Armand Jean Richelieu

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

kardynał Richelieu

Armand-Jean du Plessis de Richelieu (ur. 9 września 1585 - zm. 4 grudnia 1642) - francuski książę, kardynał.

Spis treści

1 Życie i działalność
2 Richelieu w literaturze
3 Literatura
4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Życie i działalność

Ojcem Armanda był Franciszek du Plessis, szlachcic ze zubożałej rodziny, który wzbogacił się dzięki małżeństwu z Zuzanną La Porte, córką paryskiego adwokata prowadzącego interesy Zakonu Maltańskiego. Mieli piątkę dzieci - trzech synów (Armand-Jean był z nich najmłodszy) i dwie córki. Nie wiadomo dokładnie, gdzie urodził się przyszły kardynał. Sam twierdził, że jest rodowitym paryżaninem. Inni zapewniali, że przyszedł na świat w rodzinnych dobrach w Richelieu. Wiadomo tylko, że poród był bardzo ciężki, a zarówno matka, jak i syn, byli bliscy śmierci. Został ochrzczony w paryskim kościele św. Eustachego, a imię otrzymał po swoim ojcu chrzestnym, marszałku Armandzie de Biron.

Richelieu przygląda się oblężeniu La Rochelle

W 1606 został mianowany przez Henryka IV, biskupem Luçon (sakrę otrzymał 17 kwietnia 1607). W 1622 papież Grzegorz XV mianował go kardynałem. W 1624 powołany przez Ludwika XIII na pierwszego ministra. Wprowadził szereg reform m.in.: zabronił posiadania prywatnych armii przez bogate rodziny, zakazał pojedynkowania się. W latach 1625 - 1628 prowadził wojnę z hugenotami, jedną z głównych sił przeciwnych królowi. W 1629 wydał edykt łaski nakazujący hugenotom zrezygnowanie z samodzielności politycznej oraz oddania twierdz. Powołał do życia gazetę jako propagandę.

W 1635 założył Akademię Francuską, której zadaniem było stworzenie literackiego języka francuskiego. Rozbudował armię i flotę. Podjął politykę podbojów kontynentalnych, współzawodnicząc z Anglią. Chciał osłabić Habsburgów więc utrzymywał dobre kontakty z Turcją.

Wprowadził Francję do koalicji protestanckiej, w której skład wchodziły: Anglia, Holandia, Dania oraz Szwecja, tuż przed wojną trzydziestoletnią (1618-1648). W czasie tej wojny wsparł finansowo Szwedów, walczących na terenie Niemiec, podwyższajac podatki, co doprowadziło do powstania szlachty i chłopów.

W 1641 zawiązano przeciw niemu spisek, na czele którego stanęli Gaston, książę Orleanu, François de Thou i markiz Cinq-Mars - faworyt Ludwika XIII, syn długoletniego przyjaciela Richelieu. Kardynał sam przedstawił młodego markiza królowi, sądząc że takiego faworyta będzie mógł z łatwością kontrolować. Pomylił się, ale spisek i tak został wykryty oraz uniemożliwiony. Cinq-Mars został ścięty, a Gaston Orleański opuścił Fracnję.

Richelieu umarł w 1642 i pozostawił testament w którym tłumaczył swoje postępowanie. Jest w nim m.in. napisane, że: chciał żeby Ludwik XIII był najwyższym władcą, przywrócić granice starożytnej Galii, żeby ludzie czuli przed królem respekt. Aby najważniejszy był król a dopiero potem państwo, czyli chciał wprowadzenia absolutyzmu. Po nim funkcję pierwszego ministra Francji objął rekomendowany przez niego kardynał Jules Mazarin.

Mówiono, że nienawidził żony swojego władcy, Anny Austriaczki. Podobno prześladował ją ze wszystkich sił, bo kiedyś nie chciała obdarzyć go uczuciami. Za życia był znienawidzony przez Francuzów, ponoć nawet przez samego króla, swego pana. Doceniono go dopiero po śmierci. Za czasów Mazariniego wspominano go jako najlepszego ministra w historii Francji. Wiele zawdzięczał Marii Medycejskiej, matce Ludwika XIII, która w czasie swej regencji powierzyła mu najważniejsze funkcje państwowe.

Richelieu został pochowany w kościele Sorbony.

[edytuj] Richelieu w literaturze

Gdy Aleksander Dumas zrobił go jednym z głównym bohaterów swej powieści "Trzej Muszkieterowie", opisał go jako prawdziwego męża stanu, makiawielicznego i oddanego swej służbie w rządzie. Na tej podstawie popularna tradycja przekazuje jego obraz jako osoby niemal złowrogiej (co nie znajduje jednak potwierdzenia w powieści). Doprowadziło to do powstania zafałszowanego wizerunku Richelieu jako tyrana w oczach zarówno Francuzów, jak i innych narodowości.

Richelieu złamał potęge hugenotów, którzy przez swoje przywileje państwo w państwie, przeciwstawiając się wzmocnieniu władzy centralnej. Dopiero po ich pokonaniu w rezultacie wojny, gdy nie zagrażali już jego polityce, przyznał im wolność wyznania specjalnym edyktem. Następnie złamał potęgę arystokracji: burzył zamki opornych, konfiskował dobra, ścinał tych którzy spiskowali. Dokonawszy tego mógł zabrać się za budowę silnego i scentralizowanego państwa.

Richelieu był merkantylistą - oznacza to, że ograniczył import, a chronił i popierał przemysł francuski, rozbudował flotę. Dbał o rozwój nauki- założył akademię francuską. W polityce zagranicznej wyniósł Francję do pozycji mocarstwowej.