Yarkand

Van Wikipedia

Stadspoort van Yarkand

Oude huizen in de binnenstad van Yarkand

37° 52' 00" N 77° 24' 00" O Yarkand (Mandarijns: 莎車; pinyin: Shāchē), is een stad in Oost-Turkestan, de door de Volksrepubliek China bestuurde provincie Xinjiang. Yarkand was op verschillende momenten in de geschiedenis een zelfstandig koninkrijk aan de zijderoute.

[bewerk] Geografie en bevolking

Yarkand heeft 373.492 (2006) inwoners en ligt op ongeveer 1189 meter boven de zeespiegel. Het ligt aan de zuidelijke rand van de Taklamakanwoestijn in het Tarimbekken. Rondom de stad ligt een oase die gevoed wordt door de Yarkand. De rivier ontspringt in het Kunlungebergte in het westen. De oase beslaat 3210 km², maar voor de 3^e eeuw, toen het klimaat begon te verdrogen, was dit waarschijnlijk een veel groter gebied.

Yarkand is nog steeds een voornamelijk Oejgoerse stad, in tegenstelling tot de meeste grote steden van Oost-Turkestan tegenwoordig. De landbouw en veeteelt in het gebied leveren katoen, graan, maïs, fruit (met name granaatappels, peren en abrikozen) en walnoten. Yaks en schapen grazen in de omringende steppes. Grondstoffen die in de omgeving gewonnen worden zijn aardolie, aardgas, goud, koper, lood, bauxiet, graniet en steenkool.

Yarkand ligt strategisch halverweg Khotan en Kashgar, op de splitsing met de weg naar Aksu. Het was een belangrijk punt op twee oude handelsroutes: de zijderoute van het Midden-Oosten naar China en de route van India naar Turkestan en China over de Karakorampas. Een andere route naar India en Centraal-Azië liep via Tashkurghan en de Brogholpas over de Pamir.

Yarkand in 1868, te zien zijn de stadsmuren en een galg.

[bewerk] Geschiedenis

De eerste vermeldingen van het boeddhistische koninkrijk Yarkand (in het Chinese Han-rijk ‘’Suoju’’ genoemd) komen voor in het boek van de Late Han en beschrijven de geschiedenis van Yarkand vanaf de 2^e eeuw v. Chr.. Yarkand was bijna continu in oorlog met de omringende Turkestaanse koninkrijkjes als Shanshan, Kuqa, Turpan of Khotan. In de eerste eeuw na Christus waren al deze rijkjes enige tijd schatplichtig aan het Mongoolse Xiong Nurijk. Yarkand bood lang verzet tegen de Xiong Nu waarbij ze de steun van de Han kregen. Daarna werd de regio schatplichtig aan de Han, hoewel in feite alle macht bij de individuele staatjes bleef. In 130 zond de koning van Yarkand nog belasting aan de Han-keizer, daarna komt Yarkand een tijd lang niet meer voor in de Chinese annalen. Na de slag bij Talas in 751 verdween de Chinese invloed in de regio.

Het nestorianistische christendom (6^e eeuw) en de islam (vanaf de 9^e eeuw arriveerden via de zijderoute uit het westen. In de 10^e eeuw was Yarkand onderdeel van het Oejgoerse rijk. In de 13^e eeuw moet het door Dzjengis Khan zijn veroverd. Toen Dzjengis Khan stierf, erfde zijn zoon Chagatai Khan Turkestan, hij maakte Yarkand zijn hoofdstad. Rond 1260 bracht Marco Polo een bezoek aan Yarkand, hij beschrijft de bewoners als grotendeels moslims, maar er waren ook nestoriaanse en Syrisch-Orthodoxe christelijke gemeenschappen. De stad was welvarend in die tijd, er was een overvloed aan voedsel en grondstoffen, vooral katoen.

Benedict Göez, die op zoek was naar een nieuwe route tussen India en China, bracht een jaar door in Yarkand in 1603. Hij beschreef Yarkand als een belangrijk handelscentrum en een startpunt voor karavanen. De koning van Yarkand verkocht het leiderschap over een karavaan aan de meest biedende.

Aan het einde van de 16^e eeuw was Yarkand deel van het khanaat van Kashgar. In de 18^e eeuw viel het gebied onder de Chinese Qing-dynastie. Door de gunstige positie op de handelsroute met Ladakh en India, groeide Yarkand uit tot de grootste stad in de omgeving, groter zelfs dan Kashgar.

Rond 1860 was Yarkand de hoofdstad van Kashgaria, het rijk van Yakub Beg, dat zich van Qing-China had losgemaakt. Yakub Beg ontving in 1870 en 1873 Engelse ambassadeurs, en speelde tijdens het Grote Spel de Engelsen, Russen en Chinezen tegen elkaar uit. Toen Yakub Beg in 1877 onder onduidelijke omstandigheden stierf, kwam Kashgaria weer onder gezag van de Qing te staan.

[bewerk] Historische galerij

Tekeningen van Yarkand rond 1870 (bron: T.E. Gordon 1876):

Straatscene

soldaat

vrouwen op straat

koninklijke garde

[bewerk] Bronnen en referenties

Bronnen en referenties:

(en) Gordon, T. E. 1876. The Roof of the World: Being the Narrative of a Journey over the high plateau of Tibet to the Russian Frontier and the Oxus sources on Pamir. Edinburgh. Edmonston and Douglas. Herdrukt: Ch’eng Wen Publishing Company. Taipei. 1971.
(en) Hill, John E. 2003. "Annotated Translation of the Chapter on the Western Regions according to the Hou Hanshu." (2e druk) [1]
(en) Hulsewé, A. F. P. and Loewe, M. A. N. 1979. China in Central Asia: The Early Stage 125 BC – AD 23: an annotated translation of chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty. E. J. Brill, Leiden.
(en) Puri, B. N. Buddhism in Central Asia, Motilal Banarsidass Publishers Private Limited, Delhi, 1987. (2000 herdruk).
(en) Shaw, Robert. 1871. Visits to High Tartary, Yarkand and Kashgar. Reprint with introduction by Peter Hopkirk, Oxford University Press, 1984. ISBN 0-19-583830-0.
(en) Stein, Aurel M. 1907. Ancient Khotan: Detailed report of archaeological explorations in Chinese Turkestan, 2 vols. Clarendon Press. Oxford. [2]
(en) Stein, Aurel M. 1921. Serindia: Detailed report of explorations in Central Asia and westernmost China, 5 vols. London & Oxford. Clarendon Press. Reprint: Delhi. Motilal Banarsidass. 1980. [3]