Danimarka

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë


(Detaje)	(Detaje)

Moto Kombëtare: Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke

Gjuhë zyrtare

danishtja

Kryeqyteti Copenhagen

Sistemi Mbretëri

Mbretëresh Margrethe II

Kryeministër Anders Fogh Rasmussen

Sipërfaqja
-totale
-ujore 43,094 km² - ( 130-ta)
1.6 %

Popullsia
- Totale
- Dendësia 5,397,640 (2004) - ( 104 -ta)
125 b. / km²

Monedha krone

Zona kohore UTC + 01:00 verës + 02:00

Pavarësia rreth 980 - (shpallur)

Në OKB nga 24 Tetor 1945

Himni kombëtar Der er et yndigt land

Kodi i internetit TLD .dk

Prefiksi telefonik +45

redaktoni

Mbretëria Daneze ( danisht: Kongeriget Danmark ) është një shtet në pjesën veriore të Evropës. Kjo mbretëri skandinave ka një sipërfaqe prej rreth 43.000 km², çereku i kësaj sipërfaqe ndodhet në 406 ishujt të shpërndarë. Ishulli më i madh është Zeland (dan.: Seeland; rreth 7.000km²), pastaj vijnë Nordytland (dan.: Vendsyssel-Thy; 4.685 km²) dhe Fynen (dan.: Fünen; 3.000 km²) e kështu me radhë. Përshkakë të ishujve të shumtë dhe relievit të ultë, ky vend i vogël ka një vijë bregdetare prej afro 7.314 km. Vendi i rrafshët që mezi arrin lartësi prej 171 metrave mbi nivelin e detit është i rrethuar nga Deti Verior dhe Deti Lindor dhe në jug të saj gjendet kufiri me Gjermaninë.

Përpos vendit amë të përshkruar më lartë, si pjesë e Mbretërisë Daneze është vendet me autonomi të gjerë Groenlanda dhe Ishujt Faroe të cilat janë anëtare të NATO-s por jo edhe anëtare të Bashkimit Evropian (BE)

[redaktoni] Historia

Artikulli kryesor Historia e Danimarkës

Burimet e themelimit të këtij shteti bazohen në legjenda, ndërsa burime shkencore mund të merren ato pas ndarjes, daljes në dritë të Norvegjisë dhe Danimarkës, që supozohet të ketë qenë si përgjigje ndaj marrëveshjes (së parisë së pjesës në të cilën sot gjendet Norvegjia) me Suedinë në vitin 1814. Më 5 qershor 1849, Danimarka deklarohet si monarki konstitucionale. Pika interesante në historinë e Danimarkës merren luftërat në Gjermaninë veriore për një rajon me popullsi të përzier. Pas një humbje të thellë që kishin pësuar danezët në luftën e dytë për rajonin verior të Gjermanisë kundër Prusisë, ata kanë ndjekur një rrugë neutrale edhe pas Luftës së Parë Botërore deri tek pushtimi gjerman në Luftën e Dytë Botërore. Pas fitores së aleatëve, Danimarka merr pjesë në themelimin e Aleancës Veri Atlantike (NATO) dhe në vitin 1973 ajo i bashkëngjitet Komunitetit Ekonomik Evropian, që më vonë u bë i njohur si Bashkimi Evropian (BE).

[redaktoni] Politika

Artikulli kryesor Sistemi shtetror

[redaktoni] Njësit administrative

Artikulli kryesor Njësitë administrative

Danimarka ndahet në 13 njësi administrative të quajtura "amt" (org.:Amt, njëjës:amt) dhe më 1 janar të vitit 2006-të ka pasur 270 komuna. Tre komuna kanë privilegjet e njësisë më të lartë "amt". Këto janë: Copenhageni, Frederiksbergu dhe Bornholmi. Me reformën e re, do të krijohen 5 regjione dhe numri i komunave do të zvogëlohet në 98. Njësitë e reja do të marrin kompetencat e ish-njësive. Pjesa më e madhe e njësive të ardhshme duhen të kenë së paku 20,000 banorë. Reforma do të hyjë në fuqi më 1 janar 2007.

Københavns Kommune
Frederiksberg Kommune
Københavns Amt
Frederiksborg Amt
Roskilde Amt
Vestsjællands Amt
Storstrøms Amt
Fyns Amt
Sønderjyllands Amt
Ribe Amt
Vejle Amt
Ringkjøbing Amt
Viborg Amt
Nordjyllands Amt
Århus Amt
Bornholms Regionskommune

[redaktoni] Gjeografia

Artikulli kryesor Gjeografia e Danimarkës

Sipërfaqja e përgjithshme e Danimarkës është 42,394 km², shtrihet rreth koordinatave gjeografike 56 00 V, 10 00 L dhe 43,094 km² të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 700 km² ujë. Vija bregdetare e Danimarkës është 7,314 km e gjatë.

Klima e Danimarkës është kontinentale e ndryshueshme me verë të freskët gjerë të ftoftë dhe dimër të ftohtë e të vranët me frymë.

Relievi i Danimarkës është teren kryesisht i rrafshët dhe në brendi të vendit vijnë vargmalet. Pika më e ultë gjendet nën nivelin e detit në Lammefjord (-7m) dhe ajo më e lara në lartësi mbidetare prej 173 metrave në vendin e quajtur Yding Skovhoej.