Sąd Najwyższy
Z Wikipedii
Sąd Najwyższy jest naczelnym organem władzy sądowniczej w danym kraju.
[edytuj] Sąd Najwyższy w Polsce
Polski Sąd Najwyższy powołany jest do:
- Sprawowania wymiaru sprawiedliwości - przede wszystkim przez rozpoznawanie spraw, a także środków odwoławczych od orzeczeń sądów powszechnych i sądów wojskowych.
- Rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego.
- Opiniowania ustaw i innych aktów normatywnych.
- Sąd Najwyższy może także wykonywać inne czynności przekazane przez ustawy.
Polski Sąd Najwyższy działa na podstawie Konstytucji i ustawy z 23 listopada 2002 o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2002 Nr 240, poz. 2052 ze zm.).
[edytuj] Historia
[edytuj] Organy Sądu Najwyższego
- Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
- Prezes Sądu Najwyższego (dla każdej z izb)
- Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego
- zgromadzenie sędziów izby Sądu Najwyższego (dla każdej z izb)
- Kolegium Sądu Najwyższego
W Sądzie Najwyższym działają także (ale nie są to organy SN):
- Kancelaria Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
- Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego
[edytuj] Izby Sądu Najwyższego
- Cywilna
- Karna
- Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
- Wojskowa
Pracami każdej z izb kierują Prezesi Sądu Najwyższego, a izby dzielą się dalej na wydziały.
[edytuj] Funkcje Sądu Najwyższego
- Rozpoznawanie kasacji wnoszonych od prawomocnych orzeczeń sądów odwoławczych kończących postępowanie sądowe.
- Podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce.
- Stwierdzenie ważności wyborów: do sejmu, senatu, na prezydenta, a także prawomocność referendum ogólnokrajowego i konstytucyjnego.
[edytuj] Sędziowie Sądu Najwyższego
Cechą najwyższych organów sądowniczych w każdym państwie jest to, iż orzekają w nich najbardziej uznane autorytety w dziedzinie prawa.
Nie inaczej jest w Rzeczypospolitej Polskiej. Do Sądu Najwyższego powoływani są z jednej strony bardzo znani przedstawiciele nauki prawa, a z drugiej sędziowie z bardzo dużym doświadczeniem. Ma to zapewnić zarówno wysoki poziom merytoryczny orzeczeń jak i niezależność od innych władz w systemie trójpodziału władzy.
Sędziowie Sądu Najwyższego na rozprawie używają togi i biretu.
Obecnie Pierwszym Prezesem Sądu Najwyższego jest Lech Gardocki, a Prezesami Sądu Najwyższego są:
- Tadeusz Ereciński (Izba Cywilna)
- Lech Krzysztof Paprzycki (Izba Karna)
- Walerian Sanetra (Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych)
- Janusz Godyń (Izba Wojskowa)
Pierwszego Prezesa i prezesów powołuje Prezydent na 6 letnią kadencję na wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego.
[edytuj] I Prezesi Sądu Najwyższego
- 1 września 1917-28 lutego 1922 Stanisław Pomian-Srzednicki
- 1 marca 1922-3 sierpnia 1924 Franciszek Nowodworski
- 22 września 1924-17 stycznia 1929 Władysław Seyda
- 17 stycznia 1929 1 września 1939 Leon Supiński
- 26 stycznia 1945-12 listopada 1956 Wacław Barcikowski
- 12 grudnia 1956-22 maja 1967 Jan Wasilkowski
- 23 maja 1967-21 stycznia 1972 Zbigniew Resich
- 21 stycznia 1972-1 kwietnia 1976 Jerzy Bafia
- 1 kwietnia 1976-14 maja 1987 Włodzimierz Berutowicz
- 14 maja 1987-30 czerwca 1990 Adam Łopatka
- 1 lipca 1990-17 października 1998 Adam Strzembosz
- 17 października 1998 - nadal Lech Gardocki (upływ kadencji 18 października 2010)
[edytuj] Prezesi Izby Karnej Sądu Najwyższego
- 13 kwietnia 1945 - 7 kwietnia 1951 Kazimierz Bzowski
- 7 kwietnia 1951 - 31 stycznia 1953 Marian Mazur
- 31 stycznia 1953 - 10 grudnia 1956 Kazimierz Borys
- 10 grudnia 1956 - 5 sierpnia 1958 Stefan Kurowski
- 5 sierpnia 1958 - 22 maja 1962 Zygmunt Opuszyński
- 22 maja 1962 - 7 kwietnia 1975 Franciszek Wróblewski
- 7 kwietnia 1975 - 29 maja 1990 Bogdan Dzięcioł
- 29 czerwca 1990 - 29 maja 1996 Andrzej Murzynowski
- 29 maja 1996 - 4 lutego 1999 Zbigniew Doda
- 4 lutego 1999 - do dzisiaj Lech Krzysztof Paprzycki
[edytuj] Prezesi Izby Cywilnej Sądu Najwyższego
(09.1980-06.1990 Izba Cywilna i Administracyjna)
- 15 kwietnia 1945 - 31 maja 1948 Artur Sieradzki
- 28 września 1948 - 24 grudnia 1954 Witold Święcicki
- 24 grudnia 1954 - 18 grudnia 1956 Zbigniew Resich
- 18 grudnia 1956 - 23 stycznia 1958 Bronisław Dobrzański
- 23 stycznia 1958 - 23 maja 1967 Zbigniew Resich
- 23 maja 1967 - 1 października 1981 Jan Pawlak
- 1 października 1981 - 19 grudnia 1983 Antoni Filcek
- 19 grudnia 1983 - 29 czerwca 1990 Wacław Sutkowski
- 29 czerwca 1990 - 21 listopada 1996 Stanisław Rudnicki
- 21 listopada 1996 - do dziś Tadeusz Ereciński
[edytuj] Prezesi Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego
(05.1962 - 06.1990 Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych)
(06.1990 - 12.2002 Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń społecznych
- 22 maja 1962-22 maja 1972 Zygmunt Opuszyński
- 22 maja 1972-5 listopada 1981 Franciszek Rusek
- 17 grudnia 1981-29 czerwca 1990 Tadeusz Szymanek
- 29 czerwca 1990-15 maja 2001 Jan Wasilewski
- 15 maja 2001- nadal Walerian Sanetra
[edytuj] Prezesi Izby Wojskowej Sądu Najwyższego
(do 1962 roku - Prezesi Najwyższego Sądu Wojskowego)
- 22 lipca 1944 - 22 listopada 1945 Aleksander Tarnowski
- 22 listopada 1945 - 18 marca 1947 płk. Aleksander Michaniewicz
- 18 marca 1947 - 2 listopada 1947 Władysław Garnowski
- 2 listopada 1947 - 15 maja 1954 Wilhelm Świątkowski
- 15 maja 1954 - 21 maja 1962 Jan Miłek
- 21 maja 1962 - 25 listopada 1971 Kazimierz Jankowski
- 25 listopada 1971 - 7 kwietnia 1975 płk. Bogdan Dzięcioł
- 7 kwietnia 1975 - 29 czerwca 1990 gen. bryg.Kazimierz Lipiński
- 29 czerwca 1990 - do dziś gen. dyw. Janusz Godyń
[edytuj] Ważniejsze orzeczenia
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Lista ważniejszych orzeczeń Sądu Najwyższego.