Norma semiimperatywna
Z Wikipedii
Norma semiimperatywna (ius semidispositivum) to norma prawna wyznaczająca pewne ramy postępowania, dająca swobodę stronom stosunku prawnego, ale w pewnych tylko granicach.
Normy semiimperatywne, wraz z normami względnie wiążącymi (ius dispositivum), są charakterystyczne dla stosunków zobowiązaniowych, a w szczególności stosunków umownych, między podmiotami niezależnymi i równymi z formalnego punktu widzenia. Ustawodawca dostrzegając jednak ekonomiczną nierówność między niektórymi podmiotami decyduje się na wprowadzenie norm chroniących słabszą stronę stosunku prawnego a zarazem gwarantujących tzw. swobodę umów, czyli właśnie normy semiimperatywne. Strony mogą regulować swoje uprawnienia i obowiązki w sposób odmienny od dyspozycji zawartej w takiej normie, jednak aby zmiany takie były skuteczne muszą być one korzystniejsze dla strony słabszej. Normy semiimperatywne wyznaczają więc stronie słabszej minimalny zakres uprawnień (których nie można bardziej ograniczyć) i maksymalny zakres obowiązków (których nie można zwiększać).
Normy semiimperatywne stosuje się w Prawie konsumenckim, np. konsument ma prawo odstąpienia od umowy z przedsiębiorcą w ciągu określonego czasu bez podania przyczyny. W umowie strony mogą jednak ten czas wydłużyć, nie mogą zaś tego okresu skrócić lub w ogóle wyłączyć możliwość odstąpienia od umowy przez konsumenta. Innym przykładem zastosowania norm semiimperatywnych są normy Prawa pracy, określające minimalne standardy, jakie powinien zapewnić pracodawca pracownikowi - standardy lepsze są dozwolone, ale niekonieczne.
| norma prawna |
| elementy składowe normy: hipoteza | dyspozycja | sankcja normy sprzężone: norma sankcjonowana | norma sankcjonująca |
| Podziały norm prawnych: |
| ze względu na hipotezę: normy ogólne | normy jednostkowe | normy generalne | normy indywidualne
ze względu na dyspozycję: normy abstrakcyjne | normy konkretne ze względu na sankcję: lex plus quam perfecta | lex perfecta | lex minus quam perfecta | lex imperfecta ze względu na obowiązywanie: ius cogens | ius dispositivum | ius semidispositivum |
