Trans tłuszcze

Z Wikipedii

Tłuszcze trans (en. trans fat) - rodzaj tłuszczów z grupy nienasyconych.

Z chemicznego punktu widzenia ich cechą charakterystyczną jest występowanie przy wiązaniach podwójnych węgiel-węgiel w ich łańcuchach węglowodorowych w resztach kwasów tłuszczowych konfiguracji trans.

W naturalnych tłuszczach zwierzęcych pochodzących od przeżuwaczy, takich jak krowy i owce izomery trans występują w ok 3-5% w stosunku do izomerów cis. Występują one w mleku i produktach powstających z przetwarzania mleka, w wołowinie i baraninie. W znacznie większych ilościach występują one w wielu, choć nie wszystkich półsyntetycznie otrzymywanych stałych tłuszczach roślinnych - takich jak margaryna i masło roślinne, które są otrzymywane w wyniku częściowego uwadarniania naturalnych tłuszczów roślinnych.

Zmiana konfiguracji z cis na trans powoduje, że zmienia się kształt cząsteczki. Reszty kwasów tłuszczowych o konfiguracji trans mają kształt liniowy, zaś o konfiguracji cis mają kształt litery "V", co radykalnie zmienia ich metabolizm:

Kwas oleinowy	Kwas elaidynowy
Kwas oleinowy jest cis nienasycony; jego reszty występują w 55-80% tłuszczów wchodzących w skład oliwy z oliwek.	Kwas elaidynowy jest trans nienasycony; występuje w dużych ilościach w części uwodornionych tłuszczów pochodzenia roślinnego.

Współcześnie istnieją liczne doniesienia naukowe, wskazujące na fakt, że częste spożywanie tłuszczów trans ma negatywny efekt na zdrowie, powodując wzrost stężenia we krwi tzw. "złego" cholesterolu co przyczynia się do wzrostu ryzyka wystąpienia wielu chorób miażdżycowych.^[1]

Z tego względu, w wielu krajach wprowadzono, lub planuje się wprowadzenie obowiązku oznaczania na wszelkich produktach spożywczych informacji o zawartości w nich tłuszczów trans, a także ograniczeń ich maksymalnej zawartości do ilości spotykanych w produktach naturalnych.

Pierwszy krajem, który wprowadził zakaz sprzedaży przetworzonych produktów spożywczych ze zwiększonym w stosunku do naturalnego stężeniem trans tłuszczów była Dania, której rząd w 2003 r. wydał rozporządzenie w tej sprawie.^[2]

Drugim krajem, który podążył za Danią była Kanada, w którym to kraju spożycie przetworzonych tłuszczów roślinnych jest wyjątkowo duże. Kanada wprowadziła w 2004 r. najpierw obowiązek umieszczania informacji o ilości tłuszczów trans we wszelkich produktach spożywczych, a następnie w 2005 r. wprowadziła zakaz sprzedaży produktów, w których ilość tłuszczów trans w stosunku do innych tłuszczów przekracza 5%. ^[3].

W Stanach Zjednoczonych, FDA rozpoczęła w 2003 r. niezbyt skuteczny program ograniczania spożycia tłuszczów trans.^[4] W kilku miastach USA, m.in. w Nowym Jorku, miejscowe rady uchwaliły apele o nie stosowania tłuszczów trans w miejscowych restuaracjach,^[5] jednak w całym USA pod koniec 2006 r. nie istniały jeszcze ogólnokrajowe regulacje w tej sprawie.

W Wielkiej Brytanii rozpoczęto w połowie 2005 r. kampanię narodową na rzecz wprowadzenia regulacji na wzór Danii.^[6]. Kampanię tę wspiera środowisko naukowców skupionych wokół British Medical Journal oraz Food Standards Agency.

W Unii Europejskiej do Europejskiego Urzędu do spraw Bezpieczeństwa Żywności wpłynęła prośba o wydanie opinii naukowej na temat ryzyka spożywania trans tłuszczów, która może w przyszłości zamienić się w dyrektywę obowiązującą wszystkie kraje UE.^[7]

[edytuj] Przypisy