Hedgehog

Z Wikipedii

Hedgehog (ang. jeż) - wieloprowadnicowy miotacz bomb głębinowych do zwalczania okrętów podwodnych przez okręty nawodne, konstrukcji brytyjskiej, wprowadzony podczas II wojny światowej.

[edytuj] Powstanie i rozwój

Hedgehog, określany w polskiej literaturze jako "jeż" (od tłumaczenia angielskiej nazwy), został opracowany po pierwszych doświadczeniach bitwy o Atlantyk, kiedy to pojawiła się potrzeba wprowadzenia skuteczniejszej broni do zwalczania niemieckich okrętów podwodnych (U-Bootów), niż zrzutnie lub miotacze bomb głębinowych. Broń opracowano i testowano w Wielkiej Brytanii w 1941 roku, a produkowano od 1942 roku. Montowano ją przede wszystkim na okrętach przeznaczonych do eskortowania konwojów, głównie klasy fregat i niszczycieli eskortowych, w tym na starszych niszczycielach przebudowywanych na eskortowe (np. ORP Burza), często na miejscu demontowanego działa na dziobie. Stosowano ją także na okrętach innych klas używanych do eskortowania konwojów, np. na oceanicznych trałowcach. Pierwszy okręt podwodny zatopiono za jego pomocą dopiero w listopadzie 1942; wzrost skuteczności nastąpił po dalszym wypracowaniu taktyki użycia i wprowadzeniu nowszych sonarów w 1944.

System ten następnie był stosowany także w marynarkach innych państw alianckich, w tym na okrętach amerykańskich i, za pośrednictwem programu pomocy Lend-Lease, radzieckich. Amerykanie opracowali również własną zbliżoną broń o nazwie Mousetrap. Hedgehog stosowany był także po II wojnie światowej w marynarkach wielu państw, używających brytyjskich lub amerykańskich okrętów. Z kolei w ZSRR od 1949 produkowano jego zmodyfikowaną kopię o oznaczeniu MBU-200, rozwiniętą w 1956 w system MBU-600 o większym zasięgu (600 m). W marynarce brytyjskiej Hedgehog został zastąpiony po wojnie przez miotacz Squid, który wszedł do użycia jeszcze podczas wojny.

[edytuj] Opis konstrukcji i użycia

Hedgehog był 24-prowadnicowym miotaczem niekierowanych bomb głębinowych (określanych w części literatury jako granaty głębinowe lub nieprawidłowo jako pociski rakietowe), miotanych z mechanizmu analogicznego do moździerza trzonowego.

W odróżnieniu od typowych bomb głębinowych, które wybuchały na zadanej głębokości, rażąc okręt podwodny o ile znajdował się w polu wybuchu, pociski "jeża" miały zapalniki kontaktowe, wybuchające jedynie przy trafieniu w okręt podwodny. Miało to takie zalety, jak brak zakłócenia pracy stacji hydrolokacyjnej przez wybuchy bomb w przypadku braku trafienia w okręt podwodny oraz możliwość szybkiej weryfikacji, czy cel został trafiony. Odpadała również konieczność ustalania głębokości, na jakiej znajdował się okręt podwodny i nastawiania odpowiedniej głębokości wybuchu bomb. W odróżnieniu od bomb głębinowych, pociski "jeża" wystrzeliwane były przed dziób okrętu, więc nie było również konieczności przepłynięcia nad pozycją okrętu podwodnego w celu zaatakowania go zrzutniami lub miotaczami bomb głębinowych znajdującymi się na rufie, który to manewr powodował z reguły zerwanie kontaktu stacji hydrolokacyjnej z okrętem podwodnym i zwiększał szanse wykonania uniku przez okręt podwodny. W rezultacie, broń ta charakteryzowała się większą skutecznością zwalczania okrętów podwodnych niż konwencjonalne bomby głębinowe.

W celu uzyskania odpowiednio dużego prawdopodobieństwa trafienia, po zlokalizowaniu okrętu podwodnego, pociski "jeża" odpalane były jedną salwą, w odstępach 0,1-0,2 sekundy. Dzięki rozstawieniu prowadnic wyrzutni, wpadały do wody w odległości ok. 200-250 m przed dziobem okrętu, pokrywając powierzchnię w kształcie elipsy o wymiarach ok. 45 m x 35 m. W przypadku trafienia jednej z bomb w okręt podwodny, zwykle wybuchały też pozostałe bomby na skutek fali uderzeniowej. W przeciwnym wypadku, uszkodzenia okrętu podwodnego od wybuchu jednej bomby bywały niewielkie.

Sama wyrzutnia składała się ze skrzyni z 24 nachylonymi prętami, służącymi jako prowadnice, na których nasadzone były tuleje pocisków. Materiał miotający znajdował się w tulejach. Wyrzutnia mogła być obracana na ok. 25-30 stopni na boki. Ponowne załadowanie wyrzutni zajmowało ok. 3 minuty.

Poważną wadą "jeża" był duży odrzut przy oddawaniu salwy co uniemożliwiało zainstalowanie tego typu wyrzutni na małych okrętach patrolowych, wady tej pozbawiony był amerykański odpowiednik tej broni Mousetrap.

• Ciężar pocisku: 29,5 kg
• ciężar głowicy bojowej: 15,9 kg
• średnica pocisku: 180 mm
• zasięg broni: ok. 200-250 m
• prędkość opadania w wodzie: 6,7 - 7,2 m/s