Fëanor

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Fëanor, fikcyjna postać ze stworzonej przez J. R. R. Tolkiena mitologii Śródziemia.

Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.

Fëanor, elf, Noldor najstarszy z synów Finwëgo (jedyny z małżeństwa Finwëgo z Miriel), przyrodni brat Fingolfina i Finarfina, najpotężniejszy z Noldorów, przywódca ich buntu przeciwko Valarom, twórca własnego pisma - Tengwaru, twórca Silmarilów. Zginął w Mithrimie podczas bitwy Dagor-nuin-Giliath. Prawdziwe jego imię brzmiało Kurufinwe (kuru "umiejętność) i nadał je swemu piątemu synowi, lecz był powszechnie znany pod imieniem nadanym mu przez matkę: Feanaro "Duch Ognisty", w wersji sindarińskiej Feanor.

[edytuj] Początki

Feanor, już jako niemowlę osierocony przez matkę, był niezwykłym elfem - wyjątkowo dobrze się rozwijał, był niezwykle piękny, wysoki, miał czarne włosy, lecz to jego charakter świadczył o jego wyjątkowości. Był władczy, uparty, we wszystkich dążeniach okazywał zapał i stałość, niezwykle przenikliwy i zręczny. Jeszcze jako młodzieniec udoskonalił Tengwar - pismo używane później przez wiele lat. Lecz największe zdolności objawiły się w jego sztuce kuźniczej i zdobniczej. Tworzył najwspanialsze klejnoty - "Początkowo były to klejnoty białe i bezbarwne, lecz w świetle gwiazd lśniły niebieskimi i srebrnymi płomykami jaśniej niż Helluin (gwiazda); wytwarzał też inne kryształy, w których można było zobaczyć rzeczy odległe, w pomniejszeniu, lecz wyraźnie, jak gdyby oczyma orłów Manwego." (Silmarillion)

Mając jeszcze niewiele lat ożenił się z córka doskonałego kowala (od którego nauczył się wiele z dziedziny obróbki kruszców i kamieni) - Nerdanelą. Urodziła mu siedmiu synów - Maedhrosa, Maglora, Celegorma, Caranthira, Curufina, Amrod i Amrasa. Wtedy to także jego ojciec, poślubił Indis, która urdziła mu Fingolfina i Finarfina. Feanor nie polubił jednak przybranej rodziny - trzymał się od nich z daleka, udoskonalając swoje rzemiosło i wiedzę. Był to jeden z ważniejszych powodów późniejszych tragicznych wydarzeń. Wiele lat później, już po uwolnieniu, Melkor, pchany zawiścią i nienawiścią do Feanora, rozgłaszał plotki o jego wspaniałych dziełach, powstałych pod kierunkiem Melkora. Lecz Feanor od zawsze głęboko nienawidził Melkora i nigdy się z nim nie przyjaźnił, ani nie szukał u niego rad, co czynił, wyjątkowo, tylko u Nerdaneli, lecz tylko w krótkim pierwszym okresie małżeństwa.

[edytuj] Dorosłość, Silmarile i pierwsze skazy

Feanor, już w pełni sił, szukając pomysłu na utrwalenie na wieczność chwały Valinoru, postanowił stworzyć Silmarile. Użył do tego wszystkich swych umiejętności i całej swej mocy. Udało mu się je stworzyć - jego najwspanialsze dzieło, które mocno pokochał. Jednak zawistnemu Melkorowi udało się go omotać, mówiąc o rozległych krainach Śródziemia przeznaczonych przez Valarów dla, jak mówił, słabej rasy ludzkiej. Feanor był pierwszym elfem, który się o niej dowiedział. Rozbudził tym samym w sercu Feanora żądzę wolności i rozleglejszych królestw. Chciał w ten sposób zdobyć Silmarile, jak do tej pory nie uchwytne dla niego. Wprawdzie Feanor na wielkie uroczystości stroił czoło tymi klejnotami, lecz zazwyczaj trzymał je ściśle strzeżone, zamknięte w najgłębszych skrytkach swego skarbca w Tirionie.

Wtedy to też, między Feanorem a Fingolfinem, poważanymi książętami Noldorów, zrodziła się zazdrość o prawa, majątek i uwagę ich ojca - Finwego. Melkor wykorzystał okazję, puszczając w obieg plotkę, która dotarła do uszu Feanora. Mówiła ona o planowanym spisku Fingolfina, który zamierzał ponoć przejąć całą władzę tylko dla siebie. Działo się to podobno za przyzwoleniem Valarów, którym nie podoba się, iż Silmarile znajdują się w Tirionie, zamiast być oddane pod ich pieczę. Rozgniewany Feanor urządził tajemną kuźnię, o której nawet Melkor nic nie wiedział, tworząc tam wspaniałą broń i zbroje.

[edytuj] Morgoth

Gdy Feanor pierwszy otwarcie wystąpił przeciw Valarom, publicznie (niesłusznie) oskarżając Fingolfina o próby przejęcia jego pierwszeństwa przed ich wspólnym ojcem - Finwem, uznali go za głównego wichrzyciela. Valarowie więc skazali go na dwunastoletnie wygnanie z Tirionu, uświadamiając sobie jednocześnie podłe uczynki Melkora. Feanor zbudował więc w górach Formenos - zamek i skarbiec, w którym przechowywane były różne kosztowności i broń, a Silmarile zamknięte były w komnacie z żelaza. Tam też się przeniósł do ukochanego syna król Finwe, zostawiając Fingolfinowi władzę nad Noldorami w Tirionie.

Pewnego dnia Melkor zjawił się w Formenos, próbując na nowo rozbudzić w nim buntownicze myśli i proponując pomoc w ucieczce do Krain Zewnętrznych. Powiedział mu także o domniemanym niebezpieczeństwie, jakie wisi nad jego Silmarilami. Tu wszakże przechytrzył i trafił dalej niźli mierzył, dotknął słowami najgłębszego sekretu i rozniecił ogień gorętszy, niż to było potrzebne do jego celów: płomienny wzrok Feanora przebił piękne pozory Melkora. Feanor zrozumiał, że Melkor pożąda Silmarilów. Wtedy nienawiść wzięła górę nad lękiem i Feanor przeklął Melkora rozkazując mu odejść natychmiast. Wtedy to upokorzony Melkor uciekł (jak wszyscy myśleli) z Valinoru, a z tej okazji Valarowie rozkazali Feanorowi przyjść na uroczystości z okazji ucieczki Melkora. Feanor przybył, lecz skromnie ubrany i bez Silmarili. Jednakże spotkał się przed tronem Manwego z Fingolfinem i książęta pojednali się, przynajmniej w słowach. Wtedy to, niespodziewanie Drzewa Valinoru zostały zniszczone zalewając wszystko ciemnością. Valarowie poprosili więc Feanora o zniszczenie Silmarili, żeby uzyskać światło niezbędne do odzyskania światła, zniszczonego przez Melkora i Ungoliantę. Odmówił jednak. Wysłannicy powiedzieli wkrótce jednak, że Melkor rozbił także skarbiec Feanora i zabrał wszystkie klejnoty nagromadzone w Formenos, zabijając jednocześnie Finwego.

"Usłyszawszy to Feanor wstał, podniósł przed tronem Manwego rękę i przeklął Melkora, nazywając go Morgothem - Czarnym Prorokiem Świata; odtąd już zawsze pod tym imieniem znany był Melkor wśród Eldarów" (Silmarillion). Jednak Feanor bardziej cierpiał po stracie Finwego niż Simarili i długo rozpaczał w ciemnościach, bowiem żaden w świecie syn - elf czy też człowiek - nie czcił głębiej niż on swego rodzica.

[edytuj] Ucieczka Noldorów

Po pewnym czasie Feanor zjawił się w Tirionie, wbrew woli Valarów, którzy nałożyli na niego wyrok banicji. Przybyło wiele Noldorów, ciekawych, co im powie Feanor. Tej nocy wygłosił mowę, której Noldorowie nigdy nie zapomnieli.

"Namiętne, surowe słowa, tchnące dumą i gniewem, oszołomiły słuchaczy. Gniew i nienawiść Feanora zwrócone były głównie przeciw Morgothowi, a jednak wiele z tego, co mówił, opierało się na kłamstwach Nieprzyjaciela. Rozpacz po zamordowanym ojcu i żal po zrabowanych Silmarilach zmąciły mu umysł. Ogłosił się królem wszystkich Noldorów, jako spadkobierca Finwego, i jawnie wzgardził postanowieniami Valarów. Mówił długo, wzywał Noldorów, żeby poszli za nim, własnym męstwem zdobyli wolność i wielkie królestwa w krajach Wschodu, zanim będzie za późno; powtarzał kłamstwa Melkora, że Valarowie zwabili ich podstępnie i trzymają w niewoli, ponieważ chcą oddać Śródziemie rodzajowi ludzkiemu. Wielu Eldarów po raz pierwszy wtedy usłyszało, że ma przyjść na świat to Drugie Pokolenie." (Silmarillion)

Potem Feanor złożył wraz ze wszystkimi synami straszliwą przysięgę. Przyrzekli ścigać zemstą i nienawiścią aż do końca świata Valara, demona, elfa czy też człowieka z nie narodzonego jeszcze ludzkiego plemienia, każdą istotę dużą czy małą, dobrą czy złą, jakiekolwiek stworzenie, które zjawi się odtąd aż po kres czasu, jeśli spróbuje przywłaszczyć sobie, zagarnąć lub przetrzymywać Silmarile, należne z prawa Feanorowi i jego rodowi.

W końcu Feanorowi udało się przeciągnąć większość słuchaczy na swoją stronę. Wyruszyli. Wyprawa składająca się z lojalnych Feanorowi elfów, wędrujących na przedzie, i mniej chętnego, ociągającego się hufca Fingolfina, szła na północ. Ochłonąwszy jednak z pierwszego uniesienia, Feanor zastanowił się i zrozumiał, że wielka gromada nie zdoła pokonać niezliczonych mil drogi na północ i przeprawić się za morze bez statków; budowa floty zajęłaby za dużo czasu, nawet gdyby Noldorowie mieli w swoich szeregach wprawnych szkutników. Postanowił więc jednak słynących ze swych statków Telerich przeciągnąc na swoją stronę. Jednak w Alqualonde nie udało mu się, gdyż Teleri byli mocniej związani i bardziej lojalni wobec Valarów.

Feanor po odmowie długo się zastanawiał, pogrążonyw czarnych myślach. Postanowił jednak, bez względu na koszty zając statki Telerich. Ci jednak stawili silny opór. Tak rozpoczęło się Pierwsze Bratobójstwo. Jednak spóźniony hufiec Fingolfina, widząc nadchodzącą klęskę swych rodaków postanowił pomóc, co zrobił skutecznie.

Noldorowie opanowali więc statki i wyruszyli. Morze jednak wzburzyło się przeciw zabójcom, rozpętując sztorm, który zabił wielu Noldorów. Więcej szczegółów o tym Bratobójstwie w Alqualonde można znaleźć w żałobnej pieśni "Noldolante, Upadek Noldorów", którą Maglor ułożył, nim zaginął.

W czasie wędrówki, herold Manwego (prawdopodobnie Namo) ogłosił im, że Ród Feanora, tak samo jak wszyscy ich poplecznicy zostaje przeklęty przez Valarów i że nigdy nie zdobędą Silmarili. Wtedy to wielu spośród Noldorów wrócił do Valinoru, gdzie uzyskali przebaczenie. Po długiej męczącej podrózy, dotarli do Helcaraxe, gdzie, bezpiecznie, statkami, mogła przeprawić się tylko część Noldorów. Feanor i jego synowie postanowili zawładnąć całą flotyllą i wymknąć się cichcem; od dnia bitwy w Alqualonde zatrzymali władzę nad statkami, a ich załogi składały się wyłącznie z elfów oddanych bez zastrzeżeń Feanorowi i tych, którzy brali bezpośredni udział w bitwie z Telerimi. Udało im się to bez przeszkód, zostawili jednak hufiec Fingolfina, który poniósł olbrzymie straty podczas samotnej przeprawy do Śródziemia. Feanor wylądował przy ujściu fiordu zwanego Drengist, wrzynającego się głęboko w krainę Dor-lomin.

[edytuj] Beleriand

Feanor wraz ze swymi ludźmi osiedlił się w Beleriandzie, gdzie (w czasie pierwszego obozowiska) niespodziewanie zaatakował ich Morgoth (szczegóły w Dagor-nuin-Giliath). Zwyciężyli jednak, lecz był to dopiero początek wojen o Beleriand

Feanor zginął w Mithrimie na granicy Dor Daedeloth (kraju otaczającego siedzibę Morgotha), podczas bitwy Dagor-nuin-Giliath, w której szturmując Angband, bohatersko walczył z balrogami, raniony śmiertelnie został przez Gothmoga. "Nie miał wszakże pogrzebu ani grobowca, bo ognisty duch opuszczając ciało spalił je na popiół (...)" Silmarillion Stało się to w pierwszych dniach Pierwszej Ery

Ród Feanora

Mahtan   Miriel = Finwë = Indis  
   |        |           |
Nerdanela  =  Fëanor Fingolfin i Finarfin
           |
          ------------------------------------------------------
          |        |       |          |         |       |      |
      Maedhros  Maglor  Celegorm  Caranthir  Curufin  Amrod  Amras 
                                                |  
                                             Celebrimbor