Filip-Antoni d'Ornano
Z Wikipedii
Hrabia Filip-Antoni d'Ornano (fr. Philippe-Antoine d'Ornano, Comte de l'Empire, 17 stycznia 1784, Ajaccio - 13 października 1863, Vincennes), był marszałkiem i parem Francji i drugim mężem Marii Walewskiej.
Filip Antoni, rodzony brat cioteczny Napoleona, był synem pułkownika Gwardii Narodowej Ludwika d'Ornano (1744 - 1816) i Izabelli Marii Bonaparte (1749 - 1816), siostry Karola Marii, ojca Napoleona. Pochodził ze starożytnego rodu korsykańskiego, który dał Francji dwóch marszałków i Korsyce bohatera walk wyzwoleńczych, Sampiero Corso. Jako szesnastoletni chłopiec Filip zaciągnął się w randze podporucznika do V pułku dragonów armii Republiki Francuskiej i brał udział w kampanii w Italii w latach kalendarza rewolucyjnego VII, VIII i IX. Wysłany z ekspedycją Leclerca na Haiti, służył mu jako adiutant. W roku 1808 uzyskał tytuł hrabiego Cesarstwa Francuskiego ( w rodzinie Ornano było parę tytułów hrabiowskich, nadanych jeszcze przez Walezjuszy i Burbonów, ale nie przysługiwały linii Filipa Antoniego). Po powrocie do Francji walczył jako kapitan w swym dawnym V pułku dragonów i odznaczył się w bitwie pod Austerlitz, gdzie jego oddział zdobył parę armat. Potem służył w tym samym pułku w czasie napoleońskiej inwazji Hiszpanii, gdzie szczególnie wyróżnił się 5 maja 1811 roku prowadząc bohaterską szarżę kawalerii w czasie bitwy pod Fuentes de Oñoro - otrzymał wtedy na polu bitwy rangę generała brygady.
W czasie kampanii rosyjskiej roku 1812 Ornano był dowódcą brygady lekkiej kawalerii i odznaczył się przy sforsowaniu Niemna (25 czerwca) oraz w bitwie pod Borodino (7 września, otrzymał wtedy stopień generała dywizji). Ciężko ranny w bitwie pod Krasnym (18 listopada) uznany został za poległego i miał być wrzucony do masowego grobu, czemu na szczęście przeszkodził jego adiutant Delaberge.
W kampanii roku 1813 Ornano dowodził dywizją dragonów i pod koniec kampanii, po śmierci marszałka Bessières całą kawalerią francuską, biorąc udział m.in. w bitwie pod Lipskiem. Po klęsce wojsk francuskich był od 24 stycznia 1814 komendantem obrony Paryża. Po upadku Napoleona przeszedł do Burbonów (pytany o to przez późniejszą żonę, Marię Walewską, odrzekł:- Jako żołnierz służę Francji, a nie poszczególnemu władcy). Mimo to w czasie Stu dni powrócił do cesarza, ale ciężko ranny w pojedynku nie mógł wziąć udziału w bitwie pod Waterloo.
W roku 1816 Filip Antoni poślubił Marię Walewską. Znał ją od r. 1807, od przyjęcia u ks. Józefa Poniatowskiego w warszawskim Pałacu pod Blachą, gdzie go Marii przedstawił towarzysz broni z Haiti, Ledóchowski. Żywił do niej głębokie uczucie już od mn.w. r.1814, ale Maria, która miała tylko cywilny rozwód z małżonkiem Anastazym Walewskim, czekała na jego śmierć (do 1815). Po ślubie Filip poświęcił się z pełnym oddaniem wychowaniu jej dwóch synów. Aleksander Walewski przez całe życie kochał go i czcił i nazywał zawsze "ukochanym ojcem". W roku 1817 Ornanom urodził się jedyny syn, Rudolf August. Maria wkrótce potem zmarła i pogrążony w rozpaczy Filip, wdowiec w wieku lat 33, nigdy więcej się nie ożenił.
Wszystko to działo się w Belgii, gdyż Ludwik XVIII nie przebaczył Ornanowi zdrady i skazał go na banicję. Dopiero Karol X przywrócił Filipa do łask i powierzył mu w roku 1828 inspektorat kawalerii i stanowisko prezesa komisji egzaminacyjnej w Szkole Wojskowej w Saint-Cyr-l'Ècole.
Za panowania Ludwika Filipa Ornano był dowódcą IV dywizji kawalerii i brał udział w stłumieniu legitymistycznego powstania w Vendée (1832), za co król mianował go parem Francji.
Po rewolucji roku 1848 Ornano wycofał się początkowo z życia publicznego, ale kuzyn Napoleon III wkrótce namówił go do powrotu. Filip Antoni został w 1849 deputowanym z departamentu Indre-et-Loire, w roku 1852 senatorem, w tym samym roku Wielkim Kanclerzem orderu Legii Honorowej, w 1853 gubernatorem Kościoła Inwalidów i wykonawcą testamentu Napoleona I. W dzień uroczystego przeniesienia trumny Napoleona z kaplicy św. Hieronima do granitowego sarkofagu, w którym do dziś spoczywa, 2 kwietnia 1861, Filip Antoni d'Ornano został mianowany marszałkiem Francji. Zmarł osiemnaście miesięcy później. Nazwiskiem jego nazwano jeden z bulwarów paryskich.
[edytuj] Bibliografia
- Antoine Philippe Rodolphe Comte d'Ornano, Marie Walewska, "épouse polonaise" de Napoléon, Paris 1937
- Biographie Générale, Tome 38, Paris 1862
- Zobacz także: Ród Ornano
