP, die zich verder kenmerkt door een activistische[1] instelling, is de derde partij van Nederland in ledenaantal en Tweede Kamerzetels.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Wortels
De grondslagen van de SP werden gelegd in 1964, toen twee CPN-activisten, de Rotterdamse pijpfitter Daan Monjé en de zakenman Nico Schrevel, het op de ideeën van de Chinese leider Mao Zedong georiënteerde Marxistisch-Leninistisch Centrum (MLC) oprichtte. De twee werden hierop uit de CPN gezet. Een jaar later werd het MLC omgedoopt tot Marxistisch-Leninistisch Centrum Nederland (MLCN). Monjé stond in deze periode in contact met de Chinese ambassade in Nederland en reisde naar China, waar hij lid werd van Mao's Rode Garde. Ook de Binnenlandse Veiligheidsdienst hielp, door middel van een infiltrant, een handje mee om de partij groter te maken. De bedoeling van de inlichtingendienst was om door steun te geven aan de maoïstische beweging de CPN wind uit de zeilen te nemen. De infiltrant was grotendeels verantwoordelijk voor de oprichting van een succesvolle afdeling in Amsterdam en wist door te dringen tot het partijbestuur. Hij werd echter in de loop van 1968 ontmaskerd.[2]
In 1970 viel het MLCN uiteen in de Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (KEN of KEN(ml)) en de Marxistisch-Leninistische Partij van Nederland. Monjé en Schrevel behoorden tot de leiding van de KEN. De partij kreeg meteen bekendheid door een succesvolle wilde staking van havenarbeiders in Rotterdam te ondersteunen. De vakbonden en de CPN hadden eerder geweigerd de staking te erkennen. Monjé, die officieel geen functie had binnen de partij maar op de achtergrond de touwtjes in handen had, reisde opnieuw naar China en kreeg ter ondersteuning een bedrag van ongeveer 400.000 gulden mee.[3] Een deel van dit geld werd direct gebruikt om een drukpers aan te schaffen.
Monjé splitste zich met een aantal getrouwen in 1971 af van de KEN, nadat hij en Schrevel gebrouilleerd raakten. In oktober 1971 werd hierop de Kommunistiese Partij Nederland/Marxisties Leninisties (KPN/ML) opgericht. De reden voor de scheuring was een meningsverschil over de rol van intellectuelen in de communistische strijd. Monjé was, evenals onder andere de afdeling Nijmegen, van mening dat de 'hoofdarbeiders' (intellectuelen) niet 'de voorhoede van het proletariaat' vormden, maar de 'achterhoede', zoals in het allereerste nummer van het partijblad Tribune werd uitgelegd. De intellectuelen zouden verplicht in de fabriek moeten gaan werken, zoals velen al deden. Schrevel, gesteund door de afdeling Tilburg, zag niets in deze verplichting. Na de afsplitsing bleef zijn groep, tegen de afspraken in, de naam KEN gebruiken.
[bewerk] Beginjaren SP
De leiding van de KPN/ML kwam in handen van Monjé en de Nijmegenaren Hans van Hooft sr. en Koos van Zomeren. Van Hooft werd partijvoorzitter en was naar buiten de leider, intern deelde Monjé echter de lakens uit. Hij bleek daarbij ook het financiële brein van de partij te zijn. Vlugschriften werden niet uitgedeeld maar verkocht, hetgeen zowel een vaste kring van lezers als inkomsten voor de partijkas inhield. Nog lang gold binnen de partij het adagium dat "een actie zichzelf moet bedruipen," bijvoorbeeld door vrijwillige bijdrages van omstanders, een unicum binnen de actiewereld. Monjé had daarbij nog een spaarpotje achter de hand, in de vorm van het geld dat hij in 1970 in China kreeg, en dat naar verluidt werd bewaard in het vriesvak van Monjés ijskast. Door de relatief goede financiële situatie kon de partij in 1976 een eigen partijpand in Rotterdam aanschaffen, dat nog steeds dienst doet als partijhoofdkwartier.
De naam KPN/ML werd in oktober 1972 veranderd in Socialistiese Partij (SP), geschreven in de 'fonetiese' spelling die destijds modieus was in linkse kringen. Als reden voor de naamswijziging wordt wel genoemd dat het de partij minder vastpinde op één bepaalde ideologie. Een andere reden was dat een naam met drie '-ismes' erin te moeilijk zou zijn om te begrijpen voor het arbeiderselectoraat van de partij. Door een populistische inslag en het gebruik van diverse mantelorganisaties (in jargon "massaorganisaties") werd de SP de meest succesvolle van de vele maoïstische partijtjes: tegen het eind van de jaren '70 had de partij enkele duizenden leden.[4] Reden voor het gebruik van de massaorganisaties was de mogelijk afschrikkende werking van het etiket "socialistisch", vooral in het conservatieve Noord-Brabant waar de partij haar basis had. Onder de mantelorganisaties bevonden zich de eigen vakbond Arbeidersmacht en een huisartsenpost, Ons Medies Centrum, in Oss. Het gebruik van geweld als middel in de klassenstrijd werd afgewezen, niet uit pacifisme maar omdat gewelddadige opstanden onvermijdelijk meer slachtoffers zouden eisen aan de kant van de arbeiders dan bij de heersende klasse.[5]
[bewerk] Demaoïsatie
Het gedachtegoed van Mao zou in de Socialistiese Partij niet lang heilig zijn. Historicus Gerrit Voerman spreekt over een proces van 'demaoïsatie' dat al in 1975 ingezet werd, toen de SP tegenover de Chinese ambassadeur in Nederland haar ongerustheid uitte over de Chinese buitenlandse politiek:[6] China richtte zich steeds openlijker tegen de Sovjet-Unie in plaats van tegen het kapitalisme.[7] Het warm onthaal voor de Amerikaanse president Nixon in Peking was al reden voor flinke ergernis, maar de oproep aan westerse maoïstische partijen om de NAVO te steunen was het breekpunt voor de SP.
Gedurende de jaren tachtig nam de invloed van Monjé binnen de partij af.[8] Hij overleed in 1986. Het zwaartepunt van de beweging was inmiddels verschoven naar de industriestad Oss waar de partij sinds 1974 in de gemeenteraad vertegenwoordigd was. De ex-lasser Jan Marijnissen was een van de drijvende krachten achter dat succes geweest. Na het overlijden van Monjé in 1986 nam hij de dagelijkse leiding van de partij over. Anders dan Schrevel en Monjé destijds, was Marijnissen weinig geïnteresseerd in de vraag welke socialistische ideologie nu precies de meest correcte was. Het etiket maoïstisch verdween onder zijn leiding definitief uit beeld: politicoloog Ruud Koole schaarde de SP in 1995 nog slechts om historische redenen onder de communistische partijen.[9]
[bewerk] Gastarbeid en kapitaal
In 1983 publiceerde de SP het rapport Gastarbeid en kapitaal, waarin de rol van gastarbeiders binnen de klassenstrijd wordt uiteengezet. [10] Conclusie van het rapport was dat (vooral islamitische) gastarbeiders moesten integreren in de Nederlandse maatschappij en cultuur, wilden zij 'een waardevolle bijdrage leveren in de strijd die de arbeiders zullen moeten voeren tegen het kapitalistiese systeem'. Wie dat niet wilde zou het land moeten verlaten, met een premie van f75.000,- plus terugbetaling van een deel van de sociale lasten.
De brochure veroorzaakte een storm aan kritiek, onder andere van CPN-dagblad De Waarheid dat de SP ervan beschuldigde op jacht te zijn naar Janmaat-stemmers; termen als 'cryptofascisten' waren niet van de lucht. Deze kritiek verhinderde evenwel niet de verdere groei van de SP.[11] Later, vooral na de opkomst van Pim Fortuyn in 2001, zou Jan Marijnissen nog veelvuldig aan het rapport refereren als 'bewijs' dat de SP het 'integratieprobleem' al vroeg had erkend.
[bewerk] Landelijke opkomst
In 1991 herdefinieerde de partij haar ideologische standpunten door zich definitief af te keren van het marxisme-leninisme. Hiervoor kwamen de kernbegrippen menselijke waardigheid, de gelijkwaardigheid van mensen en de solidariteit tussen mensen in de plaats. In datzelfde jaar democratiseerde de partij zichzelf ook door het toekennen van een volwaardig lidmaatschap aan alle steunleden. De partij werd zo op slag de vijfde in Nederland qua ledenaantal. In maart 1993 werd de naam van de partij veranderd in Socialistische Partij, omdat de oude 'fonetiese' spelling achterhaald werd geacht.
Ontwikkelingen in andere partijen zorgden ervoor dat de SP zich kon profileren als de rode partij van Nederland. De PvdA had onder Wim Kok namelijk steeds meer afstand genomen van zijn rode 'ideologische veren' (zie Derde Weg, paars kabinet) en GroenLinks, waarin de grootste concurrent van de SP, de CPN, enkele jaren eerder was opgegaan, profileerde zich vooral als een progressieve milieupartij voor hoger opgeleiden.
In 1994 kwam de partij zodoende voor het eerst in de Tweede Kamer, met een fractie van twee leden: Jan Marijnissen en Remi Poppe. De leuze die bij deze verkiezingen gevoerd werd was "stem tegen, stem SP". Na de verkiezingen van 6 mei 1998 werd het aantal kamerzetels vijf. Bij de verkiezingen van 15 mei 2002 haalde de SP negen zetels. Op 22 januari 2003 wist de partij voor het eerst geen zetelwinst te behalen: de partij behield negen zetels. Wel was er een kleine stemmenwinst, en door het verlies van andere partijen (LPF en GroenLinks) werd de SP de op drie na grootste partij in de kamer. De leus bij deze verkiezingen was "stem vóór, stem SP"; dit om het negatieve imago van de SP als "Tegenpartij" af te schudden. Bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006 op 22 november 2006 boekte de SP een overwinning met 25 zetels. Ze werd daarmee de derde partij in de Kamer, achter de PvdA en het CDA.
Gerekend naar ledental was de SP al voor 2003 de vierde partij van Nederland (27.291 leden in 2002; 43.000 op 4 december 2003). In 2004 bereikte de SP qua ledenaantal de derde plaats met 44.299 leden (1-1-2005). Na de verkiezingen van november 2006 meldde de SP een ledenaantal boven de 50.000.[12]
Een belangrijk kenmerk van de veranderende SP is dat zij een grote aantrekkingskracht heeft gekregen op grote delen van traditioneel links. Daardoor heeft de SP een heel divers ledenbestand, waaronder christen-socialisten, feministen, andersglobalisten, vakbondsactivisten, revolutionair-socialisten, krakers etcetera, maar ook mensen die eenvoudigweg het sociale element een warm hart toedragen en zich door het intellectualisme en ethisch moreel-liberalisme en individualisme van andere partijen elders niet - ook niet in andere linkse partijen - thuisvoelen.
Sommige radicaal-linkse (veelal trotskistische) groeperingen raden hun leden aan om (actief) lid te worden van de SP, omdat zij menen dat het oprichten en opbouwen van een eigen partij op korte termijn minder praktisch is dan het versterken en eventueel omvormen van "de enige Nederlandse arbeiderspartij". Dergelijke groeperingen zijn o.a. Offensief, de Internationale Socialisten en de SAP.
[bewerk] Conflicten en mutaties
De SP haalde bij de verkiezingen in 2003 negen zetels. Op 2 februari 2004 werd Ali Lazrak uit de fractie gezet wegens een conflict met de SP. Hij ging hierna verder als eenmansfractie, waardoor de SP een zetel verloor. Volgens Lazrak gedroeg Marijnissen zich autoritair, volgens de SP hield Lazrak zich niet aan gemaakte afspraken, met name over de afdrachtsregeling.
In september 2005 besloot Piet de Ruiter zijn Tweede-Kamerlidmaatschap te beëindigen. Hij was toen al ruim een jaar afwezig wegens ziekte. De Ruiter werd opgevolgd door Ewout Irrgang, die bij de verkiezingen in 2003 op de twaalfde plaats stond.
Jan Marijnissen fungeerde als lijsttrekker voor de Kamerverkiezingen van 1989, 1994, 1998, 2002, 2003 en 2006. Marijnissen is tevens voorzitter en politiek leider van de SP. De titel voorzitter is overigens vooral een eretitel in de SP: de dagelijkse leiding is in handen van de partijsecretaris. Er zijn stemmen binnen de SP die vinden dat het voor Marijnissen tijd is om plaats te maken voor een nieuw gezicht. Er is evenwel geen duidelijke opvolger.
In 2005 koos het SP-congres voormalig XminY-coördinator Hans van Heijningen als nieuwe partijsecretaris.
[bewerk] Verdere groei
Bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006 won de SP 25 zetels en werd de SP ook in de Kamer de derde partij naar grootte, ook hier de VVD voorbijstrevend.
[bewerk] Maatschappijbeeld van de SP
In de statuten van de SP staat het volgende:
Artikel 3: Doel en middelen
1. De vereniging stelt zich ten doel het verwezenlijken van een socialistische maatschappij in Nederland, een maatschappij waarin de menselijke waardigheid, de gelijkwaardigheid van mensen en de solidariteit tussen mensen daadwerkelijk gestalte krijgen.
2. De vereniging tracht het doel te bereiken door:
- het organiseren van activiteiten onder primair de bevolking van Nederland, en secundair de bevolking van andere landen;
- het deelnemen aan verkiezingen
- door alle andere wettige middelen die aan het doel van de vereniging bevorderlijk kunnen zijn, een en ander in de ruimste zin van het woord.
Tevens heeft de SP een kernvisie: Heel de mens[13]. Dit stuk werd in 1999 vastgesteld door het SP-congres. Dit nieuwe beginselprogramma is een breuk met het Handvest 2000, het oude programma dat nog wel traditionele socialistische eisen zoals de nationalisering van de productiemiddelen bevatte. Men zou kunnen zeggen dat de SP hiermee een (links-)sociaaldemocratische partij is geworden.[14] Op dit moment tracht de partij echter invulling te geven aan het idee van de "democratisering van de economie," die een verregaande zeggenschap van werknemers (en mogelijk ook consumenten) binnen bedrijven, en dus socialisering van de productiemiddelen, mogelijk moet maken. In ieder geval is de SP op bepaalde punten nog wel radicaal in vorm, en staat de partij duidelijk links van de PvdA.
Het grootste schrikbeeld van de partij is de "tweedeling", waarbij alleen de rijken en machtigen de beschikking hebben over voorzieningen waar, volgens de SP, iedereen over zou moeten beschikken. Te denken valt onder meer aan gezondheidszorg en onderwijs.
[bewerk] Werkwijze
De SP is, meer dan vele andere Nederlandse partijen, sterk buitenparlementair actief, in de vorm van kosteloze maatschappelijke en sociale dienstverlening (bijvoorbeeld hulp aan minima bij aanvragen van subsidies, hulp aan de voedselbanken in samenwerking met verschillende kerken, benevens hulp aan ouderen bij het invullen van hun belastingformulieren e.d.), demonstraties en soms zelfs kraken. Binnen de SP geldt het adagium geen fractie zonder actie: volksvertegenwoordigers moeten zich ook "op straat" laten zien. Een groot deel van de leden is actief, hetzij in de voorgenoemde bezigheden, hetzij met het bezorgen van het partijblad of het voeren van campagnes.
De SP werd in 1994 door de historicus Voerman als populistisch gekenmerkt, vanwege haar sterke identificatie met het 'gewone volk' (de arbeidersklasse); een houding die volgens Voerman een erfenis is van het maoïstische concept van de 'massalijn'.[15] Volgens deze leerstelling moet een arbeiderspartij zich 'als een vis in het water' onder de bevolking begeven en haar wensen politiek vertalen, in plaats van een politiek program van bovenaf te presenteren om vervolgens hiervoor steun te vergaren.
[bewerk] Structuur
Het hoogste orgaan binnen de SP is de partijraad die tenminste vier maal per jaar bijeenkomt. De dagelijkse leiding van de partij is in handen van het dagelijks bestuur, dat onderdeel uitmaakt van het partijbestuur. Het congres komt bijeen om verkiezingsprogramma's , kandidatenlijsten, congresstukken en beginselprogramma's vast te stellen.
De partijraad bestaat uit de voorzitters van de SP-afdelingen en de leden van het partijbestuur, en vergadert onder leiding van het partijbestuur. Iedere vertegenwoordiger van een afdeling heeft stemrecht, in principe vindt stemming hoofdelijk plaats, bij aanvraag kan tot gewogen stemming overgegaan worden, waarbij iedere 50 leden van een afdeling als één stem gelden, partijbestuurders hebben altijd één enkele stem.
Het partijbestuur bestaat uit 5 in functie gekozen leden, 10 algemene bestuursleden, 21 regiobestuurders en de fractievoorzitters van de eerste- en tweedekamer en het Europees parlementen en komt in principe één keer per maand bijeen. Het partijbestuur kiest uit zijn midden een dagelijks bestuur. Het dagelijks bestuur bestaat nu uit: Jan Marijnissen voorzitter, Hans van Heijningen partijsecretaris, Marga van Broekhoven penningmeester, Rosita van Gijlswijk afdelingensecretaris, Riet de Wit scholingssecretaris en Renske Leijten ROOD, jongeren in de SP. Het partijbestuur zorgt voor de voorbereiding van de vergaderingen van de partijraad en het congres en voert de besluiten van de partijraad en het congres uit. Het partijbestuur legt verantwoording af aan de partijraad omtrent het gevoerde en te voeren beleid.
[bewerk] Volksvertegenwoordigers
De SP kent een afdrachtsregeling, die inhoudt dat partijleden die namens de SP een betaalde functie vervullen (zoals parlementariërs) het salaris dat ze voor die functie ontvangen afdragen aan de partij. Leden die een fulltime bezigheid hebben aan hun politieke taak (zoals Tweede-Kamerleden en wethouders) krijgen daarvoor een modaal salaris van de partij terug. Lidmaatschap van een gemeenteraad, echter, is een parttime functie die vrijwillig verricht wordt. Raadsleden krijgen, al naar gelang hun persoonlijke situatie, een generieke onkostenvergoeding (25% van de raadsvergoeding) of, indien dit niet toereikend is, een vergoeding op maat die de noodzakelijke onkosten (zoals reis- en verletkosten) dekt. Dit is de door de partijraad vastgestelde praktische uitwerking van het adagium 'niet op vooruit, niet op achteruit' wat statutair vastgelegd is (artikel 15, lid 4 van de statuten).
[bewerk] Tweede Kamer
De SP heeft, sinds de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2006 25 personen in de Tweede-Kamer.
- Jan Marijnissen, fractievoorzitter, lid sinds 1994.
- Agnes Kant, lid sinds 1998.
- Harry van Bommel, lid sinds 1998.
- Jan de Wit, lid sinds 1998, voorheen senator.
- Krista van Velzen, lid sinds 2002.
- Ewout Irrgang, lid sinds 6 oktober 2005, opvolger van Piet de Ruiter.
- Ronald van Raak, lid sinds 2006, voorheen senator.
- Emile Roemer, lid sinds 2006.
- Renske Leijten, idem.
- Paul Ulenbelt, idem.
- Ron Abel, idem.
- Sharon Gesthuizen, idem.
- Jasper van Dijk, idem.
- Sadet Karabulut, idem.
- Nathalie de Rooij, idem.
- Hans van Leeuwen, idem.
- Fons Luijben, idem.
- Paulus Jansen, idem.
- Remi Poppe, lid van 1994-2002 en sinds 2006.
- Arda Gerkens, lid sinds 2002.
- Rosita van Gijlswijk, lid sinds 2006.
- Henk van Gerven, idem.
- Marianne Langkamp, idem.
- Paul Lempens, idem.
- Hugo Polderman, idem.
Omdat de SP 24 landelijke kandidaten had, werd Paul Lempens, de nummer 1 uit de Kieskring Maastricht, het 25e kamerlid. Eerste Kamerlid Tiny Kox werd als 24e op kandidatenlijst eveneens gekozen, maar koos ervoor om in de Eerste Kamer te blijven. Hij werd uiteindelijk vervangen door Hugo Polderman, de nummer 5 uit de Kieskring Tilburg[16].
 Zie: Alle (voormalige) Tweede Kamerleden van de SP |
[bewerk] Eerste Kamer
De Eerste-Kamerfractie van de SP bestaat sinds de verkiezingen van 2003 uit vier personen:
- M.J.M. (Tiny) Kox, fractievoorzitter
- drs. A.H. (Anja) Meulenbelt
- dr. R.A.A.G.M. (Ronald) van Raak
- drs. T.M. (Tineke) Slagter-Roukema
Ronald van Raak zal de Eerste Kamerfractie verlaten om plaats te nemen in de Tweede Kamer. Hij zal worden vervangen door Bob Ruers die tot 2003 al lid was van de Eerste Kamer.
[bewerk] Europees Parlement
De SP maakt in het Europees Parlement deel uit van de fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links. De SP heeft twee leden in het Europees Parlement:
[bewerk] Provincies
- Groningen - 7 van de 43 zetels
- Friesland - 4 van de 43 zetels
- Drenthe - 5 van de 41
- Overijssel - 6 van de 47 zetels
- Flevoland - 6 van de 39 zetels
- Gelderland - 7 van de 53 zetels
- Utrecht - 5 van de 47 zetels
- Noord-Holland - 9 van de 55 zetels
- Zuid-Holland - 8 van de 55 zetels
- Zeeland - 5 van de 39 zetels
- Noord-Brabant - 12 van de 55 zetels
- Limburg - 9 van de 47 zetels
De SP neemt in geen enkele provincie zitting in de Gedeputeerde Staten.
[bewerk] Gemeenten
De partij levert 27 wethouders in de volgende gemeenten: Eindhoven, Groningen, Nijmegen, Haarlem, Zaanstad, Leiden, Heerlen, Oss, Hilversum, Schiedam, Doesburg, Rheden, Wijk bij Duurstede, Boxmeer, Boxtel, Valkenburg, Pekela en Reiderland. In Menterwolde trad SP-wethouder Lian Veenstra in juli 2006 enkele maanden na haar benoeming af nadat er een conflict ontstond tussen haar en de fractie van haar partij over de benoeming van een nieuwe burgemeester. Beide fractieleden stapten vervolgens uit de SP.
Daarnaast beschikt ze over 345 gemeenteraadsleden in 96 gemeenten. Verder wordt de partij in tien Amsterdamse en Rotterdamse stadsdelen vertegenwoordigd met in totaal 32 deelraadsleden.
Nederland kent geen SP-burgemeesters. De partij vindt dat burgemeesters gekozen moeten worden door hun gemeenteraden, en niet benoemd door de regering zoals nu het geval is. Daarom vindt kandidaatstelling van SP'ers voor burgemeestersposten slechts in uitzonderingssituaties plaats, als men de steun voor de kandidaat onder de bevolking groot genoeg acht.
[bewerk] Verkiezingen
De SP heeft sinds 1977 aan alle Tweede-Kamerverkiezingen deelgenomen.
- Uitslagen SP Tweede Kamer-verkiezingen
| Jaar | Lijsttrekker | Stemmen | Percentage | Zetels |
|---|---|---|---|---|
| 1977 | Remi Poppe | 24420 | 0.2 | 0 |
| 1981 | 30357 | 0.3 | 0 | |
| 1982 | 44690 | 0.5 | 0 | |
| 1986 | Hans van Hooft sr. | 31983 | 0.3 | 0 |
| 1989 | Jan Marijnissen | 38789 | 0.4 | 0 |
| 1994 | Jan Marijnissen | 118738 | 1.3 | 2 |
| 1998 | Jan Marijnissen | 303703 | 3.5 | 5 |
| 2002 | Jan Marijnissen | 560447 | 5.9 | 9 |
| 2003 | Jan Marijnissen | 609723 | 6.3 | 9 |
| 2006 | Jan Marijnissen | 1624349 | 16.6 | 25 |
[bewerk] Electoraat
Hoewel de aanhang van politieke partijen niet meer vaststaat en verkiezingsuitslagen behoorlijk kunnen schommelen valt de opmars van de SP in de afgelopen jaren op. Over de laatste tien jaar is haar aanhang verviervoudigd. De partij heeft vooral veel aanhang in het zuidoosten van Nederland, met name in Oss, de woonplaats van leider Jan Marijnissen, Nijmegen en Heerlen. Minder aanhang heeft de partij in gebieden waar veel behoudende kiezers wonen (zoals bijvoorbeeld de Bijbelgordel).
[bewerk] Leden
| Jaar | Aantal leden[17] |
|---|---|
| 1992 | 15122 |
| 1993 | 15517 |
| 1994 | 15978 |
| 1995 | 16899 |
| 1996 | 17056 |
| 1997 | 19926 |
| 1998 | 21975 |
| 1999 | 25052 |
| 2000 | 26198 |
| 2001 | 26553 |
| 2002 | 27291 |
| 2003 | 36406 |
| 2004 | 43389 |
| 2005 | 44299 |
| 2006 | 44853 |
| 2007 | 50740 |
[bewerk] Bekende leden of sympathisanten
- Co Adriaanse (voetbaltrainer)
- Adam Curry (presentator/ondernemer)
- Gretta Duisenberg (activiste)
- Bob Fosko (muzikant)
- Niko Koffeman (ondernemer/dierenrechtenactivist)
- Huub Oosterhuis (priester/dichter)
- Derk Sauer (journalist en ondernemer)
- Serge Henri Valcke (acteur) - lijstduwer in Amsterdam
- Giel Beelen (radio-dj)
- Kees Slager (journalist - auteur)
[bewerk] Symbolen
Tot 1976[18] hanteerde de SP als symbool een gestyleerd rijtje portretten van Marx, Engels, Lenin, Stalin en Mao. Dit verscheen onder andere op de voorkant van het ledenblad Tribune. Hamer en sikkel werden nauwelijks gebruikt, vanwege de associatie met het Sovjet-communisme. De SP gebruikte jarenlang een gestileerde rode vlag als logo, totdat de tomaat werd geïntroduceerd. De ster is wel terug te vinden als kroontje in de in 2006 geïntroduceerd nieuwe tomaat en als logo van de jongerenorganisatie ROOD
[bewerk] Tomaat
Sinds 1994 gebruikt de SP een tomaat als logo. Deze staat symbool voor protest. Tegelijk werd de verkiezingsleuze "Stem tegen, stem SP" geïntroduceerd (behalve in Oss, de enige gemeente waar de SP in het college zat; daar werd de leus "Verhef je stem"). Daarnaast hanteerde de partij een rood schild met de letters SP erin; dat werd gaandeweg steeds meer vervangen door de tomaat, die steeds vaker werd afgebeeld met bewegingsstreepjes en een asymmetrisch kroontje om te suggereren dat hij naar rechts wordt gegooid. Het logo werd, onder andere op promotiegadgets, posters en kleding, vaak afgebeeld op een blauwe kleur. In 2002 werd de leuze vervangen door "Stem voor, stem SP"; de uitdrukking van de veranderde houding van de SP, van pure oppositiepartij ('tegenpartij') tot regeringsalternatief.
[bewerk] Thonik
In 2006 werd de huisstijl van de SP radicaal omgegooid door ontwerpbureau Thonik. De vliegende tomaat werd vervangen door een gestyleerde variant, met een ster als kroontje. Het nieuwe logo is wat strakker en minder speels, en de tomaat is minder duidelijk, aansluitend bij het streven van de SP om minder als een oppositiepartij en meer als een alternatief gezien te worden. In het logo komt de tomaat ook laag rechts van de letters SP, waarbij het tevens een punt achter de partijnaam symboliseert. Naast het logo werd ook de layout van de website veranderd, onder meer met het lettertype Impact voor kopjes. Voor affiches gebruikte men blokkerige letters met de kleuren donkergrijs (achtergrond), wit, gifgroen en roze of rood. Ook werd de blauwe kleur van sommige promotionele items, zoals de blauwe jasjes waarin leden campagne voerden, vervangen door een rode variant met het nieuwe logo. Nu is de algemene achtergrondkleur wit en de typografie rood. Maar soms bij 'marketing-tools', zoals jacks, jasjes en schorten, precies andersom wit op rood.
Thonik werd in 2006 bekroond met de Design Prijs voor de presentatie van de campagne van de SP voor de Tweedekamerverkiezingen van 2006.
[bewerk] SoeP-Express
Op 20 oktober 2006 werd de SoeP-Express, ontworpen door de Osse kunstenaar Joep van Lieshout gepresenteerd te Amsterdam. Het is een aanhangwagentje in de vorm van een gigantische vleestomaat, uitgevoerd in polyester, waarin twee gaskomfoors de warmte produceren voor soeppannen, van waaruit een veganistische, halal, koshere en naar receptuur van Johannes van Dam door de Kleinstesoepfabriek vervaardigde, tomatensoep kan worden geserveerd voor liefhebbers.
[bewerk] Publicaties
Het partijblad van de SP, dat alle leden ontvangen, heet al sinds de oprichting Tribune. Deze naam is ontleend aan het gelijknamige CPN-partijblad (tot 1935), en aan het KEN-partijblad, de Rode Tribune. In de beginjaren van de SP was het verkopen (colporteren) van de Tribune een belangrijke bron van inkomsten voor de partij.
De SP heeft een wetenschappelijk bureau, dat simpelweg "Wetenschappelijk Bureau van de SP" heet. Dit bureau, dat slechts enkele medewerkers heeft, geeft het blad Spanning uit. Kaderleden van afdelingen ontvangen dit gratis, andere leden en buitenstaanders kunnen een betaald abonnement nemen.
De SP heeft al sinds 1996 een eigen website, die lang bekendstond als de beste partijwebsite van Nederland.
[bewerk] Zie ook
- Socialisme
- Socialistische Partij (Nederland)/Tweede Kamerleden voor een overzicht van wie er allemaal namens de SP in de Tweede Kamer hebben gezeten.
- Kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006
[bewerk] Externe link
| Bronnen en referenties: |
|
| {{{afb_links}}} | Tweede Kamerleden voor de SP (lijst) |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Ron Abel - Harry van Bommel - Jasper van Dijk - Arda Gerkens - Henk van Gerven - Sharon Gesthuizen - Rosita van Gijlswijk - Ewout Irrgang - Paulus Jansen - Agnes Kant - Sadet Karabulut - Marianne Langkamp - Hans van Leeuwen - Renske Leijten - Paul Lempens - Fons Luijben - Jan Marijnissen - Hugo Polderman - Remi Poppe - Ronald van Raak - Emile Roemer - Nathalie de Rooij - Paul Ulenbelt - Krista van Velzen - Jan de Wit |
|||
 |
Nederlandse socialistische, communistische en sociaaldemocratische partijen | |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Tot 1940: SDB - SDAP - CPH - SP (Kolthek) - RSAP |
|||
| {{{afb_links}}} | Politieke partijen in Nederland | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Vertegenwoordigd in de Staten-Generaal: Voor partijen die niet in het parlement vertegenwoordigd zijn, provinciale partijen, lokale partijen en opgeheven partijen, |
