User:Node ue/Genocid u Srebrenici/SR

From Wikipedia

< User:Node ue | Genocid u Srebrenici

Potočari, 11. jul 2006.

Masakr u Srebrenici je zločin koji su Vojska Republike Srpske, policija i paravojne formacije počinili nad muslimanskim (bošnjačkim) muškim vojnosposobnim^{[traži se izvor]} stanovništvom Srebrenice 11. jula 1995. godine za vreme građanskog rata u Bosni i Hercegovini.

Međunarodni sud pravde (MSP) u Hagu je 26. februara 2007. u presudi po tužbi BiH protiv SRJ, ovaj zločin opisao kao genocid. ^[1] ^[2] Za razliku od MSP, neki (među kojima je i Luis Makenzi, glavni komandant mirotvornih snaga UN u Sarajevu^[3]) događaje u Srebrnici smatraju ratnim zločinom i masakrom, ali ne i genocidom. ^[4] ^[5] ^[6] ^[7]

[uredi - уреди] Uvod

[[Image:Template:Location map Republika Srpska|180px]]

Srebrenica

Položaj Srebrenice u BiH

Vidi i: Istorija sukoba na prostoru istočne Bosne.

Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija je 6. maja 1993. godine, rezolucijom 824, mesta Sarajevo, Tuzla, Žepa, Goražde, Bihać i Srebrenica, proglasio demilitarizovanim zonama pod zaštitom UN. U rezoluciji 836 je podvučena odlučnost snabdevanja humanitarnom pomoći i zaštite tih zona čak i vojnom silom (između ostalog i pomoću vojnika UNPROFOR-a, delujući u samoodbrani)^[8].

Međutim, zaštićene zone nikada nisu bile demilitarizovane ^[9]. Konkretno, u Srebreničkoj zaštićenoj zoni ostao je kontigent Armije Bosne i Hercegovine pod komandom Nasera Orića, kao i paravojne formacije koje su bile pod kontrolom samo svojih vođa^{[traži se izvor]}. Generalni sekretar UN-a Butros Gali, je u svom izveštaju, objavljenom 30. maja 1995. optužio vladu BiH zbog kršenja ugovora o demilitarizaciji i učestalih vojnih aktivnosti unutar zaštićene zone, par meseci prije masakra^{[traži se izvor]}. Iz Srebrenice su se vršili stalni upadi na teritoriju koja je bila pod kontrolom Srba^[10]: tako su napadnuta sela i zaseoci Blječeva, Konjević polje, Sandići, Loznička rijeka (u dva navrata), Zagoni (u dva navrata), Biljača, Magašići, Hranča, Ježestica (u dva navrata), Zalužje, Fakovići, Boljevići, Sikirić, Bjelovac, Brana Bačići, Kravica, Šiljkovići, Osmače, Međe, Oparci, Obadi, Ratkovići, Magudovići, Kaludra, Brađevina, Brežani, Krnjići, Sase, Zalazje, Milanova vodenica, Podravanje, Skelani, i Višnjica.

Postoji spisak od 3.200 Srba za koje se tvrdi da je ubijeno na području Srebrenice tokom rata 1992. do 1995. ^[11] godine koji su sudije Haškog tribunala odbacile kao netačan^[12].

[uredi - уреди] Masakr

11. jula 1995. godine jedinice Vojske Republike Srpske pod komandom generala Ratka Mladića su zauzele Srebrenicu i po navodima Haškog Tribunala za bivšu Jugoslaviju, ubile oko 8.000 i proterale oko 30.000 muslimana^{[traži se izvor]}, stanovnika i pripadnika jedinica Armije Bosne i Hercegovine. Ljubiša Beara, koji je uhapšen 2004. godine, važi za glavnog logističara tog masakra.^{[traži se izvor]} Image:Bosna mladic.jpg U to vreme u Srebrenici stacionirani pripadnici holandskog bataljona UNPROFOR-a, pod komandom francuskog generala Bernara Žanivijera i glavnokomandujućeg holandskog bataljona Hansa Kozija, nisu uspele zaštiti Srebrenicu od jedinica Vojske Republike Srpske^{[traži se izvor]}. Po iskazima nekih svedoka^{[traži se izvor]}, procesa protiv Slobodana Miloševića u Haškom Tribunalu iz jeseni 2003. godine, masakr nije bio unapred planiran, dok je Tužilaštvo tvrdilo suprotno^{[traži se izvor]}.

Holandski ministar odbrane Joris Vorhove je 1996. godine dokazivao da su jedinice ABiH često kršile demilitarizovanu zonu, ali bio je politički napadan, ne mogavši objasniti kako su srpski vojnici holandskim pripadnicima plavih šlemova, bez njihovog otpora, oduzeli oružje i opremu.^{[traži se izvor]}

Do sada su pronađeni posmrtni ostaci od preko 5.000 žrtava^{[traži se izvor]}. 1.620 od njih su mogli biti i identifikovani. Istog dana nakon 9 godina, je u komemorativnoj ceremoniji, 338 žrtava ponovo sahranjeno u Potočarima^{[traži se izvor]}.

Početkom oktobra 2005. godine radna grupa Vlade Republike Srpske, osnovana pod pritiskom tadašnjeg visokog predstavnika Pedi Ešdauna je sačinila izveštaj o događajima u Srebrenici sa listom vojnika koji su učestvovali u operacijama.

[uredi - уреди] Posledice

22. januara 1996. godine, američki državni sekretar za ljudska prava, Džon Šatuk (engleski: -{John Shattuck}-), potvrđuje postojanje masovnih grobnica u kojima je navodno sahranjeno preko 2.000 nestalih Muslimana/Bošnjaka^{[traži se izvor]}.

Naterana rezultatima holandske komisije o istraživanju događaja vezanih za masakr u Srebrenici, 16. aprila 2002. godine, holandska vlada premijera Vim Koka (-{Wim Kok}-), daje ostavku ^[13].

[uredi - уреди] Haški tribunal

Haški tribunal je veliki deo svoga rada posvetio ovom događaju i podigao brojne optužbe i izrekao presude protiv ljudi koji su u njega bili umešani^{[traži se izvor]}. Brojne suštinske kritike rada Haškog tribunala dovode u pitanje kredibilitet ovih optužbi i presuda^{[traži se izvor]}: njima se uglavnom ne veruje u Srbiji, Republici Srpskoj i pravoslavnim zemljama (Rusija, Grčka...) dok im se uglavnom veruje u Hrvatskoj, Federaciji, i u zapadnim i islamskim zemljama. Haški tribunal ovaj događaj naziva genocidom što nije opšte prihvaćeno^{[traži se izvor]}.

Za genocid u Srebrenici 1995. godine optuženi su vođe bosanskih Srba Radovan Karadžić^[14] i general Ratko Mladić^[15]. Obojica su u bekstvu. U bekstvu je i general Zdravko Tolimir, bivši pomoćnik Ratka Mladića i ratni šef obaveštajne službe Glavnog štaba VRS^{[traži se izvor]}.

Svi ostali optuženi za zločine u Srebrenici, bivši oficiri VRS, su u pritvoru Tribunala, pošto su se dobrovoljno predali ili su uhapšeni: Ljubomir Borovčanin, Ljubiša Beara, Drago Nikolić, Vinko Pandurević, Vujadin Popović, Milan Gvero, Radivoj Miletić i Milorad Trbić^{[traži se izvor]}. Za genocid ili učešće u zaveri da se počini genocid optuženi su Beara, Popović, Pandurević, Nikolić i Borovčanin, dok se optužba za zločin protiv čovečnosti nad muslimanskim stanovništvom stavlja na teret generalima Tolimiru, Gveru, Miletiću i kapetanu Trbiću^{[traži se izvor]}.

Za zločin u Srebrenici prvi je osuđen Dražen Erdemović, pripadnik 10. diverzantskog odreda VRS, koji je bio pod komandom Mladićevog Glavnog štaba^{[traži se izvor]}. Erdemović je osuđen na pet godina zatvora, na osnovu priznanja da je učestvovao u masovnoj egzekuciji Muslimana iz Srebrenice 16. jula 1995. godine na poljoprivrednom dobru Branjevo kod Pilice. Prema njegovoj proceni, koju neki ne smatraju objektivnom^{[traži se izvor]}, toga dana na tom mestu ubijeno je oko 1.200 muškaraca i dečaka^{[traži se izvor]}. Erdemović je u međuvremenu odslužio kaznu.

General VRS Radislav Krstić osuđen je 2001. godine na 46 godina zatvora za genocid u Srebrenici^{[traži se izvor]}, u aprilu 2004. godine Žalbeno veće Tribunala donelo je novu presudu kojom je Krstić osuđen na 35 godina zatvora za pomaganje i podržavanje genocida^{[traži se izvor]}, dok je krajem 2006. godine konačnom presudom oduđen na doživotni zatvor^{[traži se izvor]}. Bila je to prva presuda Haškog tribunala za genocid.

General Krstić je u vreme zločina bio zamenik, a potom i komandant Drinskog korpusa VRS^{[traži se izvor]}. Sudije su ocenile dokazanim da je general Krstić preuzeo komandu korpusa 13. jula 1995. godine i da su jedinice Drinskog korpusa i jednice Glavnog štaba VRS, od 13. do 19. jula 1995. godine ubile između 7.500 i 8.000 muslimanskih muškaraca i dečaka^{[traži se izvor]}. Krstić je tokom suđenja imenovao Ratka Mladića i još petoricu oficira kao odgovorne za pokolj Muslimana u Srebrenici^{[traži se izvor]}.

Za zločine u Srebrenici Tribunal u Hagu osudio je bivše oficire VRS Momira Nikolića na 27 godina zatvora, Vidoja Blagojevića na 18, Dragana Obrenovića na 17 i Dragana Jokića na 9 godina zatvora^{[traži se izvor]}. Pukovnik Blagojević bio je komandant Bratunačke brigade Drinskog korpusa VRS u julu 1995. godine kada su snage Drinskog korpusa i Glavnog štaba VRS sistematski i organizovano ubile oko 8.000 muslimanskih muškaraca i dečaka Srebrenice^{[traži se izvor]}. Njegov pretpostavljeni u to vreme bio je general Radislav Krstić.

U junu 2004. godine, predstavnici rukovodstva Republike Srpske, priznaju odgovornost srpskih snaga za masakr u Srebrenici^{[traži se izvor]}.

[uredi - уреди] Međunarodni sud pravde

Međunarodni sud pravde u Hagu je 26. februara 2007. u presudi po tužbi BiH protiv SRJ, ovaj zločin opisao kao genocid.^{[traži se izvor]} Sud je utvrdio da Srbija nije počinila genocid niti bila saučesnik u izvršenju genocida, ali ju je našao krivom zato što nije učinila sve što je u njenoj moći da ga spreči.^{[traži se izvor]}

[uredi - уреди] Kritika zvanične verzije događaja

Posmatrač UN-a u Bosni i Hercegovini, Filip Korvin (-{Philip Corwin}-), u svojim analizama upućuje na činjenicu, da to što se desilo u Srebrenici, nije bio jedan veliki masakr, nego serija krvavih napada i protivnapada zaraćenih strana u periodu od preko tri godine, koji kulminiraju 1995. godine. Po njemu, verovatno je da broj ubijenih Muslimana/Bošnjaka nije veći od broja ubijenih Srba iz sela oko Srebrenice, ubijenih od strane muslimanskih jedinica pod komandom Nasera Orića, kojih (prema srpskim izvorima) ima oko 2.800. Broj od 8.000 muslimanskih žrtava, on ocenjuje kao "preterivanje"^[16].

Krajem maja 2005. godine objavljuje se film sa specijalnim jedinicama srpske policije, čime se ponovo privlači pažnja javnosti na taj masakr. Po ministru unutrašnjih poslova Srbije Draganu Jočiću, ubistva šest stanovnika Srebrenice, snimljenih na objavljenom filmu, su se odigrala 16. i 17. jula 1995. godine nedaleko od mesta Trnovo na planini Jahorina, oko 150 kilometara jugoistočnno od Srebrenice^[17] a po sarajevskom Dnevnom avazu na brdu Treskavica, južno od Sarajeva^[18].