Ngô Đình Diệm
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Ngô Đình Diệm (chữ Hán: 吳廷琰; 3 tháng 1 năm 1901 – 2 tháng 11 năm 1963) là Tổng thống đầu tiên của Việt Nam Cộng Hoà.
Mục lục |
[sửa] Tiểu sử
Ngô Đình Diệm sinh ở Huế[1], kinh đô của triều Nguyễn, trong một gia đình quyền quý theo Công giáo ở Việt Nam. Ông là con Ngô Đình Khả là Thượng Thư triều đình Huế kiêm Phụ Đạo Đại Thần và cũng là Cố Vấn của vua Thành Thái.
Năm 1918, Ngô Đình Diệm dạy Trường Quốc Tử Giám [cần dẫn chứng].
Năm 1919 ông học trường Hậu Bổ, tương tự như trường Quốc gia Hành chánh bây giờ.
Năm 1923, Ngô Đình Diệm được bổ nhiệm làm Tri huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên, rồi Tri phủ Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị.
Năm 1930, ông làm Tuần vụ tỉnh Bình Thuận.
Năm 1932, Ngô Đình Diệm là Thượng thư Bộ Lại trong triều đình vua Bảo Đại.
Năm 1932, ông từ quan.
Ông từng sống ở Mỹ một thời gian, có quan hệ với một số nhân vật trong chính giới Mỹ, được Mỹ ủng hộ về Việt Nam làm Thủ tướng trong chính phủ Bảo Đại (sau Hiệp định Genève) rồi Tổng thống.
Ngô Đình Diệm là người theo chủ nghĩa dân tộc và chống Cộng kiên quyết. Có người cho rằng ông Ngô Đình Diệm đã bỏ lỡ cơ hội thống nhất đất nước khi từ chối hiệp thương, không tiến hành tổng tuyển cử và giết hại rất nhiều người cộng sản [2]. Ngô Đình Diệm đã phạm nhiều sai lầm khi cầm quyền như sử dụng chế độ gia đình trị, để người thân mặc tình tham nhũng[cần dẫn chứng]. Tuy nhiên nhiều người công nhận rằng ông là người trong sạch, khí phách, bảo vệ đến cùng thể diện quốc gia[cần dẫn chứng].
Ngô Đình Diệm chống lại sự can thiệp quân sự của Mỹ vào Việt Nam[cần dẫn chứng]. Ông nói: "Nếu quý vị mang Quân đội Mỹ vào Việt Nam, tôi phải giải thích thế nào đây với dân tộc tôi? Với người dân Việt, hình ảnh hãi hùng của Quân đội Viễn chinh Pháp còn hằn sâu trong tâm trí họ. Sự can thiệp của bất cứ quân đội ngoại quốc nào vào Việt Nam cũng đem lại sự bất lợi cho Việt Nam."
Có những nguồn tin rằng vào nửa cuối năm 1963, Ngô Đình Diệm bắt đầu xem xét khả năng bắt tay với Bắc Việt - Hồ Chí Minh đề xuất khả năng thành lập chính quyền liên bang. [3], [4]
Chính thái độ cương quyết chống lại sự can thiệp quân sự của Mỹ vào Việt Nam đã là nguyên nhân chính dẫn đến cuộc đảo chính quân sự ngày 1 tháng 11 năm 1963 do một số tướng lĩnh cầm đầu với sự ủng hộ của Mỹ. Sau khi trải qua những giờ cuối cùng ở nhà thờ Cha Tam (Chợ Lớn), ông tự nộp mình cho lực lượng đảo chính sáng ngày 2 tháng 11. Trên đường bị chở về Bộ Tổng tham mưu, hai anh em Tổng thống Ngô Đình Diệm và Cố vấn Ngô Đình Nhu bị một sĩ quan trong lực lượng đảo chính (Có nhiều tài liệu cho rằng Đại Úy Nguyễn Văn Nhung theo lệnh của Tướng Dương Văn Minh) sát hại (đến nay nguyên nhân vụ ám sát này vẫn chưa rõ là do tư thù hay do lệnh của Hoa Kỳ). Sau đó hai ông được chôn ở nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi (vị trí ở đường Điện Biên Phủ cắt với đường Hai Bà Trưng ngày nay). Áo quan của Ngô Đình Diệm hình hộp, áo quan của Ngô Đình Nhu có nắp tròn. Một nhân chứng thời kỳ này giải thích vì người thân của hai ông đi mua vội quan tài nên chỉ mua được một chiếc hạng tốt dành cho ông Diệm, còn chiếc hạng vừa dành cho ông Nhu. Trong khoảng thập niên 1980, do nhu cầu phát triển đô thị trong nội đô Sài Gòn, nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi được di dời về nghĩa trang Lái Thiêu (nghĩa trang nhân dân số 6B) ngày nay. Mộ phần của hai ông ở bên cạnh nhau, không có tên mà chỉ ghi tên thánh và Huynh (chỉ ông Diệm) hoặc Đệ (ông Nhu). Mộ phần thân mẫu họ và Ngô Đình Cẩn cũng ở gần đó. Nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi được đổi thành công viên Lê Văn Tám.
[sửa] Câu nói nổi tiếng
- Biên giới Hoa Kỳ kéo dài đến Vĩ tuyến 17 ! [cần dẫn chứng]
[sửa] Bình luận
- Hồ Chí Minh: "Ông ấy là một người yêu nước, nhưng theo cách riêng của ông ấy" [1], [2]
[sửa] Chú thích
- ▲ Có tài liệu cho rằng Ngô Đình Diệm sinh ngày 27 tháng 7 1897 tại Đại Phong (Phuong) hay Đại Phong Lộc, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình
- ▲ Ông Ngô Đình Diệm bỏ lỡ "cơ hội" trong bài trả lời phỏng vấn của Giáo sư Đặng Phong trên BBC ngày 20 tháng 12 năm 2006
- ▲ They Shoot Allies, Don't They? When 25 Years Ago, NGO Dinh Diem Was Assassinated His Supporters Blamed the United States. They Were Right, Francis X. Winters, National Review, Vol. 40, November 25, 1988
- ▲ Choosing War The Lost Chance for Peace and the Escalation of War in Vietnam, Fredrik Logevall, University of California Press
[sửa] Xem thêm
[sửa] Liên kết ngoài
- They Shoot Allies, Don't They? When 25 Years Ago, NGO Dinh Diem Was Assassinated His Supporters Blamed the United States. They Were Right Francis X. Winters; National Review, Vol. 40, November 25, 1988.
- Tổng thống Ngô Đình Diệm
Tiền nhiệm: Bửu Lộc |
Thủ tướng Quốc gia Việt Nam (16 tháng 6, 1954-26 tháng 10, 1955) |
Kế nhiệm: Nguyễn Ngọc Thơ (Việt Nam Cộng Hòa, tháng 11, 1963) |
Tiền nhiệm: Bảo Đại (Quốc trưởng Quốc gia Việt Nam) |
Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa (26 tháng 10, 1955-1 tháng 11, 1963) |
Kế nhiệm: Dương Văn Minh (Chủ tịch Hội đồng Quân nhân Cách mạng) |