Scharnhorst (pancernik)
Z Wikipedii
Scharnhorst - niemiecki pancernik z okresu II wojny światowej, typu Scharnhorst, nazwany imieniem pruskiego generała i reformatora armii Gerharda von Scharnhorsta. Nazwę tę wcześniej nosił krążownik pancerny "Scharnhorst" z I wojny światowej.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Okręt został zbudowany w stoczni Wilhelmshaven. Wszedł do służby 7 stycznia 1939. Po ćwiczeniach na Bałtyku skierowano go do stoczni w celu dokonania poprawek konstrukcyjnych. Przez lipiec i sierpień zmieniono m.in. kształt dziobu. "Scharnhorst" i bliźniaczy "Gneisenau" były pierwszymi okrętami Kriegsmarine, których budowa nie była skrępowana ograniczeniami Traktatu wersalskiego. Chociaż opancerzenie dorównywało pancernikom tego okresu i tak był klasyfikowany przez Niemców, Brytyjczycy zaliczali go do krążowników liniowych, co czasami jest powtarzane w literaturze. Powodem tego było stosunkowo słabe jak na pancernik uzbrojenie. Niemcy zamierzali zwiększyć siłę ognia poprzez zastąpienie wież z potrójnymi działami kalibru 280 mm wieżami z podwójnymi działami kalibru 380 mm, lecz potrwałoby to za długo, więc modernizacje odrzucono.
Wojna wybuchła, zanim prace nad poprawkami zakończyły się. Na pierwszą misję "Scharnhorst" został wysłany pod koniec lipca na południe od Islandii. Wraz z "Gneisenau" miał atakować jednostki brytyjskie. W czasie tej akcji okręty zatopiły krążownik pomocniczy HMS Rawalpindi.
[edytuj] Operacja Nordmark
W lutym 1940 wraz z "Gneisenau", ciężkim krążownikiem "Admiral Hipper" i niszczycielami "Wolfgang Zenker", "Wilhelm Heidkamp" oraz "Karl Galster" został wysłany, by atakować konwoje brytyjskie między Bergen a Wielką Brytanią. Operacja ta nie przyniosła zamierzonego efektu, gdyż żaden statek nie został posłany na dno (jedynie U-bootom udało się zatopić 12 statków handlowych o łącznym tonażu 38 000 BRT i niszczyciel HMS "Daring").
[edytuj] Operacja Weserübung
Podczas inwazji na Norwegię "Scharnhorst" i "Gneisenau" należały do Grupy 1, która miała dostarczyć żołnierzy do Narwiku. Stoczyły pojedynek z brytyjskim krążownikiem liniowym HMS "Renown", podczas którego "Gneisenau" został uszkodzony.
[edytuj] Operacja Juno
Podczas tej operacji "Scharnhorst", "Gneisenau" i niszczyciele "Karl Galster", "Hans Lody", "Erich Steinbrinck", "Hermann Schoemann" napotkały lotniskowiec HMS "Glorious" wraz z niszczycielami HMS "Ardent" i "Acasta". Wszystkie brytyjskie okręty zostały zatopione, lecz "Acasta" uszkodziła torpedą "Scharnhorsta", powodując śmierć 48 członków załogi.
[edytuj] Operacja Berlin
28 grudnia 1940 "Scharnhorst" i "Gneisenau" podjęły próbę przedostania się na Atlantyk, lecz sztorm uszkodził "Gneisenau" i okręty zawróciły. Dopiero 3 lutego przepłynęły Cieśniną Duńską, a następnego dnia dotarły w rejon południowej Grenlandii. 8 lutego napotkały konwój HX-106, lecz przerwały atak, gdy dostrzeżono pancernik HMS Ramillies. 22 lutego zatopiły 4 brytyjskie statki handlowe. Dzięki słabej aktywności lotnictwa, okrętom udało się unikać spotkań z Royal Navy. Pomiędzy 7 a 9 marca atakowały konwój SL-67, przerywając akcję dopiero wtedy, gdy dostrzeżono pancernik HMS Malaya. 16 marca zostało zatopionych 13 statków, w tym 4 przez "Scharnhorsta". Była to ostania akcja okrętów przed wpłynięciem do portu w Breście 22 marca. Podczas tej operacji, zostały zatopione 22 statki o łącznym tonażu 115 600 BRT, w tym 8 o tonażu 49 300 BRT, przez "Scharnhorsta".
[edytuj] Operacja Cerberus
Podczas pobytu w Breście okręt był celem ataków lotnictwa brytyjskiego RAF, w wyniku czego aż do końca 1941 znajdował się w porcie. W dniach od 11 do 13 lutego "Scharnhorst", "Gneisenau" i "Prinz Eugen" przedarły się przez kanał La Manche do Niemiec (Operacja Cerberus). "Scharnhorst" dwa razy został uszkodzony bliskim wybuchem miny i udał się do Wilhelmshaven na naprawę, gdzie pozostał przez następne 8 miesięcy.
[edytuj] Operacja Ostfront
26 grudnia "Scharnhorst" i kilka niszczycieli, pod dowództwem kontradmirała Ericha Beya, wyruszyły w rejon północnej Norwegii w celu zaatakowania konwojów JW 55B i RA 55A. Rozkaz wypłynięcia został jednak przechwycony przez Brytyjczyków. Następnego dnia, z powodu złej pogody Bey wysłał niszczyciele na południe, pozostawiając "Scharnhorsta" samego. Dwie godziny później, o 9:30 natknął się na krążowniki HMS Belfast, "Norfolk" i "Sheffield". Po krótkiej wymianie salw został zniszczony radar "Scharnhorsta", przez co okręt nie był w stanie odawać celnych strzałów w stronę odległych o 12 km krążowników. Bey wydał rozkaz płynięcia na północ, jednak koło godziny 12 zawrócił na południe. Liczył, że uda się bezpiecznie dopłynąć do Norwegii. Z powodu braku radaru i bardzo złej pogody nie wiedział, że przez cały czas jest śledzony przez brytyjskie okręty i płynie w pułapkę. O 16:47 eskorta konwoju, w skład której wchodził m.in. pancernik HMS "Duke of York", rozpoczęła ostrzał. Mimo zniszczeń, udało się "Scharnhorstowi" zwiększyć odległość od okrętów brytyjskich, lecz o 18:20 salwa z "Duke of York" trafiła w maszynownię, co przypieczętowało los okrętu. Krążownik HMS "Jamaica" i niszczyciele HMS "Musketeer", "Matchless", "Opportune" oraz "Virago" zbliżyły się i odpaliły torpedy. Po serii wybuchów, "Scharnhorst" zatonął 26 grudnia o godzinie 19:45 na 72° 16' N i 28° 41' E. Z 1968 członków załogi zginęło 1932, w tym kontradmirał Erich Bey i kapitan Fritz Hintze. 30 ludzi zostało uratowanych przez HMS "Scorpion" i 6 przez "Virago". Oficjalnym powodem zaniechania akcji ratunkowej i pozostawienia niemieckich marynarzy w lodowatej wodzie było niebezpieczeństwo storpedowania przez U-booty.
Ciekawostką jest to, że w 1793 Gerhard von Scharnhorst, jako młody porucznik służył pod dowództwem księcia Yorku (Duke of York) w Holandii.
[edytuj] Dowódcy
- Kapitän zur See Otto Ciliax (7 stycznia 1939 - 23 września 1939)
- Kapitän zur See Kurt Cäsar Hoffmann (24 września 1939 - 31 marca 1942)
- Kapitän zur See Friedrich Hüffmaier (1 kwietnia 1943 - 13 października 1943)
- Kapitän zur See Fritz Hinze (14 października 1943 - 26 grudnia 1943)
[edytuj] Dane techniczne
- wyporność:
- standardowa: 31847 ton
- pełna: 38900 ton
- wymiary:
- długość: 234,9 m
- szerokość: 30 m
- zanurzenie: 9,9 m
- napęd: 3 turbiny Brown-Boveri & Co o mocy 161 764 KM, 3 śruby
- prędkość maksymalna: 31,65 w
- zasięg: 7100 mil przy prędkości 19 w
- zapas paliwa: 6300 ton
- załoga: 1986 (60 oficerów)
Uzbrojenie i wyposażenie:
- 9 dział 283 mm (3xIII), oficjalnie podawany kaliber 28 cm
- 12 dział 150 mm (4xII, 4xI)
- 14 działek przeciwlotniczych 105 mm (7xII)
- 16 działek przeciwlotniczych 37 mm (8xII)
- 10 x 20 mm
- 6 wyrzutni torped 533 mm (2xIII)
- 3 wodnosamoloty Arado Ar196A-3, 1 katapulta
- radar FuMO 22 (od 1942 FuMO 27)
Opancerzenie:
- pas burtowy: 150-350 mm
- wewnętrzny pokład pancerny: 50-95 mm
- wieże i maski dział artylerii głównej: 358 mm od przodu, 190,5 mm boki
[edytuj] Linki zewnętrzne
- www.kriegsmarine.netlook.pl
- Opis Scharnhorsta na www.scharnhorst-class.dk (en)
- Opis Scharnhorsta na www.schlachtschiff.com (de)
- Galeria
| Okręty niemieckie z okresu II wojny światowej | |
|---|---|
| Pancerniki (Schlachtschiff) | |
| Typu Bismarck: Bismarck | Tirpitz | Typu Scharnhorst: Gneisenau | Scharnhorst |
| Stare pancerniki (Linienschiff) typu Deutschland: Schlesien | Schleswig-Holstein | |
| Krążowniki ciężkie (Schwerer Kreuzer) | |
| typu Admiral Hipper Admiral Hipper | Blücher | Lützow | Prinz Eugen | Seydlitz | |
| typu Deutschland : Admiral Graf Spee | Admiral Scheer | Lützow (ex. Deutschland) | |
| Krążowniki lekkie (Leichter Kreuzer) | |
| typu Emden: Emden | typu Königsberg: Karlsruhe | Köln | Königsberg |
| typu Leipzig: Leipzig | ulepszone typu Leipzig: Nürnberg |
| Okręty podwodne (U-Boot) | Lotniskowce (Flugzeugträger) |
| Typy: I | II | VII | IX | X | XI | XIV | XVII | XVIII | XXI | XXIII | Graf Zeppelin | Flugzeugträger B |
| Niszczyciele (Zerstörer) | |
| Typ 1934 | Typ 1934A | Typ 1936 | Typ 1936A | Typ 1936A(Mob) | Typ 1936 B | ZH-1 | ZG-3 | |
| Torpedowce (Torpedoboot) | |
| Typ 1923 (Möwe) | Typ 1924 (Wolf) | Typ 1935 | Typ 1937 | Typ 1939 (Elbing) | |
